ممکن است تاکنون عبارت «فریمور» به گوش شما خورده باشد ولی اطلاعی از معنای آن نداشته باشید. اما فریمور چیست و چه کاربردهایی دارد؟ فریمور یا همان سفت وار در حقیقت نرم افزار واسط یک دستگاه الکترونیکی است که شرایط کار و کنترل سطح پایین دستگاه را فراهم می کند. برای روشن شدن مطلب به این مثال دقت کنید. به طور مصال شما در خانه یک مودم ADSL دارید. این مودم دارای یک ROM (حافظه فقط خواندنی) است. در رامِ مودم یک برنامه الکترونیکی به نام فریمور گنجانده شده که اطلاعاتی فقط خواندنی و بدون تغییر در آن انباشته شده تا فعالیت مودم را آسان تر و بهینه تر کند. این حافظه خواندنی، بدون اعمال تغییرات در مودم باقی می‌ماند و یا توسط خود شرکت به روزرسانی می‌شود. اکنون که به معنای فریمور پی بردیم تاریخچه و کاربردهای آن را بررسی می‌کنیم.

بیشتر بخوانید: آشنایی با شبکه Cognitive Radio

تاریخچه فریمور و نقاط گسترش آن

اصطلاح Firmware (فریمور) برای اولین بار در سال 1967 به کار برده شد. از ابتدا منظور از فریمور یا همان سفت افزار، داده های قابل ویرایش بر روی حافظه های کوچک CPU بود که میکروکدهای درون آن وظیفه اجرای دستورالعمل های کامیپوتر را بر عهده داشتند. میکروکدها، دو کار مهم CPU را انجام می‌دادند.  یکی بارگذاری مجدد (رفرش اختصاصی کردن) داده ها و دیگری اصلاح و بهینه کردن دستورالعمل های پردازنده مرکزی. توجه داشته باشید که سفت افزار با سخت افزار یا نرم افزار یک واژه و مفهوم متفاوت است. سخت افزار یک قطعه فیزیکی دارای یک سری اطلاعات است، نرم افزار داده های درونی انباشت شده سخت افزارها هستند و سفت افزار حائل و مابین این دو است که با داشتن یک سری میکروکدهایی برای پیاده سازی هرچه بهتر نرم افزارها در سخت افزارها از آن بهره گرفته می‌شود. فریمور توانست با گذشت زمان خود را گسترش دهد تا اکنون که رد و پای آن را در جای جای تکنولوژی می‌بینیم. اکنون سخن از سفت افزار که می‌شود منظور ما هر برنامه کامپیوتری مرتبط با سخت افزارهاست.

کاربردهای فریمور در رایانه های شخصی

اکنون که نگاه می‌کنیم فریمور در حافظه های خواندنی ROM  و حافظه های فلش نیز برای خود مکانی دست و پا کرده است. رایانه های شخص شما نیز دارای این مهم است. تغییر فریمور یک دستگاه الکترونیکی ممکن است به کلی انجام نشود و یا نهایتاً آپدیت آن صرفا برای رفع باگ های وارده توسط خود شرکت صورت گیرد. برای همین است که در توضیحات بالا گفته شد فریمور جهت اصلاح و بهینه کردن دستورالعمل های پردازنده به کار می‌رود. شما می توانید بایوس رایانه شخصی خود را جهت اصلاح عملکردها به روزرسانی کنید، اما به روزرسانی سفت افزارها اعم از دستگاه های ذخیره اطلاعات همچون هاردها و حافظه های فلش توسط یک شخص خودمختار امکان پذیر نیست. یعنی شما می توانید به صورت دستی بایوس را به روزرسانی کنید ولی هارددیسک ها و حافظه های فلش که در زمره سفت افزارها هستند قابل آپدیت نیستند مگر اینکه خود شرکت تغییرات به روزرسانی آن را اعمال کند. رایانه های شخصی شما در اکثر قطعات آن فریمور دارند. دستگاه هایی از جمله اسکنرها، پرینترها، دوربین ها و حتی درایوهای فلش USB همه و همه در خود، یک سفت افزار دارند و برخی از آن ها حتی قابل ارتقا سیستم خود هستند. ببینید نقش  یک فریمور در قطعات الکترونیکی چیست!

اهمیت فریمور در خودروها و محصولات مصرفی

حتی خودروها و محصولات مصرفی الکترونیکی هم دارای فریمور هستند. سال 2010 بود که تقریباً تمامی پخش کننده های موسیقی به یک سفت افزار مجهز شدند. MP3 پلیرها مثال خوبی برای این مورد هستند. بسیاری از شرکت ها برای اینکه بتوانند جدیدترین فرمت های صوتی و تصویری را در قطعات خود پوشش دهند، سفت افزارها را به روز رسانی می‌کنند. همچنین رابط های گرافیکی و یا باتری ها هم از جمله سخت افزارهایی است که از طریق فریمورها به روزرسانی می شوند. به طور مثال باتری یک محصول الکترونیکی پخش کننده نیاز به ارتقا جهت افزایش طول عمر دارد. لذا سفت افزار آن دچار یک سری تغییرات از جانب شرکت می‌شود. تا الان باید کاربرد فریمورها را در محصولات مصرفی و لوازم جانبی الکترونیکی دانسته باشید. نتیجه امر این است که فریمورها کیفیت ارسال و دریافت صدا را بهتر می‌کنند. لذا سفت افزارها در محصولات مصرفی یک نمونه بسیاری پیچیده ای هستند که در همه جوانب یک محصول قابل استفاده است.

