تصور کنید در یک کافه همراه با دوست صمیمیتان نشستید و مشغول خوردن قهوه عصر خود هستید. دوست شما درمورد هنر صحبت می کند. چه چیزی به ذهن شما می آید؟

احتمالا یک نقاش حرفه ای را تصور می کنید که در جلوی یک بوم بزرگ ایستاده و مشغول به خلق یک اثر هنری خارق العادست که ماه ها بعد به یک قیمت نجومی در نمایشگاه فروخته خواهد شد! یا مردی با کت شلوار گران قیمت را می بینید که پشت پیانو نشسته است و معروف ترین قطعات را با مهارت وصف نشدنی می نوازد. اما آیا هنر همین است که شما تصور می کنید؟

با این تصور شما هنر را در زندگی خود بسیار دوردست می بینید؛ انگار که در یک سرزمین دیگر واقع شده و شما هیچ گاه قصد رفتن به آن سرزمین را ندارید. آخرین باری که قلمو یا مداد رنگی به دست گرفتید کی بود؟ برای برخی از مردم، آخرین نقاشیشان به دوره مدرسه باز می گردد، جایی که معلم از آن ها به عنوان تکلیف یک نقاشی خواسته بود.

در این زمینه می خواهیم کمی بیشتر صحبت کنیم؛ هنگامی که صحبت از روش های درمانی می شود همه به فکر آمپول و قرص و شربت می افتند یا در بهترین حالت، اگر در مورد بیماری های روانی صحبت شود همه توصیه می کنند که به یک روانکاو یا تراپیست مراجعه شود و در مورد مشکل با او گفتگو شود. اما اطلاعات شما در مورد هنر درمانی چقدر است؟

در این مقاله قصد داریم شما را با هنر درمانی آشنا کنیم! یک روش درمانی فوق العاده و آرامش بخش که به شما کمک می کند احساسات خود را بهتر بیان کنید. خبر خوب این است که برای شروع نیاز به هیچ پیشینه یا تجربه ای در زمینه هنر ندارید و اگر فکر می کنید استعداد هنری ندارید باز هم مشکلی پیش نخواهد آمد زیرا شما در این شیوه درمانی قرار نیست یک اثر باور نکردنی خلق کنید؛ تنها قرار است احساسات خود را بهتر درک کنید.

هنر درمانی چیست؟

استفاده از روش های هنری برای درمان اختلالات روانی و ارتقای سلامت روان به هنر درمانی معروف است. در واقع هنر درمانی ریشه در همین ایده دارد که بیان خلاقانه احساسات می تواند سلامت ذهنی را تقویت کند. هنر درمانی انواع گوناگونی دارد و شما می توانید پس از مشورت با درمانگر خود، بهترین گزینه را انتخاب کنید و با علاقه آن را ادامه دهید.

تاریخچه هنر درمانی:

هزاران سال است که مردم برای برقراری ارتباط و ابراز وجود از هنر درمانی استفاده می کنند اما جالب است بدانید که تا سال 1940 هنر درمانی به یک برنامه رسمی در دنیا تبدیل نشده بود. پزشکان خاطرنشان کردند که افراد مبتلا به بیماری روانی اغلب خود را در نقاشی‌ها و سایر آثار هنری بیان می‌کنند، که باعث شد بسیاری استفاده از هنر را به‌عنوان یک راهبرد درمانی کشف کنند.

از زمانی که انسان ها وجود داشته اند، هنر نیز وجود داشته است. برای درک این موضوع تنها کافیست به طراحی غار ها فکر کنید. اصطلاح «هنر درمانی» در سال 1942 توسط آدریان هیل، هنرمند بریتانیایی ابداع شد که نقاشی و طراحی را به بهبود خود از بیماری سل نسبت داد. در سال 1915، مارگارت ناومبورگ، که اغلب به عنوان مادر هنر درمانی شناخته می شود، مدرسه والدن را در نیویورک تأسیس کرد. ناومبورگ معتقد بود که باید به کودکان اجازه داد آزادی خلاقانه داشته باشند و اینکه به آنها اجازه دهیم موضوعاتی را که به آنها علاقه مند هستند دنبال کنند. با این کار می توانیم به آن ها امکان دهیم تا رشد سالمی داشته باشند.

