درخصوص مهندسی مدیریت پروژه چیزی شنیده‌اید؟ این نوع از مدیریت را باید جزء آن دسته از مباحثی بدانید که هر صنعتی به آن احتیاج دارد. به عبارت ساده‌تر؛ بدون اینکه هیچ اطلاعاتی از مباحث فنی و اجرایی مرتبط با مدیریت پروژه داشته باشید؛ قادر نیستید یک فرآیند بزرگ تجاری را به انتها ببرید. شکست تنها چیزیست که نصیب شما خواهد شد. این نوع از مهندسی که زیرگروه مهندسی عمران به حساب می‌آید در طی چند سال گذشته و با توجه به پیشرفت‌های حاصل شده، به بخشی جداناپذیر از فرآیند کاری شرکت‌ها تبدیل شده است. به نوعی که حتی اگر تیمی سه نفره در یک شرکت مشغول کار بر روی یک پروژه تخصصی باشند، به نوعی تعهد احتیاج پیدا می‌کنند که تنها از طریق رویکردهای مدیریت پروژه میتوان به آن رسید. و این یک شگفتی‌ست که مدیریت پروژه به وجود آورده است!

اگر بخواهیم به ساده‌ترین شکل ممکن از مدیریت پروژه صحبت کنیم باید بگوییم؛ یک نوع از مهندسی‌ست که تخصیص، پیگیری و البته بکارگیری صحیح منابع در راستای محقق کردن اهدافی مشخص در یک بازه زمانی از پیش تعیین شده را برعهده دارد! در این نوع از مهندسی، کارشناسان از تمامی قابلیت‌های موجود نظیر دانش، مهارت، ابزارها و تکنیک‌های پروژه استفاده می‌کنند تا عملیات‌های لازم پیاده‌سازی شوند. میتوانید نمونه‌ای از آموزش‌ مهارت‌ها و تکنیک‌های مهم در مهندسی مدیریت پروژه را در فرادرس ببینید و از آن استفاده کنید. با این حال در ادامه میخواهیم از این مهندسی جدید کمی بیشتر صحبت کنیم. با ما همراه شوید.

مجموعه آموزش مهندسی عمران — کلیک کنید

مهندسی مدیریت پروژه چیست؟

مهندسی مدیریت پروژه یا همان Engineering Project Management که این روزها آشناترین واژه‌ای‌ست در شرکت‌ها به گوشمان میرسد، اصطلاحات بسیار جالبی را با خود عجیب کرده است. اگر بخواهیم به بهترین و متداول‌ترین آنها اشاره کنیم باید بگوییم؛ مهندسی از نوع مدیریت پروژه یک نوع ترکیب یا همان تلفیق هنر، دانش و فناوری‌ست و اصلی‌ترین هدفی که پشت آن پنهان شده آموزش نیروهای متخصص جهت آماده سازی فعالیت‌ها و نظارت و اجرای پروژه‌های مختلف است.

ماهیت آن کاملا بین رشته‌ای‌ست. کسی که مهندس مدیریت پروژه نامیده می‌شود، درواقع سرکی به رشته‌هایی نظیر عمران، صنایع و مدیریت کشیده و اطلاعاتی هر چند جزئی نسبت به همه آنها دارد. البته که در این میان نمیتوان نقش فناوری و نرم‌افزارهای رونمایی شده در دنیای تکنولوژی را نادیده گرفت.

اولین بار سال 1992 بود که استانداردهای دانش مدیریت پروژه منتشر شد و تاکنون این استاندارد 4 بار دستخوش تغییر و بازنگری شده است. این استانداردها، مهندسان را ملزم می‌کند تا از یکسری دستورات پیروی کنند و به نوعی یک تضمین برای محقق کردن اهداف پروژه است. این استاندارد در هر پروژه در 5 مرحله خلاصه می‌شود:

- آغاز

- برنامه ریزی

- اجرا

- کنترل

- و خاتمه

البته که مرحله کنترل را باید در تمامی مراحل دیگر اجرایی کنید، در غیراینصورت نباید انتظار نتیجه‌ دلخواه را داشته باشید.

