امروزه برخی از افراد شاغل هستند و یا عده ای از آن‌ها مشغله‌ی کاری زیادی دارند و به اجبار برای انجام امور روزمره ی خود و تأمین فرصت  مورد نیازبرای انجام هر یک از آن‌ها، تغییراتی را در شیوه‌ی زندگی خود ایجاد می‌کنند و یکی از تغییرات برای تأمین زمان، کاستن از زمان خواب است. هر چند که از پیامدهای ناگوار آن و تاثیر خواب بر سلامت بدن خود، آگاهی کافی ندارند.

در این مقاله در مورد کمبود خواب و مضرات آن بر سلامت و تاثیری که می‌تواند بر روند فعالیت روزانه و شغل شما ایجاد نماید، صحبت می‌کنیم.  

شاید شما در ابتدا از میزان بهره ‌وریِ و شرایط مساعدی که در برابر کاهش زمان خواب به دست می‌آورید و از آن به نفع خود استفاده می‌کنید، بسیار راضی و خوشنود باشید ولی به سرعت با اثرات زیان‌آور کمبود ‌خواب مواجه می‌شوید که منجر به کاهش توانایی در تمرکز و کاهش دست ‌یابی به عملکرد بالای مغز را رد شما نشان می‌دهد. اثرات منفیِ کمبود خواب به قدری زیاد است که بر سلامت جسم و روح افراد تاثیرگذار است و باید سعی نمایید تا همواره زمان مشخصی را برای خواب کافی در نظر داشته باشید.

همه می‌دانیم که خواب راحت برای فعالیت مغز انسان ضروری است و کمبود خواب تمام عملکردهای مغز را تحت تاثیر قرار داده و آسیب می‌رساند، زیرا باعث می‌شود که توانایی‌ فرد برای پردازش اطلاعات و حل مسئله کاهش یافته و میزان خلاقیت را از بین می‌برد و سطح استرس و واکنش‌‌های احساسی را افزایش می‌دهد.

بیشتر بخوانید: پس از نوشیدن قهوه چه اتفاقی در بدن شما می افتد؟

کمبود خواب برای سلامت انسان مضر است

کمبود خواب کافی در طولانی مدت خطرناک بوده و مشکلات جدی را برای سلامت انسان ایجاد می‌کند وهمچنین باعث بروز و ایجاد استرس در فرد می‌شود و به دنبال آن بدن شروع به تولید بیش از حد هورمون کورتیزول کرده که اثراتی منفی‌‌ ایجاد کرده و به سیستم ایمنی بدن آسیب جدی وارد می‌کند.

تحقیقات مختلف در این زمینه نشان می‌دهند، کسانی که در طول شبانه روز، خواب کافی دارند عمر طولانی‌ تر و همچنین زندگی سالم‌ تری دارند. ولی کمبود خواب و عدم داشتن خواب راحت، باعث ایجاد چاقی مفرط در افراد می‌شود. زیرا افرادی که کمتر از 6 ساعت در شب می‌خوابند، در مقایسه با آن عده از افرادی که 7 تا 9 ساعت در شب می‌خوابند، 30 درصد بیش ‌تر در معرض مشکل چاق شدن، قرار دارند.

میزان خواب کافی چه مقدار است؟

برای آنکه یک خواب راحت داشته باشید و با آن بتوانید استراحت کاملی داشته و برای روز کاری بعد آماده و سرحال باشید، نیاز به 7 ساعت خواب دارید. البته برخی افراد هستند که با کمتر از 7 ساعت خواب در شب مشکلی ندارند و افراد کمی نیز هستند که بدون تغییر اساسی در وضع سلامت‌شان، به بیش از 9 ساعت خواب نیاز دارند.

