آیا تا به حال به برنامه تغدیه ای خود دقت کرده اید؟ یا هنگام خرید برچسب جدول تغذیه ای تمامی مواردی که قصد خرید آن ها را دارید مطالعه می کنید ؟ آیا می دانید که روند جذب کلسیم در بدن شما چگونه است؟ در مورد مصرف ویتامین ها چقدر اطلاعات دارید؟

این ها سوالاتی است که پاسخشان برای هر انسان حیاتی است. به عبارتی هر فرد بایستی در مورد انواع مکمل ها و نحوه مصرف آن ها اطلاعات کافی داشته باشد و با تنظیم برنامه غذایی خود از هر گونه بیماری و کمبود مواد مغذی جلوگیری کند. از سوی دیگر فرد در ابتدا باید نیاز های بدن خود را شناسایی کند چراکه مصرف بیش از حد ویتامین ها و مکمل ها ممکن است خطرات بیشتری نسبت به کمبود آنها داشته باشد.

در این مقاله قصد داریم به بررسی یکی از ویتامین ها بپردازیم که قطعا اسمش را شنیده اید یا ممکن است استفاده کرده باشید اما می خواهیم به شما اطلاعاتی دقیق تر، به روز تر و جامع تر ارائه دهیم.

اسید فولیک چیست؟

ویتامین ها به طور کلی به دو دسته تقسیم می شوند؛ ویتامین های محلول در چربی و ویتامین های محلول در آب. ویتامین های A , D , E , K از دسته ویتامین های محلول در چربی و ویتامین های B , C از دسته ویتامین های محلول در آب هستند.

اسید فولیک نوعی ویتامین B است که به طور معمول در غذاهایی مانند لوبیا خشک، نخود، عدس، پرتقال، محصولات گندم کامل، جگر، مارچوبه، چغندر، کلم بروکلی، کلم بروکسل و اسفناج یافت می شود.

اسید فولیک در بدن به تولید و حفظ سلول های جدید کمک می کند و نقش به سزایی نیز در جلوگیری از جهش های ماده ژنتیکی و ابتلا به سرطان دارد . اما کاربرد رایج تر اسید فولیک، درمان کم خونی یا آنمی است. منظور از کم خونی به طور دقیق تر کمبود گلبول های قرمز یا RBC هاست.

بیشتر بخوانید: درباره ی شایع ترین سرطان بانوان چه می دانید؟

استفاده از اسید فولیک و خطرات آن:

برخی افراد در مصرف اسید فولیک دچار محدودیت هایی هستند و باید قبل از مصرف با پزشک خود مشورت کنند:

- افرادی که واکنش آلرژیک نسبت به اسید فولیک دارند

- در دوران بارداری و شیردهی هستید

- عفونت خاصی در بدن دارید

- دچار نارسایی کلیوی هستید و دیالیز می شوید

- الکل مصرف می کنید

- سابقه صرع و تشنج

- سیروز و اختلالات کبدی

اسید فولیک به چه صورت وارد بدن می شود ؟

اسید فولیک از دو طریق تزریق و خوراکی می تواند به فرد ارائه شود . تزریق اسید فولیک به عضله، زیر پوست یا ورید انجام می شود. هم چنین مصرف خوراکی اسید فولیک به صورت قرص و همراه با نوشیدن یک لیوان آب صورت می گیرد. اسید فولیک در دمای اتاق، به دور از رطوبت و گرما نگهداری شود.

دوز مصرفی مناسب اسید فولیک چیست ؟

- دوز مناسب برای هر اختلال با اختلال دیگر متفاوت است

- دوز معمول بزرگسالان برای کم خونی مگالوبلاستیک

-  یک میلی گرم خوراکی، عضلانی، زیر جلدی یا وریدی یک بار در روز

- دوز معمول بزرگسالان برای کمبود اسید فولیک

400 تا 800 میکروگرم خوراکی، عضلانی، زیر جلدی یا IV یک بار در روز

- زنان در سنین باروری، زنان باردار و شیرده

- 800 میکروگرم خوراکی، عضلانی، زیر جلدی یا IV یک بار در روز

- دوز معمول کودکان برای کمبود اسید فولیک

نوزاد:

0.1 میلی گرم خوراکی، عضلانی، زیر جلدی یا IV یک بار در روز.