فریمورها در خودروها هم نیز از اهمیت بالایی برخوردارند. حدود دو دهه گذشته که حتی خودروها هم به کامیپوترهای داخلی تجهیز شده اند. سنسورهای تشخیص مشکل مکانیکی یکی از مواردی است که شامل سفت افزارهای موجود در خودرو می شود. همچنین این موارد شامل ترمزهای ABS و دنده های اتوماتیک هم می‌شود که یقیناً از سفت افزارهای خاصی در آن ها بهره برده شده است. به روزرسانی سنسورهای کنترلی خودروها توسط خود شرکت اعمال می‌گردد و از عهده رانندگان و حتی فروشندگان خارج است. پس ما فریمور را در خودروها هم می توانیم مشاهده کنیم.

اگر می‌خواهید نمونه های از فریمورهای موجود را در دستگاه ها مشاده کنید کافی است مطلب زیر را بخوانید:

- فریمورهای موجود در رایانه ها: ROM موجود در مادربرد – سفت افزارهای مربوط به رایانه های مبتنی بر PowerPC و شرکت Genesi

- فریمورهای موجود در محصولات مصرفی: پخش کننده های موسیقی – سیستم های زمان بندی یک ماشین لباسشویی

فریمورهای موجود در سیستم های اینترنتی: روترها و فایروال ها از جمله مودم های ADSL و VDSL

- و فریمورهای موجود در سیستم عامل های NAS

بیشتر بخوانید: آشنایی با اصطلاحات شبکه جهانی وب؛ ping تا Packet loss

آیا هک کردن فریمور امکان پذیر است؟

هک کردن فریمورها نشدنی نیست. از آنجایی که هک کردن، نیازمند داشتن کدهای مخرب است و شرکت های سازنده سخت افزارها از ورود مخرب ها به سخت افزارها جلوگیری کرده اند تقریباً هک کردن فریمورها یک کار بسیار سخت است؛ اما نشدنی نیست. یک شخص عادی هم می تواند یک سفت افزار را در یک دستگاه قابل حمل الکترونیکی هک کند و این قطعه حمل شده در دستان بسیاری از افراد که به آن اطلاع ندارند در گردش باشد. در حقیقت این سفت افزارها به صورت دستی هک شده و سفارشی شده اند و به خوبی در قطعه الکترونیکی مخفی شده اند تا در موقع لازم اطلاعات را به هم بریزند.

برای واضح شدن ماجرا می‌توان هک کردن فریمورها بر روی هارددرایوها را مثال زد. سال های پیش بود که گروهی از توسعه دهندگان توانستند تغییراتی در مدل های مختلفی از هاردها ایجاد کنند. به گونه ای که در درایوهای کامپیوتری یک تروجان دیده می شد که به هیچ وجه قابل حذف نبود. حتی با فرمت کردن هارد درایو هم فایل تروجان حذف نمیشد. البته شرکت های سازنده این مورد را نقض و شایعه اعلام کردند در حالی که کدهای مختلف این گروه توسعه دهنده بر جای جای هارددرایوها به شکل یک تروجان آشکار بود.

پس از آن بود که تصمیمی گرفته شد تا سفت افزارها به شکل یک کد اجرایی و فقط حافظه خواندنی نباشند، بلکه حافظه های فریمور، نوشتاری باشند تا بتوان کدهای داخل آن بررسی و اصلاح گردد. البته اصلاح و بررسی کدهای داخلی نیاز به باز بودن منبع سفت افزار دارد و باز بودن منبع سفت افزار نیز راه نفوذ هر شخصی را به صورت دستی به سفت افزارها باز می کند.

لذا هر ابزاری و هر محتویاتی در زمره الکترونیک قابل هک است و این مورد شامل سفت افزارهایی که خودشان وظیفه اصلاح اطلاعات و داده های غلط (باگ ها) را بر عهده دارد هم می‌شود.

بیشتر بخوانید: رایانش ابری و نقش آن در زندگی امروز

چگونه فریمور مودم را به روزرسانی کنیم؟

اکنون که با فریمور و کاربردهای آن آشنا شدیم وقت آن شده تا به سوالات بسیاری از کاربران پاسخ دهیم. چگونه می توان فریمور مودم را به روزرسانی کرد؟ با پیشرفت تکنولوژی و دنیای دیجیتال مجازی اینترنت سراسر کشورهای جهان را فرا گرفت. پیشرفت دنیای مجازی موجب شد تا اینترنت خیلی زود به صورت فناوری اینترنت همراه و ADSL در سراسر جهان منتشر شود. اما کشور ما با دیرکردی که در توسعه شبکه های اینترنتی داشت از اینترنت های نسل قبلی یعنی Dial Up بهره می‌برد تا اینکه فناوری اوپراتورها و مودم های ADSL راه خود را به کشور ما پیدا کردند.

