در این مقاله قصد داریم در رابطه با یکی از اعضای مهم بدن صحبت کنیم که نقش بسیار حیاتی و کلیدی در بدن ما دارد و نمی توان از حضور مهم آن در بدن غافل شد. معده یک کیسه عضلانی است که در وسط و بالای شکم، درست زیر جناغ سینه ما قرار دارد. معده عمدتا مسئولیت هضم غذا را به عهده دارد. حالا می خواهیم برسی کنیم که سرطان معده چیست؟ سرطان معده در واقع به رشد غیرطبیعی سلول‌های معده گفته می‌شود. سرطان معده می‌تواند در هر قسمت از معده ایجاد شود. در اکثر نقاط جهان، سرطان‌های معده در قسمت اصلی معده (بدنه معده) تشکیل می‌شوند.

بیایید به بررسی عمیق تر و دقیق تر این عضو مهم بپردازیم و در ادامه به جزییاتی دیگر مانند اینکه تشخیص چگونه است و چه درمانی وجود دارد خواهیم پرداخت، قسمتی از معده که سرطان در آن ایجاد می‌شود یکی از نکات مهمی است که پزشکان هنگام تعیین گزینه‌های درمانی ما در نظر می‌گیرند. درمان معمولاً شامل جراحی برای برداشتن توده سرطانی است. سایر درمان‌ها ممکن است قبل و بعد از جراحی توصیه شوند. در واقع به بیان و زبانی کامل تر می توان گفت که سرطان معده به شرایطی گفته می شود که سلول‌های سرطان روی پوشش داخلی معده ایجاد شده باشند.  این نوع از سرطان ممکن است گسترش یابد و از معده به دیگر بخشهای شکم، به خصوص کبد، ریه‌ها، استخوان، دیواره شکم و گره‌های لنفاوی سرایت کند.

علل سرطان معده

هر بیماری ای به دلیلی به وجود آمده است و نمی توان گفت ناخواسته و بدون دلیل ما درگیر یک بیماری خواهیم شد. در رابطه با این بیماری تحقیقات نشان داده است که هيپرتروفي شديد ( رشد بيش از حد سلولها) در چين هاي معده و یا همچنین عفونت میکروبی به نام هليكوباكترپيلوري. نقش این میکروب در ابتلا به سرطان معده بسیار مهم است اما ابتلا به این میکروب ، برای بروز سرطان معده به تنهایی کافی نیست و باید عوامل خطر دیگری نیز وجود داشته باشند؛ با این حال می توان گفت 90 درصد افراد مبتلا به سرطان معده آلوده به میکروب هلیکوباکتر پیلوری بوده اند.

علاوه بر مواردی که در بخش بالا ذکر شد مواردی مانند زخم هاي معده و برخي پوليپ ها (پوليپ هايي كه استعداد بدخيمي دارند)، گاستريت آتروفيك ( بيماري  كه در خلال آن جدار معده دچار تحليل مي شود)، جراحي معده در گذشته ( برداشتن قسمت انتهاي معده)،كاهش اسيديته معده، مصرف طولاني غلظت بالايي از نيترات ها در غذاهاي دودي، خشك و نمك سود، استفاده از رژیم های غذایی پرنمک و شور، مصرف سیگار، قلیان، تریاک، مصرف زیاد گوشت قرمز بویژه گوشت کباب شده، مصرف زیاد خامه پرچرب، مصرف نوشیدنی های داغ و از جمله چای داغ  که در مناطق شمالی کشور بسیار رایج است و سابقه خانوادگی جز علل ایجاد این بیماری هستند.