خواب کافی مزایای زیادی همچون، فکر آزاد، حفظ سلامت، مدیریت احساسات، حفظ آرامش در موقعیت ‌های دشوار دارد و باید گفت کسانی که دارای عملکرد عالی هستند، هوش هیجانی بالایی دارند و این افراد دارای مهارت ‌هایی برای درک و استفاده از احساسات مثبت هستند و یکی از بزرگ ‌ترین‌ ابزارهایی که این عده در اختیار دارند چیزی جز داشتن خواب کافی نیست.

البته موضوع مهمی که باید مد نظر داشته باشید این است که نه ‌تنها میزان ساعت ‌های خواب مهم است، بلکه کیفیت خواب نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. زمانی که تاثیر خواب برای بدن تان را بررسی می‌کنید، باید سعی کنید که کیفیت خوابتان را با بهداشت مناسب خواب افزایش دهید. در ادامه نکات مفیدی برای داشتن خواب کافی آورده شده، آن‌ها را به کار ببندید تا از مزایای آن برای سلامت بدن تان بهره ببرید.

سعی کنید استفاده از قرص ‌های خواب را کاهش دهید، زیرا  استفاده ی طولانی مدت از آن‌ ها فرآیند طبیعی خواب را مختل می‌کند و کیفیت خواب را کاهش می‌دهد. زیرا یکی از فرایند هایی که در زمان خواب اتفاق می‌افتد این است که  در حین خواب، مغز انسان فعالیت کرده و سم‌ ها را از بین می‌برد و برای انجام آن مراحل پیچیده ‌ای را طی می‌کند. استفاده از قرص های آرام‌ بخش‌ این چرخه را برهم زده و فرآیند طبیعیِ مغز را تغییر می‌دهند.هر آن‌ چیزی که در فرآیند طبیعی خواب مداخله کند، عواقب ناخوشایندی در کیفیت خواب‌ ایجاد می‌کند.

البته ذکر این نکته مهم است و اگر داروهای آرام بخش و خواب آور شما از سوی  پزشک‌ تجویز شده است در مدت تعیین شده آن را مصرف نموده و برای عدم استفاده در طولانی مدت حتما با وی مشورت نمایید.

مورد بعد که باید مدنظر داشته باشید و توصیه ی مهم بر آن وجود دارد این موضوع است که از مصرف کافئین در زمان عصر و شب، بپرهیزید. زیرا کافئین، محرک قدرتمندی است که با افزایش تولیدِ آدرنالین و ایجاد وقفه در مواد شیمیاییِ مولد خواب در مغز، خوابیدن را مختل می‌کند. کافئین موجود در خون شما که اثرات منفی آن به میزان مصرفش بستگی دارد، به خواب رفتن و خواب مداوم را برای‌تان دشوار خواهد کرد. شما می‌توانید با کاهش مصرف کافئین، بهتر و راحت تر بخوابید و کیفیت خواب‌ تان را افزایش دهید.

موردی که وجود دارد و حتی می‌توان گفت که بیشتر مردم از آن آگاهی ندارند و نمی‌دانند که بر میزان خواب ‌شان اثرگذار است، استفاده از میزان زیاد نور آبی در طی شب‌ و به خصوص قبل خواب می‌باشد. زیرا نور با طول موج آبی ‌رنگ، نقش زیادی در میزان روحیه، سطح انرژی و کیفیت خواب‌ افراد دارد. نور آفتاب در صبح، حاوی مقدار زیادی از این نور آبی است و قرار گرفتن در معرض نور خورشید صبحگاهی می‌تواند تاثیر مثبتی بر دریافت سطح انرژی و روحیه ی هر فردی داشته باشد.

برنامه‌ی خواب مشخصی را برای خود در نظر بگیرید و سعی کنید که هر روز در زمان مشخصی از خواب بیدار شوید. زیرا خوابیدن و برخاستن در زمانی مشخص در هر روز باعث می‌شود ریتم بدن شما تنظیم شود و کیفیت خواب ‌تان بهبود یابد. زمانی که ساعت بیداری مشخصی دارید، مغز شما خود را با آن ساعت وفق می‌دهد و به همین دلیل،‌اغلب درست پیش از اینکه ساعت ‌تان زنگ بخورد، خودتان از خواب بیدار می‌شوید.