مودم های ADSL یکی از ارکان اصلی اینترنت های خانگی کشور ماست. هرچنند برخی از افراد از اینترنت های اوپراتورها بهره می برند اما قدرت شیوع مودم های ADSL بی نظیر بوده است. این مودم ها با انواع امکانات نامحدود و بسته های مخصوص هر شرکت به مردم عرضه می‌شود. از جمله امکاناتی که می‌توان به آن اشاره کرد قابلیت رمزگذاری و تغییر آن، تغییر شناسه کاربری و حتی ریجن مورد نظر خود بر روی مودم است. ما این امکانات را چه چیزی برای یک مودم فراهم می‌کند؟ یقیناً وظیفه عملکردهای به روزرسانی و تغییرات حاصله رمزگذاری ها و ... بر عهده فریمور است. یک سفت افزار که دیتاها و داده های مربوط به مودم را در خود گنجانده است. فریمور مودم علناً توسط شرکت سازنده و ارائه دهنده ADSL عرضه شده و بدون اعمال تغییر باقی خواهد ماند.

اما بعضی مواقع پیش می آید که مودم های خانگی شما فرآیند کانکشن مثبتی را از خود نشان نمی‌دهند. یعنی پس از گذشته 3 تا 4 سال بیشتر، مودم های شما کانکشن خود را از دست می‌دهد و مجدداً به اینترنت مربوطه وصل می‌شود. در حقیقیت اختلالات بی شماری را در اتصال مودم به اینترنت مشاهده می‌کنید. این رویداد ممکن است از دیدگاه شما از کیفیت ضعیف خط تلفن شما باشد و یا اینکه احتمال می‌دهید از خروجی آن و مربوط به شرکت ارائه دهنده باشد. در حالیکه ممکن است علت آن به روز نبودن فریمور مودم شما باشد. شما با به روز کردن فریمور مودم به این قائله خاتمه می‌دهید.

همان طور که می‌دانید فریمور مودم تمامی عملکردهای داخلی مودم را در دست دارد. اگر شما به روزرسانی فریمور را به اشتباه انجام دهید مودم شما 100 درصد خواهد سوخت. لذا در آپدیت کردن فریمور دقت کافی را انجام دهید. ما برای شما راه صحیح آپدیت کردن فریمور مودم را خواهیم آموخت.

- در ابتدای کار یک مرورگر را باز کنید.

- در بخش تولبار (درج آدرس) عبارت 192.168.1.1 را وارد کنید.

- یک پنجره کوچک برای شما باز می شود که از شما حساب کاربری و رمز عبور مودم را می‌خواهد. در هر دو عبارت admin را تایپ کرده و سپس وارد منوی مودم شوید.

- اکنون که وارد بخش کانفیگ مودم شده اید، به سربرگ Status بروید و سپس سربرگ Device Info را انتخاب کنید. اکنون فریمور مودم خود را در خط اول به وضوح مشاهده می کنید که به این صورت نوشته شده است.

ADSL Firmware Version: Ver:5

لذا ورژن مودم در این عبارتی که نوشته شده 5 می‌باشد. باید ورژن مودم خود را با چک کردن آن به دقت بدانید.

- اکنون به آدرس https://www.tp-link.com/us/support/download بروید. مدل دقیق مودم خود را از زیر و یا حواشی مودم یادداشت کنید و سپس در این آدرس، مودم خود را پیدا کنید و بر روی آن کلیک کنید.

- اکنون که مدل و ورژن مودم را می دانید از سایت پیدا کرده و سپس دانلود کنید. حتما به دقیت دانلود انجام شود.

- حال به صفحه کانفیگ مودم برگردید و از سربرگ Maintenance، سربرگ Firmware را باز کنید.

- بند دوم این سربرگ عبارت زیر تایپپ شده و رو به روی آن یک Browse نوشته شده است.

New Firmware Location: 

- بر روی Browse بزنید، و فایل فریمور را انتخاب نمایید.

- سپس در زیر، Upgrade را بزنید.

- برای اینکه مطمئن شوید به روزرسانی انجام شده مجدداً به سربرگ Status بروید و سپس سربرگ Device Info را انتخاب کنید تا از آنجا فریمور خود را چک کنید.

- اکنون به سربرگ Maintenance بروید و سپس به سربرگ SysRestart مراجعه کنید. گزینه Factory Default Settings را انتخاب نمایید و بر روی Restart بزنید.

- پس از زدن Restart مجدداً شما به صفحه اولی کانفیگ مودم که مربوط به حساب کاربری و رمز عبور admin بود بر می‌گردید. اکنون مثل دفعه قبل وارد مودم شده و از ابتدا مودم خود را کانفیگ کنید.

اکنون عملیات به روزرسانی فریمور مودم با موفقیت انجام شده است.

* نکته: توجه داشته باشید که برای کانفیگ کردن مودم نیازمند حساب کاربری و رمز اینترنت شرکت خود هستید که حتما آن را تهیه نمایید.