مهندسی مدیریت پروژه چه اهدافی دارد؟

مهم‌ترین هدفی که پشت این رشته تحصیلی و این مهندسی پنهان شده، اعمال صحیح استاندارها و آیین نامه‌هایی‌ست که در نهایت در پروژه‌های عمرانی، ارتقای کیفیت، بهداشت، ایمنی و البته صرفه اقتصادی را به همراه دارد. کمی به پروژه‌های اطراف خود نگاه کنید؛ هر کارفرمایی میخواهد که پروژه‌هایش با هزینه‌ای مقرون به صرفه، کیفیت بسیار بالا و در کوتاهترین زمان ممکن به اتمام برسد. دقیقا همینجاست که نقش مهندس مدیریت پروژه مشخص میشود.

این روزها دیگر نمیتوانید شرکت‌ها و یا سازمان‌هایی را بیابید که همچون گذشته باشد! دیگر خبری از نقش‌ها و مسئولیت‌های سخت و ثابت نیست! این روزها سازمان‌ها دریافته‌اند که با استخدام مدیران کاربلد و متخصص، میتوانند در شرایط بهتری اهدافشان را محقق سازند و با کمک تفکرات مدیرانه‌ای که این افراد دارند، پیشرفت روزافزون خود را شاهد باشند.

شرکت‌ها میدانند یک مدیر پروژه خلاق و نوآور همچون یک دارایی باارزش است که توانایی برعهده گرفتن پروژه‌های پیچیده با مقیاس کوچک و بزرگ را دارد. مهندسان پروژه همواره ذهن منعطفی دارند و در چالش‌های پیش آمده، راه‌حل‌های معقول‌تری را ارائه می‌دهد و میداند با توجه به وضعیتی که پروژه در آن قرار دارد، کدام ترفند کارآمدتر است.

کمی به سازمان خود نگاه کنید؛ تاکنون به این فکر کرده‌اید از یک مهندس مدیریت پروژه برای تسهیل کردن مسیر موفقیت کمک بگیرید؟ اگر اینچنین نیست، توصیه دارم که حتما با یک مهندس مدیریت پروژه صحبت کنید، دید شما را نسبت به مسائل مختلفی باز می‌کند که تاکنون کسی درباره آن با شما صحبت نکرده است!

وظایف مهندس مدیریت پروژه چیست؟

در این که در مهندسی مدیریت پروژه، وظایف بسیار متعددی بر دوش افراد قرار میگیرد هیچ شکی نیست! اما این وظایف را میشناسید؟ اجازه دهید بطور جداگانه شما را با وظایف یک مهندس مدیریت پروژه آشنا کنیم.

نظارت بر فعالیت‌های پروژه

در این مسئله که افراد در مهندسی مدیریت پروژه باید بطور مداوم بر روی هر بخش و هر مرحله از پروژه، کنترل و ارزیابی داشته باشند، هیچ شکی وجود ندارد. درواقع این کنترل و نظارت تا آنجایی پیش خواهد رفت تا مهندس مربوطه از رسیدن به هدف با بودجه تعیین شده و البته مهلت درنظر گرفته شده، اطمینان حاصل کند.

درواقع یک مهندس مدیر پروژه، در هر مرحله به مدیر بالا دست خود گزارش می‌دهد که در مرحله از پروژه چه پیشرفت‌هایی را حاصل کرده، چه نیازهایی باید از کارکنان برطرف شود و چه تغییراتی برچه اساسی بر روی پروژه انجام گرفته است.

نظارت بر بودجه و مدیریت صحیح آن

از مهم‌ترین بخش‌های کاری یک مدیر پروژه، کنترل بودجه است. اگر بودجه به درستی مدیریت نشود و در اواسط کار به اتمام برسد عملا پروژه با شکست همراه خواهد بود و سرشگستگی‌ست که برای مدیران به جا خواهد ماند. از همین‌رو یکی از وظایف مهم مدیر پروژه، کنترل بودجه و برنامه ریزی برای استفاده صحیح از آن است. تنظیمات بودجه در این مسیر البته که به تنهایی انجام نمیگیرد و یک مدیر پروژه کاربلد به سراغ سایر اعضا رفته و با جمع آوری تیم، نه تنها بودجه بندی مناسبی تنظیم می‌کند، بلکه اطمینان حاصل می‌کند که بودجه مربوطه تنها در راستای تحقق اهداف خرج خواهد شد!

مسئله‌ای که متاسفانه در بسیاری از پروژه‌ها چه پروژه‌های دولتی و چه پروژه‌های خصوصی نادیده گرفته می شود.