بیشتر بخوانید: بررسی خواب و تاثیرات آن بر بدن انسان

مواردی که را که باعث ایجاد وقفه ‌در خواب شما می‌شود و یا خواب راحت شما را از بین می‌برند را حذف نمایید. به عنوان مثال اگر همسایه ای دارید که مراعات شما را نمی‌کند و صدای بلندی دارند، در هنگام خواب از گوش ‌گیر استفاده کنید و اگر شما زود می‌خوابید و دوستان‌ تان در هر ساعتی از شب  با شما تماس برقرار می‌کنند، قبل از خواب، تلفن ‌تان را در حالت سکوت قرار دهید تا صدای آن باعث اختلال در خواب شما نشود. اوایل شب مصرف مایعات خود را زیاد آب ننوشید تا مجبور نباشید نیمه‌شب از سرویس بهداشتی استفاده کنید. کارهای کوچکِ زیادی وجود دارند که با انجام آنها می‌توانید وقفه‌های غیرضروری‌ را که خوابتان را مختل می‌کنند، حذف کنید.

افرادی که به انجام مراقبه و مدیتیشن می‌پردازند و آن را انجام می‌دهند، می‌گویند که کیفیت خوابشان بهبود یافته و حتی در زمان هایی که نمی‌توانند به طور قابل توجهی ساعت‌ های خوابشان را افزایش دهند، استراحت مورد نیاز بدنشان را تأمین می‌کنند. افرادی که از بی‌خوابی رنج می‌بردند، می‌توانند به راحتی با انجام حرکات و تمرینات مراقبه،‌کیفیت خواب خود را بهبود بخشند. بنابراین توصیه می‌شود که حتما مراقبه را امتحان کنید و  بدانید که زودتر و راحت تر به خواب می‌روید، زیرا انجام این نوع تمرینات به شما می‌آموزد که چطور ذهن ‌تان را آرام تر کرده، بهتر و سنجیده تر فکر کنید و با حفظ آرامش بیشتر،سرتان را روی بالش بگذارید و در نتیجه خواب راحت تری را تجربه کنید و در طولانی مدت تاثیر خواب بر سلامت خود را مشاهده نمایید.

شاید شما با خود بیندیشید و بگویید که اما من یک همکار دارم که بسیار کار می‌کند و بسیاری از شب ها را تا دیر وقت و حتی گاهی تا صبح بیدار است و مشغول انجام پروژهه ای مختلف است و به همین دلیل کارهای خود را با سرعت بیشتری تحویل می‌دهد و اتفاقا بهترین عملکرد را هم در واحد ما دارد، ولی باید بدانید که این فرد قطعا دارای عملکرد ضعیفی خواهد بود. همه‌ ی ما توانایی و مهارت‌هایی داریم که باید از آن ها استفاده کنیم و حتی آن‌ها را افزایش دهیم  و به حداکثر برسانیم تا به پتانسیل کامل برسیم.

فرد مفید و درجه یک بودن در روند کاری و یک شرکت یا سازمان بزرگ، می‌تواند یک دستاورد بزرگ و مهم محسوب شود، اما باید بدانیم فردی که شب‌ ها را  تا صبح بیدار می‌ماند، تا کارهای بیشتری انجام دهد و تصمیم دارد که به اهداف بزرگ ‌تری دست یابد، رفته رفته هوشیاری و راندمان فکری خود را از دست داده و نمی‌تواند به اهداف خود دست یابد و باید حتما در نحوه‌ ی نگرش و تنظیم برنامه‌ی خواب خود، تجدید نظر نماید. فراموش نکنید و این نکته را همواره به یاد داشته باشید که خواب کافی و راحت در طول شب برای شما از ضروریات است و تنها چیزی که باید در شب جبران شود، خواب‌ است.