در روند شروع غذای کمکی نوزاد در حالی که کاملاً به شیر وابسته است؛ غذاهای جامد نیز به تدریج به او داده می‌شود. زمان و نحوه معرفی غذاهای جامد به نوزاد، در روند شکل گیری عادات غذایی سالم برای او بسیار حیاتی است. در این مقاله، به تمامی نکات مهم در زمینه مواد غذایی مفید و مواد غذایی مضر برای نوزاد، زمان مناسب شروع غذای کمکی، روش های سنتی و مدرن شروع غذای کمکی برای نوزاد و نگرانی ها و خطرات احتمالی اشاره شده است. لطفا توجه کنید!

چه زمانی نوزاد برای خوردن غذای کمکی آماده است؟

اکثر کارشناسان بهداشت توصیه می‌کنند که نوزادان در حدود 4 تا 6 ماهگی می‌توانند شروع به دریافت غذاهای کمکی و جامد کنند. زیرا در این سن نوزادان به مواد مغذی اضافی که در شیر یافت نمی‌شوند مانند آهن و روی نیاز دارند. مقادیر کمی از مواد غذایی جامد می تواند این مواد مغذی را تأمین کند. کارشناسان همچنین پیشنهاد می‌کنند که به دنبال علائمی باشید که کودک از نظر رشد و نمو برای دریافت مواد جامد آماده است. این علائم شامل:

- خوب نشستن

- کنترل خوب سر

- نوزاد می تواند غذا را در دهان خود نگه دارد و مایل به جویدن است

- نوزاد می تواند غذا را برداشته و در دهان خود بگذارد

- نوزاد در زمان صرف غذا کنجکاو است و مشتاقانه درگیر می‌شود

به ندرت نوزادان قبل از 4-6 ماه برای دریافت مواد جامد آماده هستند. اگر فکر می‌کنید کودک شما علائمی را نشان می دهد که برای دریافت مواد جامد آماده است، اما هنوز 6 ماهه نشده است، با پزشک متخصص اطفال مشورت کنید.

مزایا و معایب هر کدام از روش های سنتی و مدرن شروع غذای کمکی برای نوزاد

شروع غذای کمکی برای نوزاد به طور معمول به دو روش اصلی انجام می‌شود؛ سنتی و مدرن. هیچ راه قطعی برای شروع غذای کمکی نوزاد وجود ندارد. بنابراین دانستن مزایا و معایب هر روش می تواند به شما در تصمیم گیری بهتر کمک کند. همچنین می‌توانید این روش ها را با هم ترکیب کنید تا مناسب ترین حالت را داشته باشید.

بیشتر بخوانید: پیش از تصمیم برای بارداری، حتما این مطلب را بخوانید!

روش مدرن شروع غذای کمکی برای نوزاد

در این روش، از همان ابتدا توصیه می‌شود که نوزادان خودشان تغذیه کنند. شما می‌توانید غذاهای جامد را در سایز کوچک به نوزاد بدهید و به او اجازه دهید مواد جامد را خودش بررسی کند. مزایای این روش عبارت است از:

- نوزاد را به غذا خوردن مستقل تشویق می‌کند.

- نوزاد با سیر شدن خودش دیگر غذا نمی خورد و در این حالت کمتر احتمال دارد که با اضافه وزن نوزاد مواجه شویم.

- نیاز به پخت و پز جداگانه را کاهش می دهد، زیرا وعده های غذایی خانوادگی معمولاً مناسب هستند.

- تمام خانواده شما می‌توانند با هم غذا بخورند.

معایب این روش عبارت است از:

- باعث افزایش نگرانی در مورد خفگی نوزاد می شود. با این حال، اگر غذاهای مناسبی در اختیار نوزاد قرار بگیرد، خطر خفگی نباید بیشتر از روش سنتی باشد.

- دشوار است بدانید که نوزاد شما چه مقدار غذا خورده است.

- می تواند با کثیف کاری همراه باشد.

