ناباروری مشکل بیش از 10درصد زوجین را تشکیل می دهد.براساس آمار تخمین زده می‌شود که بیش از یک میلیون زوج نابارور در کشور ما وجود داشته باشند. ابداع روش های جدید درمان ناباروری از جمله آی –یو-آی (IUI) کمک شایانی به زوجین نابارور نموده است. یک زوج به هنگام مواجه شدن با مشکل ناباروری باید هوشیارانه تمام جوانب مشکل را در نظر بگیرند تا علت ناباروری و همچنین روش درمانی مناسب با راهنمایی پزشک متخصص مشخص شود. باهمکاری دوجانبه بین تیم درمانی و زوج نابارور می‌توان به یک هدف مشترک یعنی حاملگی دست یافت.

حاملگی طبیعی بهترین روش تولیدمثل درجامعه

بقای نسل و ثبات جامعه به تولید مثل متکی است.نه تنها انسان بلکه تمام موجودات جهان برای ادامه نسل و برقراری ثبات در اکوسیستم باید به تولید مثل بپردازند. این روش سیستماتیک که براساس هرجفت از موجودات جهان یعنی یک جنس نر و یک جنس ماده عملیاتی می‌شود طی روالی طبیعی منجر به حاملگی در جنس ماده می‌شود. ناباروری مقوله ای است که دانشمندان معتقدند بیشتر در میان نوع انسان مشهود است و سایر موجودات کمتر بدان مبتلا می‌شوند. اما آنچه مسلم است اینکه برای بقای یک نسل، روش طبیعی حاملگی که سالیان سال در بین جوامع مرسوم بوده است بهترین روش برای تولید مثل در جامعه و سلامت روحی، روانی، جسمی و جنسی افراد است.

برای ایجاد حاملگی باید سلول جنسی مرد که به آن اسپرم گفته می‌شود با تخمک که سلول جنسی زن است ترکیب شود. بنابراین برای تشکیل جنین نیاز به وجود اسپرم و تخمک سالم و خوب است.درحاملگی طبیعی، اسپرم از طریق نزدیکی وارد واژن شده و از آن جایی که قابلیت تحرک دارد از رحم عبور کرده و از لوله های رحمی بالا می‌رود. تخمک نیز از تخمدان رها شده و وارد لوله های رحمی می‌شود. درقسمت فوقانی لوله های رحمی ،اسپرم و تخمک باهم ترکیب می‌شوند. به ترکیب شدن اسپرم و تخمک  لقاح گفته می‌شود. سپس جنین تشکیل شده از طریق لوله های رحمی به سمت رحم حرکت می‌کند و پس از رسیدن به رحم به درون دیواره رحم نفوذ می‌کند. به این عمل جنین جایگزینی می‌گویند. پس از جایگزین شدن موفق جنین درون رحم، حاملگی رخ می‌دهد. پس در صورتی که در هریک از مراحل گفته شده نقصی وجود داشته باشد ناباروری ایجاد می‌شود.

بیشتر بخوانید: فیزیولوژی تولید شیر

آشنایی با روش های نوین درمان ناباروری

درست است که بقای نسل انسان منوط به تولید مثل از طریق حاملگی طبیعی است اما درعصر حاضر به دلیل وجود بیماری های شایع، موادشیمیایی، بیماری های روانی و در برخی موارد مسائل و مشکلات ژنتیکی و همچنین مواد غذایی هورمونی و تراریخته،خیلی از زوجین نابارور از داشتن فرزند محروم می‌شوند. اما علم ژنتیک و درمان ناباروری با کشف و ابداع روش هایی نوین این مشکلات را مرتفع کرده اند.امروزه روش های دارو درمانی، لقاح های خارج از رحم (لقاح مضنوعی) و روش های IVF و IUI موجب شده ناباروری در زوجین به حداقل ممکن کاهش یابد.

در این زمینه یکی از راحت ترین و کم هزینه ترین روش های درمان ناباروری روش IUI است. دراین روش مایع انزالی ازمرد گرفته می شود و پس از شست وشو در آزمایشگاه در درون لوله باریکی به نام کاتتر قرار می‌گیرد و از طریق واژن به دورن رحم  زن تزریق می‌شود. عمل آی-یو-آی فقط چند دقیقه طول می‌کشد و نیازی به بیهوشی ندارد.

