بدون شک همه ی ما انسان ها از چیزی در زندگی مان می ترسیم و حتی این ترس گاها به کمک ما می آید تا اینکه قصد تخریب ما را داسته باشد اما ترس و یا فوبیا بسیار بسیار مختلف است و انواع گوناگونی دارد که قبل از صحبت درباره انواع فوبیا بهتر است تعریفی در مورد فوبیا داشته باشیم و در ادامه از انواع ترس ها صحبت خواهیم کرد.

ترس و فوبیا

در ابتدا قبل خواندن این بخش کمی تمرکز کنید و فکر کنید که دقیقا از چه چیزهایی می ترسید و از خودتان سوال کنید که درجه ی ترستان چقدر است؟ در حقیقت فوبیا یک نوع ترس است که این ترس طبیعی نبوده و شدید می باشد. این نوع ترس انواع گوناگونی دارد و اگر که به یکی از انواع فوبیا مبتلا باشید، زمانی که با منبع ترس مواجه می‌شوید دچار ترس شدید یا حمله پنیک خواهید شد. این ترس ممکن است از یک مکان، موقعیت یا شیء خاص باشد. برخلاف اختلالات اضطرابی عمومی، فوبیا را می‌توان به یک موضوع خاص نسبت داد.

درجه ی ترس افراد می‌ تواند از کم تا زیاد باشد. که در صورت برخورداری از شدت کم آزار کمی میبینید اما اگر شدید باشد آن قدر اذیت می شوید که زندگی کردن برایتان سخت خواهد شد. افراد مبتلا به انواع فوبیا معمولاً خود متوجه هستند که ترسشان غیرمنطقی است؛ ‌اما قادر به کنترل آن نیستند. اینگونه ترس ها می‌توانند در روند کار، تحصیل و روابط فردی اختلال ایجاد کنند. آمارها نشان داده است که فوبیا یکی از شایع‌ترین بیماری های ذهنی در ایالات متحده آمریکا است. تخمین زده شده است که حدود ۸ درصد جوانان آمریکایی به این بیماری مبتلا هستند. همچنین زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به فوبیا قرار دارند.

بر اساس تحقیقات، روانشناسان به این نتیجه رسیده اند که ترس ها، دو دسته اند:

- دسته ی اول

ترس های عادی که از زمان خلقت در وجودمان نهادینه شده است و حضورشان برای ادامه ی زندگی ضروری است تا همه ی ما بتوانیم در برابر خطرات عکس العمل های لازم را به موقع انجام دهیم و از خود در برابر خطرهای مختلف حفاظت کنیم.

- دسته دوم

ترس ‌هایی اند که عادی نبوده و مطابق گفته های پیشین که در بالاتر نیز گفته شد فوبیا نام می گیرند که در واقع ترس بیش از اندازه و یا غیر نرمال از موارد به خصوصی است و سبب اختلال در جریان عادی زندگی خواهند شد.

نگران نباشید حتی اگر با فوبیا درگیر هستید، برای رفع ترس های شدید راه حل و روش های درمانی مفیدی وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره می ‌کنیم.پ

علائم رایج فوبیا

بارز ترین علائمی که در این افراد می توان دید احساس غیر واقعی بودن و احساس گرفتار شدن با منبع ترس، ناتوانی در صحبت کردن یا صحبت کردن سریع، تپش قلب ناگهانی و بسیار شدید، تنگی نفس، خشکی دهان، ناراحتی معده، افزایش فشار خون، لرز و رعشه، درد یا احساس تنگی در قفسه سینه، حالت تهوع، احساس خفگی، سرگیجه و سبکی سر، تعریق بیش از حد، دلهره می باشد.