- ممکن است شناسایی آلرژی غذایی نوزاد به غذای خاصی دشوارتر باشد، زیرا اغلب چندین غذا به طور هم زمان به نوزاد معرفی می شوند.

روش سنتی شروع غذای کمکی برای نوزاد

در این روش، شما به نوزاد غذا می‌دهید و کم کم او را با غذاهای جامدتر آشنا می‌کنید. ابتدا با غذاهای خرد و له شده شروع خواهید کرد و سپس با لقمه های کوچک ادامه می دهید. مزایای این روش عبارت است از:

- می‌توانید ببینید کودک شما چه مقدار غذا خورده است.

- کمتر کثیف کاری دارد.

معایب این روش عبارت است از:

- تهیه وعده های غذایی جداگانه و سپس غذا دادن به کودک می تواند زمانبر باشد.

- ممکن است چون شما به نوزاد غذا می دهید متوجه سیری واقعی او نشوید و در طولانی مدت با اضافه وزن نوزاد مشکلاتی برای شما به وجود آید.

- اگر نوزادان به غذاهای خرد و یا له شده عادت کنند، ممکن است بعدها پذیرش غذاهای جامدتر برای آنها دشوار باشد.

اهمیت تعیین ذائقه نوزاد به کمک غذای کمکی

اولین غذاها در شکل گیری عادات غذایی مناسب نوزاد و قرار دادن او در معرض طعم های مختلف بسیار مهم هستند. در واقع اولین غذاهای کمکی در تعیین ذائقه نوزاد در آینده نقش اساسی دارند. با اجازه دادن به او برای بازی کردن، لمس کردن و چشیدن غذاهای جدید، سعی کنید یک تجربه مثبت برای نوزاد خود ایجاد کنید. حدود یک ساعت پس از شیر خوردن و هنگامی که کودک شما خیلی خسته نیست، زمان مناسبی برای امتحان غذای کمکی است. مخلوط کردن غذاها با کمی شیر مادر یا شیرخشک می‌تواند میزان پذیرش نوزاد را بهبود بخشد. اولین غذاهای کمکی مناسب عبارتند از:

- سبزیجات نرم و پخته شده مانند کلم بروکلی، هویج، سیب زمینی، سیب زمینی شیرین، کدو تنبل، نخود فرنگی به صورت پوره یا له شده.

- میوه های نرم مانند موز، انبه، بلوبری، تمشک، آووکادو، گلابی یا سیب پخته شده، آلو، هلو به صورت پوره یا له شده.

- غلات مانند بلغور جو دوسر، برنج، کینوا، ارزن پخته به صورت پوره یا له شده و مخلوط با مقدار کمی شیر مادر یا شیر خشک.

با چند قاشق یا چند لقمه یک بار در روز در حدود یک هفته شروع کنید تا بررسی کنید که کودک شما بیشتر می خواهد یا کمتر. غذاهای جدید می‌توانند هر روز به همین شکل به نوزاد معرفی شوند و همچنین می‌توانید غذاها را ترکیب کنید. به عنوان مثال، سعی کنید غلات یا برنج را با گلابی، موز یا آووکادو مخلوط کنید. همچنین می‌توانید نوشیدن جرعه جرعه آب در یک فنجان را برای نوزاد خود شروع کنید تا به آن عادت کند.

مواد غذایی مفید برای تهیه غذای کمکی نوزاد

هنگامی که کودک شما در حدود 4-6 ماهگی است و به طور منظم غذای جامد می‌خورد، می‌توانید در ادامه انواع غذاها را به او بدهید تا بتوانید روزانه تا سه وعده او را تغذیه کنید. غذاهایی که در ادامه می‌توانید به او بدهید شامل:

- گوشت ، مرغ و ماهی: اطمینان حاصل کنید که این مواد نرم، کاملا پخته و بدون استخوان هستند.

- تخم مرغ: اطمینان حاصل کنید که خوب پخته شده باشند.

- محصولات لبنی پرچرب: ماست و پنیر ساده گزینه های خوبی هستند.

- غلات حاوی گلوتن: مانند ماکارونی، کوسکوس و جو پخته.