ناومبورگ چندین کتاب تأثیر گذار در مورد موضوع هنر درمانی نوشت و معتقد بود که وقتی فعالیت ‌های خلاقانه به‌عنوان شکل دیگری از بیان در نظر گرفته شود، می‌توان از آنها در ارتباط با ارتباطات سنتی برای کشف خاطرات و احساسات سرکوب ‌شده و نا خود آگاه استفاده کرد. کار او باعث شد دیگران شروع به کاوش در این زمینه کنند و موجب مشهور شدن هنر درمانی شوند.

در اینجا به معرفی سه نفر از توسعه دهندگان هنر درمانی می پردازیم:

- فلورانس کین، مربی هنری بود که به آموزش هنر به عنوان یک راه برای بیان هنری و خلاقیت عاطفی پرداخت.

- ادیت کرامر، که رویکرد هنر درمانی فرآیند گرا را بر اساس ایده‌ های روان‌ درمانی توسعه داد.

- النور اولمن، اولین مجله در ایالات متحده را که به هنر درمانی اختصاص داده شده بود به راه انداخت و در کنار آن برنامه های آموزشی را برای آموزش هنر درمانی به روانشناسان تدارک دید.

انواع خلاقیت درمانی:

- رقص درمانی:

رقص/حرکت درمانی یا DMT، می تواند با افزایش قدرت، بهبود انعطاف پذیری، کاهش تنش عضلانی و تقویت هماهنگی به افراد کمک کننده باشد. همچنین در بعد روانی، می تواند موجب کاهش استرس و حتی تسکین علائم اضطراب یا افسردگی شود.

- نمایش درمانی:

درمان های بیانی یا خلاقانه، مانند نمایش درمانی، روشی منحصر به فرد برای مقابله با مشکلات، بیان خود، تعیین اهداف و کسب اعتماد به نفس است.

- درمان بیانی:

درام درمانی با استفاده از تکنیک ‌های نمایشی، از جمله بداهه ‌پردازی، نقش ‌آفرینی، استفاده از عروسک ‌ها و اجرای داستان‌ ها، رویکردی منحصر به‌ فرد دارد.

- موسیقی درمانی:

موسیقی درمانی یک رویکرد درمانی است که از ویژگی‌های طبیعی برانگیختن خلق و خوی موسیقی برای کمک به افراد برای بهبود سلامت روان و بهزیستی کلی خود استفاده می‌کند. موسیقی درمانی زیر شاخه های متفاوتی دارد؛ از قبیل: نوشتن اهنگ، آواز خواندن، گوش دادن به موسیقی، صحبت در مورد موسیقی

این شکل از درمان ممکن است برای افراد مبتلا به افسردگی و اضطراب مفید باشد و ممکن است به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به مشکلات جسمی کمک کند. برای تجربه تأثیرات مفید آن به پیشینه موسیقی نیاز ندارید.

- نوشتن درمانی:

نوشتن درمانی توسط بسیاری از درمانگران برای کمک به نوجوانان برای بیان احساسات خود در قالب کلمات توصیه می شود. نوشتن درمانی که گاهی اوقات ژورنال درمانی نامیده می شود، از تمرینات مختلفی برای باز کردن گفتگو بین نوجوانان و درمانگران استفاده می کند که می تواند به بهبود سلامت ذهنی، عاطفی و معنوی آنها کمک کند. درمانگرانی وجود دارند که به طور خاص در زمینه نوشتن یا ژورنال درمانی آموزش دیده اند پس اگر قصد دارید این روش درمانی را فرا بگیرید می توانید از افراد متخصص در این زمینه کمک بگیرید.

