در رابطه با یائسگی چه می دانید؟ آیا به سن یائسگی رسیده اید؟ عباراتی از قبیل قائدگی و یا یائسگی از آن دسته عباراتی هستند که به طور ذاتی و طبیعی در بدن خانم های نرمال به وقوع می پیوندد و نباید از این اتفاقات واهمه داشت. تمام خانم‌ ها باید بدانند یائسگی، یک بیماری نبوده و به این معنا نیست که به پایان زندگی‌ شان نزدیک شده‌ اند. Menopause نام دیگر یائسگی است و به وضعیتی طبیعی در زنان گفته می شود که همه آن را تجربه می کنند. به طور دقیق تر یائسگی به معنی متوقف شدن دوره های قاعدگی و پایان دوران باروری و تولید مثل است. و به‌ خاطر نوسانات زیاد هورمونی، علائم متوسط تا شدیدی را تجربه می‌ کند. نکته ‌ی جالب توجه اینجاست که یائسگی لزوما در میانسالی اتفاق نمی‌ افتد و بعضی از خانم ‌های جوان هم امکان دارد که یائسه شوند.

بر اساس مطالعات صورت گرفته بر روی این موضوع پزشکان و محققان اثبات کرده اند ک به طور معمول هر زمان که فرد به طور پیوسته دوازده ماه پریود نشود و دیگر نتواند به صورت طبیعی باردار شود، یائسگی اتفاق می افتد. معمولا بین سنین 45 و55 است اما امکان دارد قبل یا بعد از این رنج سنی نیز اتفاق بیفتد و یک سن مشخصی برای این موضوع تعریف نشده است. یائسگی علائم ناخوشایندی مانند گرگرفتگی و اضافه وزن را به دنبال دارد. اکثر بانوان برای یائسگی احتیاج به درمان ندارند. اما اگر شما احساس می‌کنید نیاز به مشورت با پزشک متخصص دارید، از پزشکان متخصص زنان نوبت بگیرید.

علائم یائسگی در زنان چیست؟

یکی از مهم ترین موضوعات در رابطه با تغییرات هورمونی در بدن بانوان علائمی است که تجربه می کنند زیرا معمولا این علائم آزار دهنده هستند و باید برای رفع آزار آن ها چاره ای اندیشید. تجربه ی هر خانم از یائسگی خاص است. این علائم زمانی شدت بیشتری خواهند داشت که به طور ناگهانی یا در مدت زمان کوتاهی یائسگی صورت بگیرد. شرایطی که به روی سلامت تخمدان تاثیر می گذارد، همانند سرطان یا هیسترکتومی، یا بعضی انتخاب ها، همچون سیگار کشیدن، شدت و مدت زمان علائم را تشدید می کند. جدا از تغییرات قاعدگی، علائم پیش از یائسگی، یائسگی و پس از آن عموما یکسان است. از جمله شایع ترین علائم زود هنگام قبل از یائسگی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- تناوب قاعدگی کاهش می یابد

- امکان دارد چرخه ی قاعدگی نسبت به حالت طبیعی شدید یا ضعیف تر شود

- در واقع می توان گفت یکی از رایج ترین و همگانی ترین علائم منبسط و منقبض شدن رگ ها، مانند گر گرفتگی، عرق شبانه و سرخ شدن است و همچنین تخمین زده شده 75 درصد از بانوان دچار گر گرفتگی می شوند.

- هنگامی که فرد به این حالت نزدیک می شود، تغییرات فیزیکی و روانی مختلفی را تجربه می کند که منجر به بروز علائم می شود. برخی از این علائم قبل از یائسگی شروع می شود و برخی تا بعد از آن ادامه می یابد.

- در حقیقت همانطور که گفته شد قبل از یائسگی و در دوره ی یائسگی و پس از آن یک سری علائم در افراد ایجاد می شود که کمی با علائم قبلی که در بند پیش ذکر شد متفاوت است در ادامه قصد داریم در رابطه با دیگر علائم صحبت کنیم و از جمله ی این علائم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

پایین آمدن قدرت باروری

بر اساس مطالعات صورت گرفته در حیطه ی تحقیقات بر روی دستگاه ها و اندام های جنسی زنان، محققان به این نتیجه رسیده اند که با نزدیک شدن به انتهای مرحله باروری، قبل از شروع یائسگی، میزان استروژن کاهش پیدا می کند. بدین ترتیب احتمال بارداری پایین می آید.

بیشتر بخوانید:‌ سرطان رحم چیست و چگونه درمان می شود؟

به هم خوردن نظم قاعدگی

طبیعی است که با فرا رسیدن فصل یائسگی یک سری چیز های جدید را تجربه کنید. در واقع از نخستین علائمی که از یائسگی خبر می دهد این است که نظم قاعدگی با درصد بسیار زیادی به هم می ریزد. امکان دارد زودتر یا دیرتر از موعد اتفاق بیفتد و شدت آن کم تر یا بیشتر شود. در صورتی که فردی نسبت به تغییرات قاعدگی نگران است، بهتر است به پزشک زنان زایمان مراجعه کنید چون ممکن است این تغییرات نشان دهنده حاملگی یا بیماری باشد.