انواع فوبیا

در اطراف همه ی ما موارد بسیار زیادی وجود دارد که شاید برای عده ای از ما بسیار عادی به نظر برسند اما عده ای از مردم از آن ها به شدت می‌ ترسند، اما در این بخش انواع خاص و رایج را که بیشترین آمار را دارند آورده ایم. انواع فوبیا عبارتند از:

1- فوبیای اجتماعی

 آیا تا به حال افرادی را دیده اید که برقراری ارتباط با دیگران برایشان از سخت ترین کارهای دنیا باشد؟ روانپزشکان و مشاوران معمولا این نوع از فوبیا با اختلال اضطراب اجتماعی مرتبط می‌ دانند. این افراد از موقعیت‌ های اجتماعی می ‌ترسند و خود را منزوی می ‌کنند. تعاملات ساده مثل سفارش غذا در رستوران یا پاسخ دادن به تلفن می‌تواند باعث حمله پنیک در این افراد شود. بعضی از افراد که درگیر این فوبیا هستند تا حدی از قضاوت شدن شخصیت یا رفتارشان توسط دیگران هراس دارند که از تجربه موقعیت های خاصی مانند غذا خوردن و یا حرف زدن در مقابل دیگران و یا حرف زدن با تلفن نیز خودداری می‌ کنند.

این اشخاص از صحبت کردن در مقابل جمعیت واهمه دارند و حتی فکر کردن به آن باعث بروز علائم جسمی در آن ‌ها می‌ شود. مطالعات و آمارها نشان می ‌دهند  از هر ۲۰ نفر یک نفر هراس اجتماعی را تجربه می‌ کند بنابراین این فوبیا بسیار شایع است و ترس از صحبت کردن در میان جمعیت هم از جمله انواع فوبیای اجتماعی است.

2- برزن هراسی (آگوروفوبیا)

افرادی که درگیر این نوع ترس هستند از قرار گرفتن در شرایط اجتماعی و گردهم آیی ‌ها دوری می کنند. این ترس یک نوع اضطراب یا استرس و در واقع نگرانی از محیط ها و فضاهایی است که نمی توانید از آن ‌ها بیرون بروید و یا ترس از مکان‌ های شلوغ یا گیر افتادن در مکانی خارج از خانه است. به طور مثال فرد از استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی، حضور در فضا های باز و اجتماعات و ایستادن در صف وحشت دارد. فرد به یک دوست و یا همراه نیاز دارد تا تنها نباشد. در موارد حادتر، اینگونه افراد حاضر نیستند حتی از منزل خارج شوند.

3- ترس از پرواز (Pteromerhanophobia)

طبیعی ایست که با شنیدن اخبار رسانه ها درباره ی سقوط هواپیماها و دیگر مشکلات پرواز، بسیاری از افراد ترس از سقوط هواپیما و در نتیجه ترس از صعود را داشته باشند. در برخی افراد، حتی تصور پا گذاشتن داخل کابین هواپیما می ‌تواند اضطراب آور باشد. بسیاری از این افراد حتی قبل از پرواز، همواره وضعیت هوا را چک می ‌کنند و با حملات عصبی و ترس‌ هایی که در طول پرواز دارند، حتی مسافران کنار خودشان را هم تا حدی می ‌ترسانند. برای غلبه به این ترس از پرواز هم راه‌ هایی وجود دارد. البته از آنجایی که ترس از پرواز یک نوع مسئله روانی است، راه‌ های غلبه به آن هم بیشتر، تکنیک‌ هایی برای تسلط به اعصاب است. اما در واقع با وجود بیش از ۱۰۰,۰۰۰ پرواز روزانه در سراسر جهان، احتمال اصابت صاعقه و رعد و برق به شما بیشتر از مرگ در یک سقوط هواپیما است.