تکنیک های مورد استفاده در هنر درمانی:

- کلاژ

- خط خطی کردن

- طراحی

- نقاشی با انگشت

- رنگ آمیزی

- عکاسی

- مجسمه سازی

- کار با خاک رس

از طریق کاوش در هنر، افراد می توانند به دنبال مضامین و درگیری هایی بگردند که ممکن است بر افکار، احساسات و رفتار های آنها تأثیر بگذارد.

هنر درمانی چگونه به انسان کمک می کند؟

هنر درمانی می تواند برای درمان طیف وسیعی از اختلالات روانی و ناراحتی های روانی مورد استفاده قرار گیرد. در بسیاری از موارد، ممکن است همراه با سایر تکنیک های روان درمانی مانند گروه درمانی یا درمان شناختی-رفتاری (CBT) استفاده شود. در لیست زیر نگاهی به برخی از مواردی می اندازیم که هنر درمانی در درمان آن ها می تواند نقش مهمی را ایفا کند:

- مسائل مربوط به دوره سالمندی

-  اضطرب

- سرطان

- افسردگی

- اختلالات خوردن

- مشکلات عاطفی

- مشکلات خانوادگی

- اختلال استرس پس از سانحه یا PTSD

- اختلالات مصرف مواد

طبق یک مطالعه در سال 2016 که در مجله انجمن هنر درمانی آمریکا منتشر شد، کمتر از یک ساعت فعالیت خلاقانه می‌تواند استرس شما را کاهش دهد و تأثیر مثبتی بر سلامت روان شما، صرف نظر از تجربه هنری یا استعداد شما داشته باشد. این موارد بازه سنی خاصی ندارند و هنر درمان گر می تواند از هر یک از آن ها مثلا کلاژ، به عنوان یک راه درمانی برای مراجعه کنندگان خود، از کودک تا بزرگسال، استفاده کند.

مشتریانی که آسیب های عاطفی، خشونت فیزیکی، خشونت خانگی، اضطراب، افسردگی و سایر مسائل روانی را تجربه کرده اند، می توانند خود را به صورت خلاقانه ای بیان کنند. به طور کلی برای چنین افرادی، هنر درمانی توصیه می شود:

- بزرگسالانی که استرس شدیدی را تجربه می کنند

- کودکانی که مشکلات رفتاری یا اجتماعی را در مدرسه یا خانه تجربه می کنند

- کودکان یا بزرگسالانی که یک رویداد آسیب زا را تجربه کرده اند

- کودکان دارای ناتوانی یادگیری

- افرادی که با آسیب مغزی زندگی می کنند

- افرادی که مشکلات سلامت روان را تجربه می کنند

بر اساس مطالعات انجام شده بر روی بزرگسالانی که یک تروما یا رویداد آسیب زا را تجربه کرده اند؛ می توان گفت که هنر درمانی نقش قابل توجهی در کاهش علائم اضطراب و افسردگی آن ها داشته است. حتی این تکنیک به بیمارانی که تحت درمان پزشکی برای سرطان قرار می‌گیرند، کمک می‌کند تا کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند و علائم روان‌شناختی مختلفی را که با آن دست و پنجه نرم می کنند کاهش دهند. هم چنین یک مطالعه دیگر نشان داد که هنر درمانی باعث کاهش افسردگی و افزایش عزت نفس در سالمندان ساکن در خانه های سالمندان می شود.

برای شروع چه کار کنیم؟

اگر شما یا نزدیکانتان به هنر درمانی فکر می کنید، برخی از باورهای غلط و رایجی وجود دارد که بهتر است قبل از شروع هنر درمانی بدانید.