احساس خشکی و ناراحتی در واژن

یکی از حس های آزار دهنده برای زنان، خارش در ناحیه تناسلی است. این احتمال می رود که پیش از یائسگی و در طول آن، بانوان در واژن احساس خشکی، ناراحتی یا خارش داشته باشند. درصورت وجود این علائم، فرد هنگام رابطه ی واژنی احساس ناراحتی و سابیدگی می کند. به علاوه، اگر پوست ترک بردارد، احتمال عفونت بالا مرود. گاهی هنگام یائسگی با آتروفی واژن روبه رو می شویم که به وضعیت خشکی، نازک شدن و التهاب دیواره ی واژن اطلاق می شود. استفاده از مرطوب کننده، روغن و داروهای مختلف می تواند در تسکین خشکی واژن و مسائل مربوط به آن تاثیرگذار باشد.

گر گرفتگی

همانطور که گفته شد گرگرفتگی یکی از علائم رایج است و این حس به شکلی است که فرد در بخش بالایی بدن خود به طور کاملا ناگهانی گرما زیادی را حس می کند. این حس از صورت، گردن یا قفسه ی سینه شروع می شود و به سمت بالا یا پایین پیش می رود. لازم به ذکر است که گرگرفتگی باعث مواردی چون تعریق، گل افتادن پوست می شود. ناگفته نماند که برخی افراد علاوه بر گر گرفتگی یا به جای آن دچار تعریق شبانه یا لرز می شوند. معمولا یک سال بعد از اتمام قاعدگی افراد دچار گرگرفتگی خواهند شد اما ممکن است تا 14 سال بعد از یائسگی ادامه داشته باشد.

اختلال در خواب

این احتمال نیز وجود دارد که اختلالاتی قبل و یا در هنگام خواب برای فرد ایجاد شود که متاثر از نگرانی و تشویش، تعریق شبانه، تکرر ادرار است. برای رفع این مشکل، ورزش زیاد و پرهیز از غذاهای چرب قبل از خواب به فرد کمک خواهد کرد اما درصورت تداوم این شرایط، با دکتر متخصص زنان و زایمان خود باید صحبت کنند.

تغییرات احساسی

تقریبا همه دانند که با ایجاد تغییر در روند عادی هورمون ها، به لحاظ روحی بانوان دچار اختلالاتی خواهند شد. در حقیقت افسردگی، اضطراب و انرژی پایین طی یائسگی شایع و طبیعی است. زودرنج شدن و کج خلقی در این دوران غیرعادی نیست. تغییرات هورمونی و اختلال در خواب می تواند در این امر دخیل باشد. به علاوه، احساس فرد به یائسه شدن نیز بی تاثیر نیست. مثلا، اضطراب نسبت به میل جنسی پایین یا پایان دوره ی باروری می تواند باعث افسردگی هنگام یائسگی شود. درحالی که احساس ناراحتی، زودرنجی و خستگی هنگام یائسگی طبیعی است اما این عواطف لزوما نشان دهنده افسردگی نیست.

 با این وجود، در صورتی که فرد به مدت دو هفته یا بیشتر احساس کم انرژی بودن داشته باشد، می بایست به پزشک مراجعه کند که بهترین اقدام در این زمینه را توصیه می کند و اگر کسی نسبت به وضعیت خواب یا تغییرات مربوط به یائسگی نگران است، باید با درمانگر تماس برقرار کند. براساس تحقیقی که در سال 2018 به چاپ رسید، در برخی موارد بین یائسگی و خودکشی ارتباط وجود دارد. اگر کسی در این دوران به فکر خودکشی است، باید از مشاور یا درمانگر درخواست کمک کند. همچنین می توان به صورت ناشناس تماس تلفنی برقرار کرد.

یائسگی از چه زمانی آغاز می شود و تا چه زمانی ادامه دارد؟

حتما کنجکاو هستید که بدانید از چه سنی این فرآیند آغاز می شود که خود را برای آن آماده کنید، به طور معمول در زنان چهار سال پیش از آخرین قاعدگی نخستین علائم یائسگی ظهور پیدا می کند. تا چهار سال بعد از آخرین قاعدگی این نشانه ها غالبا ادامه دارد. تعداد بسیار قلیلی از خانم ها تا یک دهه قبل از قاعدگی علائم یائسگی دارند و از هر 10 خانم یک نفر تا دوازده سال بعد از آخرین قائدگی علائم یائسگی را تجربه می کند. متوسط سن یائسگی 51 است ولی به طور میانگین ممکن است در بین زنان آفریقایی، آمریکایی و لاتین دو سال زودتر اتفاق بیفتد. تحقیقات بیشتری نیاز است تا شروع یائسگی در زنان غیر سفید پوست به طور دقیق مشخص شود.