کودک:

دوز اولیه: 1 میلی گرم خوراکی، عضلانی، زیر جلدی یا وریدی یک بار در روز.

دوز نگهداری:

1 تا 10 سال: 0.1 تا 0.4 میلی گرم خوراکی، عضلانی، زیر جلدی یا IV یک بار در روز.

> 10 سال: 0.5 خوراکی، عضلانی، زیر جلدی یا وریدی یک بار در روز.

عوارض جانبی اسید فولیک :

- حالت تهوع

- از دست دادن اشتها

- نفخ، گاز، درد معده

- طعم تلخ یا ناخوشایند در دهان

- گیجی و اختلالات تمرکز

- مشکلات خواب

- افسردگی

- احساس هیجان یا تحریک پذیری

تداخلات دارویی با اسید فولیک

- متوترکسات

- نیتروفورانتوئین

- پیریمتامین

- تتراسایکلین

- باربیتورات مانند فنوباربیتال یا سکوباربیتال

- داروهای تشنج مانند فنی توئین یا پریمیدون

آنمی مگالوبلاستیک و اسید فولیک

از مشکلاتی که مصرف بیش از حد اسید فولیک دارد این است که اگر فرد بیمار کمبود ویتامین B12 داشته باشد تشخیص داده نمی شود. بدن از ویتامین B12 برای ساخت گلبول های قرمز خون و حفظ عملکرد مطلوب قلب، مغز و سیستم عصبی استفاده می کند.

در صورت عدم درمان، کمبود ویتامین B12 می تواند منجر به آسیب عصبی غیرقابل برگشت شود که نشان می دهد تشخیص به موقع و زودهنگام می تواند بسیار موثر باشد. به همین دلیل، مکمل‌های اسید فولیک ممکن است کم‌خونی مگالوبلاستیک ناشی از کمبود ویتامین B12 را بپوشاند و باعث شود که کمبود اساسی ویتامین B12 شناسایی نشود.

در آنمی مگالوبلاستیک، گلبول های قرمز در زیر میکروسکوپ بزرگتر از حالت عادی دیده می شود و پیامد های ناخوشایندی را در پی دارد. علائمی مانند ضعف، خستگی، مشکل در تمرکز و تنگی نفس از جمله مشکلاتی است که افراد مبتلا به آنمی مگالوبلاستیک با آن مواجه هستند.

زوال مغزی و اسید فولیک

مصرف بیش از حد اسید فولیک ممکن است زوال مغزی مرتبط با افزایش سن را، به ویژه در افرادی که سطح ویتامین B12 پایینی دارند، تسریع بخشد. مطالعه دیگری نشان داد که افرادی که سطح فولات بالا و ویتامین B12 پایینی دارند ممکن است تا 3.5 برابر بیشتر از افرادی که پارامترهای خونی طبیعی دارند، از دست دادن عملکرد مغز را تجربه کنند.

کند شدن رشد مغز در کودکان

مصرف کافی فولات در دوران بارداری برای رشد مغز ضروریست و همچنین خطر نقایص مادرزادی را کاهش می دهد. با این حال، مصرف بیش از حد اسید فولیک در دوران بارداری ممکن است مقاومت به انسولین را افزایش داده و رشد مغز را در کودکان کند کند.

در یک مطالعه، کودکان 4 و 5 ساله ای که مادرانشان در دوران بارداری بیش از 1000 میکروگرم اسید فولیک در روز مکمل دریافت می کردند، در تست های رشد مغزی نمره کمتری نسبت به کودکان زنانی که روزانه 400 تا 999 میکروگرم مصرف می کردند، کسب کردند.