لازم نیست هنرمند باشید:

افراد برای شرکت در هنر درمانی نیازی به داشتن توانایی هنری یا استعداد خاصی ندارند و افراد در هر سنی از جمله کودکان، نوجوانان و بزرگسالان می توانند از آن بهره مند شوند. برخی تحقیقات نشان می دهد که فقط وجود هنر، فارغ از تجربه و استعداد ذاتی، می تواند در تقویت سلامت روان نقش داشته باشد. جالب است بدانید که طبق یک تحقیق در سال 2017، ورود هنر به محیط بیمارستان، به بیماران کمک کرد تا در محیط بیمارستان احساس امنیت بیشتری کنند.

هنر درمانی به معنای کلاس هنر نیست:

مردم اغلب تعجب می کنند که چگونه یک جلسه هنر درمانی با یک کلاس هنر متفاوت است. تفاوت در اینجاست که یک کلاس هنری بر آموزش تکنیک یا ایجاد یک محصول نهایی خاص متمرکز است اما هنر درمانی بیشتر به این می‌پردازد که به افراد اجازه دهد روی تجربه درونی خود تمرکز کنند. در خلق هنر، افراد می توانند بر ادراکات، تخیل و احساسات خود تمرکز کنند.

هنر درمانی محدودیت مکانی ندارد:

هنر درمانی می تواند در هر جایی به کار گرفته شود که در ادامه به لیستی از این مکان ها نگاه می کنیم:

- استودیوهای هنری

- کالج ها و دانشگاه ها

- مدارس

- بیمارستان ها

- مطب های خصوصی

- پناهگاه های زنان

- دفاتر خصوصی سلامت روان

هنر درمانی برای همه نیست:

هنر درمانی برای همه نیست. در حالی که سطوح بالایی از خلاقیت یا توانایی هنری برای موفقیت هنردرمانی ضروری نیست، بسیاری از بزرگسالانی که معتقدند خلاق یا هنری نیستند، ممکن است نسبت به این فرآیند مقاوم یا بدبین باشند. علاوه بر این، هنر درمانی برای همه انواع بیماری های روانی موثر نیست. برای مثال استفاده از هنر درمانی نقشی در کاهش علائم بیماران اسکیزوفرنی نداشته است.

قدم به قدم با هنر درمانی

بیشتر بخوانید: چگونه از منطقه امن خود پرواز کنیم ؟

- به دنبال یک متخصص آموزش دیده باشید:

هنردرمانگران واجد شرایط حداقل دارای مدرک کارشناسی ارشد در روان درمانی با مدرک هنر درمانی اضافی هستند.

اگر درمانگر شما روانشناس یا روانپزشک معتبری باشد که درمان های خلاقانه هنری ارائه می دهد، بیمه شما ممکن است هزینه جلسات را پوشش دهد.

- در مورد تخصص آن ها بپرسید:

همه هنر درمانگران در همه مسائل و مشکلات مربوط به سلامت روان تخصص ندارند. به عنوان مثال، بسیاری از آن ها در کار با افرادی که تروما را تجربه کرده اند یا افراد مبتلا به اختلالات مصرف مواد تخصص دارند.

- بدانید چه انتظاری دارید:

 در طول چند جلسه اول، هنر درمانگر شما احتمالاً از شما در مورد پیشینه سلامتی و همچنین نگرانی ها و اهداف فعلی شما می پرسد. آنها همچنین ممکن است چند موضوع را برای شروع کاوش از طریق طراحی، نقاشی، مجسمه ‌سازی یا دیگر فعالیت ها پیشنهاد کنند.

- آمادگی پاسخ به سوالات را داشته باشید:

با پیشرفت جلسات، احتمالاً از شما انتظار می رود که به سؤالاتی در مورد هنر خود و احساسی که در شما ایجاد می کند پاسخ دهید. به عنوان مثال: هنگام انجام این هنر به چه چیزی فکر می کردید؟ آیا از زمانی که شروع کردید تا زمانی که کارتان را تمام کردید، متوجه تغییر خلق و خوی شدید؟ آیا این اثر هنری خاطره‌ای را زنده کرد؟