برنامه ریزی و کنترل پروژه

بدون اینکه هیچگونه برنامه ریزی انجام دهید؛ هیچ کنترلی نتیجه بخش نخواهد بود. چه بسیار پروژه‌هایی که بدون نادیده گرفتن این بخش، کار خود را آغاز کرده‌اند و مسیر اشتباهی را در پیش گرفته‌اند! برنامه ریزی کمک می‌کند تا در زمان کوتاهتری مشکلات را بیابید و برطرف‌شان کنید.

اما برای برنامه ریزی باید به چه مواردی توجه شود؟ به چه اطلاعاتی نیاز است؟

- توجه و تهیه یک ساختار شکست کار پروژه WBS

- شناخت مسیر بحرانی و برنامه ریزی و کنترل پروژه براساس آن

- استفاده از روش PERT برای برنامه ریزی

- بودجه بندی و زمان بندی صحیح پروژه ها براساس منابع در دسترس

- تهیه گزارشات از روند و پیشرفت پروژه ها

- تهیه یک گزارش کارگاهی و همچنین مدیریتی

- تحلیل کامل و صحیح پروژه و مشارکت برای بهبود طرح

- هزینه یابی پروژه با توجه به وضعیت موجود

با توجه به موارد گفته شده در این بخش میتوان دریافت که آشنایی به تمامی این تکنیک‌ها برای دستیابی به نتیجه مطلوب الزامی است.

ارائه پیشنهاد در فرآیند پروژه

اینکه یک مدیر پروژه توانایی ارائه پیشنهاد و اعمال تغییر در پروژه را داشته باشد؛ از جمله مهارت‌هایی‌ست که در زمان استخدام به آن توجه ویژه‌ای می‌شود. درواقع در هر مرحله از پروژه که کنترل و نظارت مخصوص به آن انجام میگیرد؛ این امکان وجود دارد که مدیر پروژه تشخیص دهد برای بهبود کارآیی و البته کنترل هزینه‌ها و اتمام سریع‌تر پروژه با کیفیت بالاتر، اعمال برخی تغییرات، نتیجه‌بخش خواهد بود. اینجاست که ارائه ایده به مدیران، آنها را یک گام به خواسته‌شان نزدیک‌تر می‌کند. درواقع آنها این مسئولیت و تغییر را برعهده میگیرند و عواقبش را میپذیرند. هر چند که مطمئن هستند در نهایت آن نتیجه‌ای که مدنظر دارند بدست خواهد آمد.

آموزش مدیریت مهندسی — کلیک کنید

مهارت اصلی مدیر پروژه

تاکنون با وظایف یک مدیر پروژه آشنا شده‌اید. اما میدانید که برای انجام صحیح این وظایف باید از چه مهارت‌هایی برخوردار باشد؟ خب یک مثلث استعداد وجود دارد که یک مهندس مدیر پروژه باید بر روی آن متمرکز شود.

مهارت اول: مهارت‌های فنی

در مهندسی مدیریت پروژه، مدیر پروژه باید بتواند از پس جنبه‌های فنی نقش خود برآید. منظور از مهارت فنی؛ تهیه گزارشات مربوطه، اجرای زمانبندی صحیح، بکارگیری ابزارهای متناسب با پروژه، تکنیک‌های مورد نیاز و غیره است. متدهای خیلی متعددی در این زمینه وجود دارد که یک مهندس مدیر پروژه باید نسبت به آنها آگاه باشد.

مهارت دوم: رهبری صحیح

یک مدیر پروژه باید بتواند تمامی دانش‌ها، رفتارها و مهارت‌های موجود در یک تیم را در راستای محقق کردن اهداف سازمان با ایجاد انگیزه و البته برطرف کردن نیاز کارکنان بکارگیرد. درواقع باید به درستی با افراد سروکله بزند، خوش بین و مثبت اندیش باشد، از مهارت‌ مذاکره و سازش برخوردار باشد، بتواند به راحتی شبکه شخصی و حرفه‌ای را توسعه دهد و غیره که به او در ایجاد یک شرایط عالی برای پیشبرد اهداف کمک کند.

مهارت سوم: مدیریت استراتژیک

اگر یک مدیر پروژه از بینش خوب در یک سازمان برخوردار نباشد؛ چرا مهندسی مدیریت پروژه را انتخاب کرده است؟ او باید به آن اندازه از کسب و کار آگاه باشد که جنبه‌های اساسی یک پروژه را برای دیگران توضیح دهد و یک استراتژی مناسب جهت تحویل پروژه با تیم متخصصان تدوین کند. بگونه ای که استراتژی تدوین شده، ارزش تجاری پروژه را به حداکثر برساند.