روش درمانی آی-یو-آی معمولا هنگامی پیشنهاد می‌شود که بعضی عوامل مانع می‌شوند که اسپرم بتواند وارد رحم شود. مثلا مواردی که به دلایل فیزیکی یا روانی یا ناتوانی جنسی نزدیکی به درستی انجام نمی‌شود. در مواردی که اسپرم به دلیل مشکلات دهانه رحم نمی‌تواند وارد رحم و لوله های رحمی شود نیز این روش پیشنهاد می‌شود. همچنین موارد ناباروری به دلیل کم بودن تعداد اسپرم کاهش کیفیت آن (شکل ظاهری و حرکت اسپرم) یا ناباروری به علت نامعلوم می‌توانند با این روش تحت درمان قرار گیرند.

در مورد درصد موفقیت انجام این روش در درمان ناباروری و حاملگی غیر طبیعی نتایج بین مراکز مختلف متفاوت است و بین 6درصد تا حدود 20 درصد در هر نوبت درمان گزارش شده است. آمار پایین مربوط به داشتن یک تخمک و آمار بالاتر با داشتن چندین تخمک صورت می‌گیرد. فاکتور موثر دیگر تعداد و کیفیت اسپرم در مایع انزالی است. نمونه هایی که در مایع انزالی آن‌ها تعداد بیشتری اسپرم فعال وجود دارد شانس موفقیت بیشتری دارند. همچنین نقش دیواره رحم برای لانه گزینی جنین و ایجاد حاملگی حائز اهمیت است.

در درمان ناباروری متخصصان روش های نوین دیگری را مورد استفاده قرار می‌دهند. از جمله روش IVF که در مرحله ای استفاده می‌شود که درصد ناباروری در میان زوجین شدت بیشتری دارد. دراین روش لقاح به صورت کاملا مصنوعی صورت می‌گیرد و پزشکان در درمان ناباروری اسپرم و تخمک را در لوله های آزمایشگاه تلقیح و سپس وارد رحم زن می‌کنند این روش نسبت به روش IUI زمان بر و پرهزینه تر است و میزان موفقیت آن بستگی به شرایط فیزیکی زوجین دارد.

روش های درمانی دارویی نیز به دلیل هزینه های بالا و طول مدت درمان مزیت کمتری به سایر روش ها دارند اما بی تاثیر نیستند. امروزه با پیشرفت علم شیمی، داروهای شیمیایی زیادی در درمان ناباروری نقش دارند اما با مطالعاتی که دانشمندان بر روی گیاهان دارویی داشته اند تلاش شده تا از گیاهان دارویی و مغذی در درمان ناباروری استفاده و جایگزین روش های شیمیایی شود.

بیشتر بخوانید:‌ بررسی دیابت ملیتوس و آسیب های آن

توصیه پزشکان در درمان ناباروری به زوجین

پزشکان و متخصصان درمان ناباروری معتقدند امروزه با پیشرفت علم، نسل بشر با مشکل نازایی و ناباروری کمتر مواجه است چرا که میزان و درصد موفقیت درمان براساس روش های نوین به طور چشمگیری افزایش یافته است. آنچه مسلم است اقدام به موقع زوجین در درمان و پیگیری روند و روال درمانی است. شاید یکی از موانع بر سر راه درمان به موقع یک زوج نابارور، هزینه های سنگین روش های نوین درمان باشد اما مراکز درمان ناباروری تمهیداتی برای این موانع اندیشیده اند. امروزه خیلی از کشورهایی که دچار انقطاع نسل در میان جامعه یا پیری جمعیت هستند؛ تسهیلاتی برای فرزند آوری و درمان ناباروری زوجین ارائه می‌دهند. در کشور ما نیز به دلیل هشدارهای جمعیتی، مراکز درمان ناباروری خدمات مناسبی به زوجین نابارورارائه می‌دهند.

پزشکان درمان ناباروری معتقدند یک زوج سالم که شرایط داشتن فرزند و باروری را دارد نباید بیش از 2 الی 3 سال روند حاملگی و باروری خود را به تعویق بیاندازند چون که این روند در صورت طولانی شدن منجر به ناباروری شده و انگیزه را برای فرزند آوری کاهش می‌دهد.