4- ترس از حشرات (انتوموفوبیا)؛ فوبیای عنکبوت و سوسک

از آن جایی که حشرات موجودات موذی و کوچک اند، به سختی با چشم دیده می شوند، آنها می ‌خزند و اغلب نیش می ‌زنند. بنابراین قابل درک است که چرا بسیاری از افراد از حشراتی مثل سوسک و یا عنکبوت می ‌ترسند. برای مبتلایان به فوبیای خاص، تصور دیدن حشرات و عنکبوت‌های غیر واقعی و یا حتی تصور ذهنی نیز باعث ترس و واکنش شدید می ‌شود. در بعضی از افراد این علائم خفیف و در بعضی دیگر این علائم شدید است. مواجهه با عنکبوت یا حشرات باعث بروز علائم جسمانی و روانی ترس مانند بالا رفتن ضربان قلب و احساس دلهره شدید می ‌شود.

5- ترس از ارتفاع (آکروفوبیا)

آیا شما از سقوط کردن هراس دارید؟ تقریبا پاسخ 90 درصد افراد به این سوال بله است. در حقیقت افراد بسیار زیادی وجود دارند که از ارتفاع زیاد می ترسند. برای این افراد تصور بودن در ارتفاعات نیز باعث ایجاد اضطراب می‌ شود و علائمی به صورت شناختی، حسی و جسمانی بروز می‌یابند. در مواردی حتی استفاده از پله برقی در مراکز خرید به افراد حس سرگیجه می‌دهد. برای برخی دیگر، قرار گرفتن در بلندی، حتی طبقات بالای ساختمان و رفتن بر روی نردبان میتواند احساس وحشت و سرگیجه کند و باعث شود شخص هراس و اضطراب بسیار زیادی را متحمل شود.

6- ترس از فضاهای محصور و بسته (کلاستروفوبیا)؛ ترس از آسانسور

افرادی نیز وجود دارند که ترس از ماندن در محیط های بسته و یا نداشتن راه فرار آزارشان می دهد. ترس از اتاق های بدون پنجره، هواپیما، آسانسور و در برخی موارد حتی پوشیدن لباسی با یقۀ بسته سبب اضطراب فرد مبتلا به کلاستروفوبیا می‌ شود. بعضی اوقات ترس از پرواز در واقع بیشتر با ترس از فضاهای محصور و بسته مرتبط است.

7- ترس از مارها (افییدوفوبیا)

مارها موجوداتی هراس آور و ترسناک اند و به دلیل زندگی مخفیانه ای که دارند دائما در کمین برای شکارند. در حقیقت ترس از مار به نوعی ترس شدید و غیرمنطقی از هر نوع مار گفته می‌ شود. در این نوع ترس، شخص حتی با دیدن عکس و نقاشی مار و یا تصور کردن آن در ذهن خود درگیر اضطراب و استرس می‌ شود. امکان دارد از موقعیت ترس‌ آور فرار کند و یا علائم و نشانه‌ های فیزیکی شبیه به تپش قلب، شوکه شدن و خشک شدن بدن، تعریق و لرزش بدن در او بروز پیدا کنند.

بیشتر بخوانید: استرس و سلامتی

به طور کلی ترس از هر چیزی نام همان مورد را به خود می گیرد و اگر بخواهیم همه ی انواع ترس را بیان کنیم شاید تا بی نهایت ترس وجود داشته باشد.

8- ترس از سگ (سینوفوبیا)

همان طور که از نام این عبارت پیداست این افراد به طرز عجیبی از سگ می هراسند و چیز عجیبی نیست چون سگ در صورتی که خانگی نباشد بسیار حیوان خطرناکی محسوب می شود. افراد مبتلا به سگ هراسی به ‌شدت از مواجهه با سگ هراس دارند. این فوبیا یکی از انواع بسیار رایج فوبیا در بین عموم مردم است و تخمین می ‌زنند که بیش از یک ‌سوم مردم جهان دچار این فوبیا باشند. مبتلایان به این فوبیا از نزدیک‌شدن به سگ ‌ها و سگ‌ سانان به‌ شدت وحشت دارند.