درواقع در این مهارت مدیر پروژه باید توانایی توضیح استراتژی پروژه، ماموریتی که برعهده دارد، اهدافی که حاصل میشود، محصولات و عملیات را بطور کامل داشته باشد.

تفاوت مدیریت پروژه و کنترل پروژه

ما در این مقاله بارها از کنترل پروژه صحبت کردیم و گفتیم که یکی از وظایف مدیر پروژه این است که در هر مرحله از کار، نظارت و بررسی‌هایی را انجام دهد تا از پیشرفت صحیح آن اطمینان حاصل کند. اما آیا یک کنترل کننده پروژه میتواند وظایف مدیر پروژه را برعهده گیرد؟

باید بگوییم که تفاوت‌هایی میان این دو نقش وجود دارد.

کارشناس پروژه یک بخش از مدیریت پروژه است و به نوعی زیرمجموعه آن شناخته می‌شود. مهم‌ترین کاری که یک کارشناس پروژه انجام می‌دهد، تمرکز بر روی زمانبندی صحیح پروژه و مدیریت هزینه‌هاست.

این درحالی‌ست که در مهندسی مدیریت پروژه، نه تنها افراد باید بر روی زمانبندی و بودجه بندی تمرکز داشته باشند، بلکه باید بخش کنترل، پشتیبانی، نظارت و برنامه ریزی بر روی تمامی بخش‌های پروژه را نیز به خوبی مدیریت کنند تا آن نتیجه مطلوبی که مدنظر دارند به انتها برسد.

میتوان گفت که مدیریت پروژه هدف کامل‌تر و جامع‌تری بComplete guide to project management engineeringرعهده دارد و بر روی کل پروژه متمرکز است.

این نکته را بدانید که مسئولیت کارهای کل تیم برعهده مدیر پروژه است. همین مسئله کار را برای ایفای نقش و قبول مسئولیت و همچنین نظارت سخت‌تر می‌کند. مدیر پروژه‌ست که وظایف را تقسیم می‌کند و در این میان کارشناس پروژه بر روی هزینه‌های احتمالی و برنامه ریزی‌های پروژه، مشاوره‌هایی را ارائه می‌دهد و نظارت لازم را انجام خواهد داد.

و در آخ بدانید که یک کارشناس پروژه میخواهد که هزینه‌ها در یک پروژه در حداقل‌ترین حالت ممکن به انتهاب برسد و برای آن برنامه‌ریزی‌های خاصی انجام می‌دهد. در این مسیر بخش‌هایی مانند بخش مالی، فروشندگان، بخش تدارکات، بخش فنی و مدیر ساخت و ساز نیز به او کمک خواهند کرد.

نتیجه گیری

با توجه به توضیحاتی که در این مقاله شرح داده شد میتوان درک کرد که مدیران پروژه نقش اصلی را در برنامه‌ریزی، نظارت، اجرا و کنترل و به اتمام رساندن یک پروژه ایفا می‌کنند. مهم‌ترین انتظاری که از آنها دارند این است که یک پروژه را در زمان مشخص و با حداقل‌ترین بودجه به اتمام برسانند و در این میان تمامی مدیران از بالا رده تا پایین رده را راضی نگه دارند.

مسلما محقق کردن این مسئله بدون در اختیار داشتن مهارت‌های لازم امکانپذیر نخواهد بود. درواقع یک مدیر پروژه زمانی میتواند بگوید که در کارم موفقم که مجموعه‌ای از مهارت‌ها را در خود تقویت کرده باشد و از آنها در زمان مناسب استفاده نماید. گفتیم که کدام مهارت‌ها در این مسیر نیاز است. خوشبختانه فرادرس آموزش تمامی این مهارت‌ها را در اختیار دارد و میتوانید با مراجعه به این سایت، هر مهارتی که به شما در مدیریت بهتر پروژه کمک می‌کند را برخوردار شوید. این است مهندسی مدیریت پروژه که این روزها همه از آن حرف میزنند.

آموزش پروژه محور مایکروسافت پروجکت Microsoft Project – مدیریت پروژه ساختمان ۴ طبقه — کلیک کنید

سلب‌ مسئولیت: مجله اینترنتی رایا مگ در تهیه‌ این محتوای تبلیغاتی نقش نداشته و مسئولیتی در قبال صحت آن ندارد.