ناگفته نماند که بر اساس تحقیقات به دست آمده بر روی این بیماری و همچنین سایر بیماری ها مشخص شده است که علت اصلی ایجاد این نوع از سرطان شناخته شده نیست، اگرچه بسیاری از عواملی که می‌توانند خطر ابتلا به آن را افزایش دهند شناسایی شده‌اند. متخصصان می‌دانند که سرطان هنگامی آغاز می‌شود که در DNA سلول این عضو تغییراتی ایجاد شود. این تغییرات ناخواسته، به سلول دستور رشد سریع و ادامه زندگی می‌دهند. در حالت طبیعی این سلول‌ها عمر طبیعی خود را کرده و باید از بین بروند. سلول‌های تکثیریافته غیرطبیعی، توده‌ای را تشکیل می‌دهند که می‌تواند به بافت سالم فشار آورده و آن را از بین ببرد. با گذشت زمان، سلول‌ها می‌توانند از توده جدا شده و به مناطق دیگر بدن گسترش یابند.

بیشتر بخوانید: بواسیر چیست؟

علائم سرطان معده

علائم و نشانه‌های این بیماری در این بخش توضیح داده خواهد شد پس اگر این موضوع برایتان اهمیت دارد و می خواهید به طور کامل از آن آگاهی داشته باشید تا انتها با ما همراه باشید. در حقیقت می توان گفت که بیماری در مراحل اولیه هیچ علامت بالینی ندارد اما با گذر زمان سوزش معده، درد در ناحیه بالای شکم و احساس سنگینی در ناحیه بالای شکم، دشواری در بلع (ديسفاژي) بویژه در  تومورهاي ناحيه ابتدايي معده، احساس  پر بودن معده همراه با درد، قبل از سیر شدن در غذا خوردن، تهوع، بی اشتهایی ، کاهش وزن و زردی پوست، وجود خون در مدفوع و مدفوع سیاه رنگ، استفراغ خونی بويژه هنگامي كه تومور در ناحيه انتهايي معده قرار دارد، حس می شود.

در حقیقت تنها به مواردی که در بالا گفته شد محدود نمی شود و باید برای این بیماری متاسفانه موارد دیگری را نیز ذکر کنیم که شاید بتوان گفت ترسناک تر و خطرناک تر از دیگر مواردی است که در بالاتر به آن ها اشاره شد. كشف توده شكمي قابل لمس  که در اغلب موارد نشان دهنده رشد طولاني مدت و انتشار موضعي تومور است . شايعترين محل براي انتشار خوني تومور معده، كبد است. كم خوني، فقر آهن در مردها و خون مخفي در مدفوع می تواند یکی از علائم احتمالی باشد.

تشخیص سرطان معده

برای نه تنها این بیماری بلکه بسیاری دیگر از بیماری ها تشخیص آن بیماری مهم ترین موضوع است و باید برای اینکه روشی برای تشخیص وجود دارد بسیار خوشحال باشیم. روش‌هایی که برای تشخیص سرطان معده وجود دارند متعدد و شامل آندوسکوپی (ورود یک دوربین کوچک برای دیدن فضای داخل معده)، یک لوله نازک حاوی یک دوربین کوچک از گلو به معده ما منتقل می‌شود. پزشک می‌تواند از آن برای یافتن علائم سرطان استفاده کند. موارد بعدی شامل نمونه‌برداری اگر در حین آندوسکوپی قسمت‌های مشکوکی مشاهده شود‌، می‌توان از ابزارهای ویژه‌ای برای برداشتن نمونه‌ای از بافت جهت آزمایش استفاده کرد. آزمایشات تصویربرداری این آزمایش‌ها که برای جستجوی سرطان معده استفاده می‌شوند شامل سی تی اسکن و نوع خاصی از آزمایش اشعه ایکس است.