به هر حال بر اساس مطالعات صورت گرفته محققان به این نتیجه رسیده اند که یک سری شرایط و فاکتور های گوناگون، همچون ژنتیک و سلامت تخمدان، به تعیین زمان شروع یائسگی کمک می کند. حالتی به نام پیش یائسگی، قبل از یائسگی اتفاق می افتد. در این دوران هورمون ها تغییر می کنند تا برای یائسگی حاضر شود. این دوران می تواند از چند ماه تا چند سال طول بکشد. زنان زیادی پس از میانه ی چهل سالگی دچار علائم پیش از یائسگی می شوند. برخی دیگر بدون پشت سر گذاشتن این مرحله به طور ناگهانی وارد یائسگی می شوند. حدود یک درصد از بانوان پیش از رسیدن به 40 سالگی یائسه می شوند که به آن یائسگی زودرس یا نارسایی زودرس تخمدان گفته می شود. تقریبا 5 درصد از بانوان بین سنین 40 تا 45 سال دچار یائسگی می شوند که به آن یائسگی زودهنگام می گویند.

علت یائسگی چیست؟

برای هر علتی یک معمول وجود دارد و انسان ها برای بیماری ها یا دیگر واکنش هایی که درون بدن اتفاق می افتد همیشه به دنبال چرا بوده اند. در رابطه با یائسگی نیز پزشکان و متخصصان ایده های زیادی را به ثبت رسانده اند. علم در این باره می گوید که یائسگی یک فرایند طبیعی است که در اثر کهولت تخمدان ها و تولید کم تر هورمون های بارور اتفاق می افتد. بدن در واکنش به پایین آمدن سطح موارد زیر، دستخوش تغییراتی می شود:

- استروژن

- پروژسترون

- تستسترون

- هورمون تحریک کننده ی فولیکول (FSH)

- هورمون لوتئینی (LH)

در حقیقت یکی از بارز ترین و قابل توجه ترین تغییرات نابود شدن فولیکول های فعال تخمدان است. این ساختار کار تولید و رهاسازی تخمک از جداره ی تخمدان را برعهده دارد که سبب قاعدگی و باروری می شود. تعداد کثیری از بانوان متوجه می شوند که با طولانی و شدید تر شدن خونریزی، بسامد قاعدگی نامنظم تر می شود. این اتفاق معمولا از اواسط تا اواخر 40 سالگی رخ می دهد. اکثر زنان آمریکایی تا پنجاه و دو سالگی دچار یائسگی می شوند. در بعضی از موارد، در اثر جراحت یا جراحی برداشتن تخمدان و ساختار لگن مربوط به آن، یائسگی اتفاق می افتد.

عوارض یائسگی شامل چه مواردی می‌شود؟

آیا تا به حال به این موضوع فکر کرده اید که یائسگی می تواند عوارض داشته باشد؟ در حقیقت پاسخ این سوال بله است. پس از یائسگی ممکن است احتمال بروز برخی عوارض و مشکلات در شما افزایش یابد. در ادامه به بررسی تعدادی از آنها پرداخته ‌ایم:

بیماری‌ های قلبی و عروقی

یکی از عوامل ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی کم شدن سطح استروژن است. پس در نتیجه شما می‌ توانید با ورزش کردن به طور مداوم، حفظ وزن طبیعی و داشتن رژیم غذایی سالم به کاهش این بیماری‌ ها و عوارض یائسگی کمک کنید. همچنین می ‌توانید در مورد چگونگی محافظت از قلب خود از پزشکتان بخواهید تا شما را از راه‌های کاهش کلسترول یا فشار خون بالا آگاه کند. بیماری قلبی علت اصلی مرگ در خانم‌ ها و همچنین مردان است.

پوکی استخوان

متاسفانه یکی دیگر از عوارض این واکنش طبیعی در بدن پوکی استخوان است. این وضعیت می تواند موجب ضعیف شدن استخوان ها و افزایش احتمال شکستگی در آنها شود. در طی چند سال اول پس از یائسگی، ممکن است به دلیل کاهش سریع تراکم استخوان، احتمال ابتلا به پوکی استخوان در شما افزایش یابد. زنان یائسه‌ ی مبتلا به پوکی استخوان، در معرض شکستگی ستون فقرات، باسن و مچ هستند.

بی ‌اختیاری ادرار

با در نظر گرفتن این نکته که بافت واژن و مجرای ادرار خاصیت ارتجاعی خود را از دست می ‌دهد، ممکن است دچار تکرر ادرار، دفع ناقص یا دچار بی ‌اختیاری ادرار شوید (به خصوص هنگام خندیدن و سرفه کردن). همچنین ممکن است بیش ‌تر اوقات به عفونت ادرار مبتلا شوید.

کاهش میل جنسی

خشکی بودن واژن موجب کاهش رطوبت و از بین رفتن خاصیت ارتجاعی واژن می ‌شود و همین موارد سبب ایجاد ناراحتی و خونریزی کم در هنگام مقاربت و همچنین کاهش میل جنسی خواهد شد. شما می ‌توانید برای برطرف کردن این مشکلات، از مرطوب‌ کننده‌ های واژن و روان ‌کننده‌ های بر پایه‌ ی آب کمک بگیرید. اگر روان ‌کننده ‌ی واژن کافی نباشد، می ‌توانید با درمان موضعی استروژن در واژن که به صورت کرم واژن، قرص یا حلقه در دسترس است، بهره ‌مند شوید.