9- ترس از تاریکی

معمولا از قدیم الایام فیلم های ترسناک در تاریکی و شب ساخته می شد و می شود و دلیل آن هم آن ترسی است که می تواند در افراد ایجاد کند. ترس از شب و تاریکی، هراسی معمول در بین کودکان و خردسالان است. اما درصورتی ‌که این ترس در دوران نوجوانی و سنین بالاتر ادامه پیدا کند، نوعی فوبیا شناخته می‌‌ شود.

10- دنتوفوبیا یا هراس از دندان‌پزشکی (Dentophobia)

دکتر رفتن با اینکه می تواند به روند بهبود و سلامتی ما مک کند اما برای بعضی افراد هراس آور است. مبتلایان به این فوبیا از رفتن به دندان ‌پزشکی وحشت دارند. این فوبیا معمولا به‌علت تجربه‌ای ناخوشایند از دندان‌‌پزشکی در گذشته به وجود می‌آید. این فوبیا بر سلامت دهان و دندان فرد مبتلا تأثیر منفی می‌گذارد.

11- ترس از طوفان (لیلاپسفوبیا)

12- ترس از سوزن (تریپانوفوبیا)؛ فوبیای آمپول

13- هموفوبیا یا خون هراسی (Hemophobia)

علت انواع فوبیا چیست؟

معمولا برای یافتن بیماری ها و اختلالات باید به دنبال وراثی بودن یا نبودن آن ها برویم در رابطه با این ویژگی باید گفت که ژنتیک و عوامل محیطی می‌ توانند باعث ایجاد فوبیا و ترس های غیر معقول شوند. کودکانی که یکی از بستگانشان دچار اختلال اضطرابی هستند بیش از سایرین در معرض خطر ابتلا به فوبیا هستند. اتفاقات استرس‌ زا مثل تجربه نزدیک به غرق شدن در آب می‌ توانند باعث به وجود آمدن فوبیا شوند. به علاوه قرار گرفتن در فضاهای بسته و محدود، ارتفاع بالا، گزیدگی توسط حشرات یا حیوانات هم می تواند باعث ابتلا به فوبیا شود. افرادی که دچار مشکلات سلامتی دیگری هستند معمولاً فوبیا دارند. افراد بعد از تجربه ضربه مغزی، سوء مصرف مواد و افسردگی ممکن است به فوبیا دچار شوند.

به دنبال علل گشتن در بعضی موارد ما را بیشتر خسته خواهد کرد و گاها به دلیل خسته شدن می توان گفت حالمان بدتر و بدتر خواهد شد. در حقیقت همان طور که گفته شد مهم ترین و پایه ای ترین عوامل در حقیقت همان عوامل ژنتیکی و محیطی اند که به احتمال بسیار زیاد ممکن است یکی از علل بروز فوبیا باشند. کودکانی که یکی از بستگان نزدیک آنها دچار اختلال اضطراب فراگیر باشد، بیشتر در معرض ابتلا به فوبیا هستند. تجربه‌ ی حوادث ناراحت‌ کننده مانند تجربه‌ ی تصادف یا غرق ‌شدگی هم ممکن است باعث بروز فوبیا شود.

طبیعتا قرارگرفتن در شرایطی که به طور جنرال یا کلی سخت به نظر می آید به راحتی می تواند در ما ایجاد تنش و یا ترس کند. به طور مثال قرار گرفتن در ارتفاع بسیار زیاد یا گازگرفته ‌شدن توسط حیوانات یا گزش حشرات، همگی ممکن است از عوامل بروز فوبیا باشند. افرادی که درمان‌های پزشکی سنگین را پشت سر می‌گذارند یا افرادی که دچار مشکلات پزشکی هستند، عموما بیشتر دچار هراس می‌شوند. همچنین فوبیا در بین افرادی که دچار ضربه‌های مغزی شده‌اند، شیوع بسیار بالایی دارد. مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی و همچنین افسردگی، در بروز هراس یا فوبیا نقش دارند.