درمان سرطان معده

یکی از مهم ترین بخش ها برای هر بیماری درمان است و تا درمان نباشد نمی توان به راحتی در رابطه با آن بیماری صحبت کرد زیرا اولین و آخرین چیزی که به ذهنمان می رسد مرگ است. حالا اگر مرگ گزینه ی آخر باشد و بخواهیم به حالت بتر آن فکر کنیم نیز نتیجه این است که فرد یک عمر باید با آن بیماری زندگی کند و این بسیار دردناک است. گزینه‌های درمان سرطان معده به محل، مرحله و گسترش سرطان بستگی دارد. پزشک ما همچنین در هنگام ایجاد یک برنامه درمانی، سلامت کلی و اولویت‌های ما را در نظر می‌گیرد. در ادامه ی این بخش مواردی را آورده ایم که به عنوان درمان این بیماری در نظر گرفته شده اند:

اعمال جراحی در سرطان معده

یکی از اولین و نخستین ترین راه های درمان جراحی است زیرا به راحتی می توان از شر آن تومور خلاص شد. در واقع هدف از جراحی، برداشتن همه توده سرطانی و برخی از بافت‌های سالم اطراف آن است. جراحی‌های مورد استفاده برای سرطان معده عبارتند از:

برداشتن تومورها در مراحل اولیه از دیواره معده

یکی دیگر از روش هایی که پزشکان با توجه به نوع و وخیم بودن توده ی سرطانی پیشنهاد می کنند برداشتن آن تومور می باشد. در حقیقت سرطان‌ های بسیار کوچک محدود به پوشش داخلی دیواره معده ممکن است با عبور ابزار خاصی از طریق لوله آندوسکوپ برداشته شوند. روش‌های برداشتن سرطان از پوشش داخلی معده، شامل برداشتن مخاط یا لایه زیر مخاط توسط آندوسکوپ است.

برداشتن بخشی از معده (گاسترکتومی ساب توتال)

یکی دیگر از کارهای بسیار تخصصی که پزشکان ممکن است برای بیماران این نوع سرطان پیشنهاد دهند برداشتن بخشی از این عضو می باشد. شاید در ابتدای امر کمی ترسناک برسد که بخشی از معده برش بخورد اما چه باید کرد این یک روش درمانی بسیار مناسب است. در طی گاسترکتومی ساب توتال، جراح بخشی از معده مبتلا به سرطان و برخی از بافت‌های سالم اطراف آن را بر می‌دارد. اگر سرطان معده ما در بخشی از معده نزدیک به روده کوچک قرار داشته باشد، ممکن است از این روش استفاده شود.

برداشتن کل معده (گاسترکتومی کامل)

این تیتر از تیتر قبلی ترس و وحشت بیشتری دارد و شاید حتی بیمار را منصرف کند از این که به اتاق عمل برود و بعد از بیرون آمدن یک عضو مهم از خودش را برای همیشه از دست بدهد. گاسترکتومی کامل شامل برداشتن کل معده و برخی از بافت‌های اطراف است. در این روش، مری مستقیماً به روده کوچک متصل می ‌شود و اجازه می‌دهد تا غذا در طول سیستم گوارش ما حرکت کند. گاسترکتومی توتال اغلب در سرطان‌های معده که بدنه معده را تحت تأثیر قرار می‌دهند و آنهایی که در محل اتصال معده به مری قرار دارند، استفاده می‌شود.

شیمی‌ درمانی در سرطان معده

یکی از موارد بسیار شایع و رایج برای درمان سرطان هاست در واقع  همان طور که می دانید شیمی ‌درمانی نوعی درمان دارویی است که از مواد شیمیایی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کنند. داروهای شیمی‌درمانی در سراسر بدن ما پخش شده و سلول‌های سرطانی را که ممکن است به خارج از معده گسترش یافته باشند از بین می‌برند. شیمی ‌درمانی می‌تواند قبل از جراحی انجام شود تا به کوچک شدن توده سرطانی و برداشت راحت‌تر آن کمک کند. شیمی ‌درمانی همچنین پس از جراحی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی که ممکن است در بدن باقی بمانند استفاده می‌شود. شیمی‌ درمانی اغلب با پرتودرمانی ترکیب می‌شود. شیمی ‌درمانی ممکن است به تنهایی یا همراه با درمان‌های پیشرفته‌تر موسوم به «درمان هدفمند» در افراد مبتلا به سرطان معده پیشرفته استفاده شود.

پرتو درمانی در سرطان معده

به غیر از شیمی درمانی به تازگی پرتو درمانی نیز بسیار باب شده است و به واسطه آن می توان بسیاری از سرطان ها را درمان کرد. در این روش از پرتوهای پرانرژی مانند اشعه ایکس و پروتون برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. پرتوهای پرانرژی از دستگاهی ساطع می‌شوند که هنگام خوابیدن روی تخت به دور ما حرکت می‌کند. برای سرطان معده می‌توان از پرتودرمانی قبل از جراحی برای کوچک کردن توده سرطانی استفاده کرد تا توده راحت‌تر برداشته شود. پرتو درمانی غالباً با شیمی‌درمانی ترکیب می‌شود. برای سرطان پیشرفته معده که با جراحی برطرف نمی‌شود، می‌توان از پرتو درمانی برای تسکین عوارض جانبی مانند درد یا خونریزی ناشی از رشد سرطان استفاده کرد.

درمان دارویی هدفمند در سرطان معده

جای شکرش باقی است که برای درمان این بیماری باز هم به نسبت بیماری های دیگر روش های درمانی زیادی وجود دارد و می توان از آن ها بهره برد. درمان‌های دارویی هدفمند روی نقاط ضعف خاص موجود در سلول‌های سرطانی متمرکز هستند. با مسدود کردن این نقاط ضعف، درمان‌های دارویی هدفمند می‌توانند سلول‌های سرطانی را از بین ببرند. در سرطان معده، داروهای هدفمند معمولاً با شیمی‌ درمانی برای سرطان‌های پیشرفته یا سرطانی که عود کرده، ترکیب می‌شوند. پزشک ما ممکن است سلول‌های سرطانی را آزمایش کند تا ببیند کدام داروهای هدفمند بیشتر به درد ما می‌خورند.

ایمونوتراپی در درمان سرطان معده

آیا تا به حال چیزی در مورد ایمنی درمانی شنیده اید؟ این درمان بسیار کمک کننده است و در درمان بیماری های فراوانی به کار گرفته شده است. ایمونوتراپی (ایمنی درمانی) یک درمان دارویی است که به سیستم ایمنی بدن ما کمک می‌کند تا با سرطان مبارزه کند. سیستم ایمنی بدن ما که علیه بیماری مبارزه می‌کند ممکن است به سرطان حمله نکند؛ زیرا سلول‌های سرطانی پروتئین‌هایی تولید می‌کنند که تشخیص سلول‌های سرطانی را برای سلول‌های سیستم ایمنی سخت می‌کند. ایمنی درمانی با تداخل در این روند کار می‌کند. در سرطان معده، ممکن است از ایمونوتراپی در صورت پیشرفته بودن سرطان، عود یا گسترش آن در سایر قسمت های بدن استفاده شود.

مراقبت‌های حمایتی (تسکینی) در سرطان معده

و در نهایت به عنوان راه حلی بسیار نتیجه بخش می توان به مراقبت هایی که حمایت کننده اند اشاره کرد. مراقبت تسکینی یک مراقبت پزشکی ویژه است که بر روی تسکین درد و سایر علائم یک بیماری جدی متمرکز است. مراقبت‌های تسکینی را می‌توان هنگام انجام درمان‌های تهاجمی مانند جراحی، شیمی درمانی یا پرتودرمانی استفاده کرد. وقتی از مراقبت تسکینی همراه با سایر روش‌های درمانی مناسب استفاده می‌شود، افراد مبتلا به سرطان ممکن است احساس بهتر و عمر طولانی‌تری داشته باشند. مراقبت‌های تسکینی توسط پزشک معالج توصیه شده و توسط پرستاران و سایر افراد متخصص آموزش‌دیده ارائه می‌شوند. مراقبت تسکینی قصد دارد کیفیت زندگی افراد مبتلا به سرطان و خانواده‌های آنها را بهبود بخشند. امید است که هیچ زمان به این بیماری مبتلا نشویم.