- حبوبات: ممکن است کودک شما لوبیا، عدس و نخود پخته را دوست داشته باشد.

- فینگر فودها: مانند کیک های برنجی، نان های خوراکی و همچنین میوه های نرم (موز، گلابی، انبه، آووکادو) و سبزیجات نرم و پخته (هویج، سیب زمینی شیرین، کلم بروکلی).

- آجیل و مغزجات: اطمینان حاصل کنید که این مواد به صورت ریز خرد شده اند. آجیل کامل (با پوست) نباید به کودکان زیر 5 سال به دلیل احتمال خفگی داده شود. اگر سابقه خانوادگی آلرژی به آجیل دارید، حتما با پزشک اطفال خود صحبت کنید.

در حدود 7-11 ماهگی، بسیاری از نوزادان می‌توانند هر روز سه وعده غذایی کوچک را داشته باشند. سعی کنید در هر وعده غذایی منابع پروتئین، کربوهیدرات و چربی وجود داشته باشند. در 1 سالگی، بیشتر نوزادان می‌توانند آنچه را که بقیه اعضای خانواده می‌خورند بخورند و روزانه سه وعده غذایی کوچک بعلاوه 2-3 میان وعده مصرف کنند.

مواد غذایی مضر برای تهیه غذای کمکی نوزاد

اگرچه مهم است که نوزاد شما طیف گسترده ای از غذاها را بخورد، اما برخی از غذاها وجود دارد که باید از خوردن آن ها اجتناب شود، از جمله:

- عسل: به دلیل خطر بوتولیسم، نوعی جدی از مسمومیت غذایی، هرگز به نوزادان زیر 12 ماه عسل ندهید.

- تخم مرغ نپخته: زیرا ممکن است حاوی باکتری سالمونلا باشد که می‌تواند کودک شما را بیمار کند.

- محصولات لبنی غیرپاستوریزه: پاستوریزاسیون باعث از بین رفتن باکتری های موجود در لبنیات می‌شود که می‌توانند باعث ایجاد عفونت شوند.

- غذاها یا نوشیدنی های قندی، نمکی یا فرآوری شده: این موارد معمولاً مواد مغذی بسیار کمی دارند. شکر می‌تواند به دندان ها آسیب برساند و کلیه های نوزادان نمی‌توانند با نمک زیاد کنار بیایند. در کل، از افزودن نمک به وعده های غذایی خانواده پرهیز کنید.

- فرآورده های کم چرب: نوزادان نسبت به بزرگسالان به چربی بیشتری در رژیم غذایی خود نیاز دارند.

- شیر گاو: می توانید شیر گاو را به مقدار کم به غذا نوزاد اضافه کنید. با این حال، هرگز نباید به عنوان نوشیدنی اصلی استفاده شود یا به مقدار زیادی به نوزاد داده شود؛ زیرا آهن و مواد مغذی کافی را برای او فراهم نمی‌کند.

خطرات احتمالی در شروع غذای کمکی برای نوزاد

اگرچه شروع غذای کمکی برای نوزاد می تواند سرگرم کننده و جذاب باشد، اما باید از خطرات احتمالی آن آگاه باشید. اگرچه داشتن یک رژیم غذایی متنوع مهم است، اما این احتمال وجود دارد که کودک شما به غذاهای خاصی حساسیت داشته باشد. اگر سابقه خانوادگی آلرژی غذایی وجود داشته باشد یا کودک شما اگزما داشته باشد، احتمال بروز این خطر بسیار بیشتر است. اگر در مورد آلرژی غذایی نوزاد خود نگرانی دارید، حتما با پزشک متخصص اطفال صحبت کنید. هنگام شروع غذای کمکی برای نوزاد، مساله خفگی می تواند نگران کننده باشد. گذراندن دوره کمک های اولیه می تواند در این زمینه مفید باشد. اگر احساس می کنید که کودک شما در حال خفگی است و قادر به سرفه کردن و بیرون دادن غذا نیست، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید.