اول از همه به این سوال پاسخ دهید که چقدر در رابطه با هورمون ها اطلاعات دارید؟ و یا اصلا دارو های هورمونی مصرف می کنید؟ در این مقاله قصد داریم در رابطه با هورمون بسیار مهمی صحبت کنیم که شاید اسم آن را تا به حال شنیده باشید. نور اپی نفرین نوعی هورمون در بدن است که در تنظیم ضربان قلب و فشار خون و عملکرد حافظه نقش مهمی دارد و بالا یا پایین بودن سطح نوراپی نفرین عوارضی را به دنبال دارد. نور اپی نفرین (NE) که نور آدرنالین نیز نامیده می شود، یک ماده شیمیایی در بدن است که در درجه اول به عنوان انتقال دهنده عصبی در سیستم عصبی و بعد به عنوان هورمون در بدن عمل می کند. نور اپی نفرین نقش کلیدی در بسیاری از عملکرد های مهم بدن دارد.

اگر بخواهیم دقیق تر و با جزییات بیشتر از این هورمون صحبت کنیم باید بگوییم که این در حقیقت این ماده در بدن هم به صورت هورمون، و هم به صورت انتقال دهنده عصبی دارای کارکرد است. در حالت هورمون، به عنوان هورمون استرس باعث افزایش تپش قلب، انقباض رگ‌ها، انبساط راه‌های هوایی، افزایش قند خون و افزایش جریان خون عضلات و مغز شده و در بروز واکنش جنگ و گریز در سامانه عصبی سمپاتیک مؤثر است. کاربرد نوراپی‌نفرین در پزشکی درمان افت فشار خون با افزایش تون عضلات صاف عروق است و در احیای قلبی ریوی نیز بکار میرود. نوراپینفرین به صورت یک انتقال دهنده سیناپسی در دستگاه عصبی مرکزی کارکردهای بسیار دارد و به‌طور مثال در هسته آمیگدال (بادامه) موجب افزایش تمرکز و هشیاری می‌شود. اگر اپی نفرین از هسته لوکوس سرولوکوس آزاد شود در خواب REM ما نقش دارد و ناقل اول خواب REM می‌باشد.

عملکرد نوراپی نفرین در بدن چگونه است؟

این هورمون نیز مانند همه ی هورمون ها یک سری وظایف و عملکرد دارد. در حقیقت نور اپی نفرین به عنوان انتقال دهنده عصب تحریک کننده شناخته می شود، به این معنی که فعالیت مغز را تحریک کرده و عملکرد سلول های مختلف را افزایش می دهد تا مغز و بدن شما به طور موثر حرکت کند. NE یا همان نوراپی نفرین در تنظیم موارد زیر مشارکت دارد:

1- تنظیم کردن ضربان قلب و همچنین فشار خون

2- جریان خون در ماهیچه های اسکلتی

3- انقباض ماهیچه های اسکلتی

4- ترشح گلوکز برای انرژی

5- واکنش "مبارزه یا گریز" به بیماری ها

6- تنظیم کردن سیستم ایمنی

7- مقدار التهاب بدن

8- میزان هوشیاری

9- عملکرد حافظه

10- علاقه و انگیزه

11- حالت روحی

12- ضربان قلب و فشار خون

این انتقال دهنده عصبی و هورمون مهم در عملکرد اندام های متعدد بدن نقش دارد. ازجمله:

کلیه ها به همراه مثانه، غددی همچون غدد بزاقی و آدرنالی، ریه ها، کبد، کیسه صفرا، شکم، روده ها، اندام های تولید مثل، پوست، چشم ها

هورمون نوراپی نفرین در کدام قسمت از بدن تولید می شود؟

بسیاری از ما می خواهیم بدانیم که این هورمون از کدام قسمت بدن شروع به تشکیل می کند و یا به عبارتی منشا آن کجاست؟ سیستم عصبی سمپاتیک نوراپی نفرین را در پاسخ به استرس ترشح می کند. در مغز، لوکوس سیرولئوس از نوراپی نفرین برای برقراری ارتباط با درد، ترس و انگیزه در مناطق دیگر استفاده می کند. به طور گسترده، سیستم عصبی ارادی یا غیر ارادی ما به سیستم سمپاتیک یا مقابله و گریز و سیستم پاراسمپاتیک یا استراحت و هضم تقسیم می شود. اعصابی که از نخاع جدا می شوند تا به قسمت های مختلف بدن برسند متعلق به هر یک از این موارد است.

در غالب موارد، اعصابی به نام اعصاب سمپاتیک این هورمون را ترشح و به فعالیت آدرنرژیک کمک می کنند، در حالی که اعصاب، پاراسمپاتیک استیل کولین را برای پشتیبانی از فعالیت کولینرژیک ترشح می کند. در خارج از مغز، نور اپی نفرین نیز توسط لایه داخلی غدد آدرنال (دو عضو بدن به اندازه گردو که در بالای کلیه ها می نشینند)، ترشح می کند. نوراپی نفرین و سایر کاته کولامین ها توسط بدن ساخته می شود که می تواند با دو اسید آمینه، فنیل آلانین و تیروزین شروع شود.

دوپامین و اثر متقابل نور اپی نفرین

حال بیایید در رابطه با ماده ی اصلی تشکیل دهنده این هورمون صحبت کنیم. در ابتدا سوالی از شما می پرسین و ۀن هم این است که آیا در مورد دوپامین چیزی می دانید؟ ماده تشکیل دهنده اپی نفرین و نور اپی نفرین دو پامین است که با کاته کولامین ها رابطه نزدیکی دارد. یک آنزیم بتا هیدروکسیلاز، دوپامین را مستقیما به نور اپی نفرین تبدیل می کند. فعالیت این آنزیم می تواند سطح نسبی دوپامین و نور اپی نفرین را در بدن تغییر دهد. فعالیت بالا بتا هیدروکسیلاز به معنی دوپامین کمتر و نور اپی نفرین بیشتر است، در حالی که فعالیت کم بتا هیدروکسیلاز به معنی دوپامین بیشتر و نور اپی نفرین کم تر است.

فعالیت پایین و کم کاری هورمون نور اپی نفرین

هر زمان که شما به پزشک مراجعه می کنید و پزشکتان در رابطه با فعالیت پایین نور اپی نفرین صحبت می کند اغلب، در شرایط مرتبط با فعالیت پایین نور اپی نفرین، سطح پایین آن مشکل ساز است. ممکن است بدن به طور موثر از آن استفاده نکند. این می تواند مشکل گیرنده های نور اپی نفرین باشد که اساسا نقاط اتصال شیمیایی روی مغز و سلول های عصبی هستند و باعث فعالیت پائین آن می شوند. بدون توجه به مکانیسم های خاصی که در فعالیت NE پایین دخالت دارند، علایم و درمان آن ها یکسان است. علایم و بیماری های فعالیت پایین این هورمون عبارت اند از:

1- از دست دادن هوشیاری

2- مشکلات حافظه

3- افسردگی

4- کمبود تحریک جنسی و اشتیاق

5- مه مغزی

6- خستگی

7- نداشتن انگیزه

8- اختلال افسردگی

9- اختلال دوقطبی (مرحله افسردگی)

10- اختلالات روحی دیگر

11- فیبرومیالژی (FMS)

12- سندرم خستگی مزمن (CFS یا ME / CFS)

13- اختلالات کمبود توجه (ADD، ADHD)

14- فشارخون پایین

پزشکان تا کنون نمی دانند چه چیزی منجر به فعالیت پایین این هورمون در این بیماری ها می شود.

چگونه می توان سطح نوراپی نفرین را افزایش داد؟

گاهی اوقات افراد می خواهند که سطح این هورمون را بالا ببرند در حقیقت درمان های بسیار زیادی وجود دارند که به شما کمک می کند تا فعالیت این هورمون را در خود افزایش دهید. یکی از آنها داروهای بسیار رایج است که سطوح نور اپی نفرین را بالا می برند. برخی از پزشکان برای افزایش سطح نوراپی نفرین از دارو های مهار کننده ی بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین استفاده می کنند که برای درمان افسردگی مناسب هستند. همچنین ممکن است آمفتامین هایی تجویز کنند که اغلب برای درمان بیش فعالی کاربرد دارند. متاسفانه دارو های ضد افسردگی عوارض جانبی مانند اختلالات جنسی، ناراحتی معده، سر درد، بیقراری و افکار خود کُشی دارند که در بیشتر افراد دیده می شود.

یک سری از اشخاص هستند که سطح نور اپی نفرین بدن آنها پائین است می توانند از طریق روشهای طبیعی، سطح این هورمون را افزایش دهند.ورزش منظم و خواب کافی در افزایش سطح نور اپی نفرین موثر است. تحقیقات نشان داده است سطح کاته کولامین بدن در هنگام ورزش به میزان قابل توجهی افزایش پیدا می کند. علاوه براین کاهش میزان استرس تاثیر بسیاری در نرمال کردن سطح این هورمون دارد. روش دیگر برای بالا بردن سطح نور اپی نفرین، افزایش دوپامین است. استفاده از مکمل های افزایش دهنده دوپامین مانند آمینو اسید های تیروزین و فنیل آلانین نیز موثر هستند. در موارد اورژانسی مانند شوک سپتیک و فشار خون بسیار پایین، اغلب نور اپی نفرین به صورت پیوسته، تزریق وریدی می شود. موارد دیگری که میزان نور اپی نفرین را افزایش می دهند عبارتند از: اهداف، عشق، پرخاشگری، در فشار خون پایین، پزشکان ممکن است نور اپی نفرین را به جریان خون تزریق کرده و فشار خون را افزایش دهند. تزریق وریدی با 8 میکروگرم تا 12 میکروگرم در هر دقیقه شروع می شود و سپس با توجه به شرایط بیمار، دوز مناسب تشخیص داده می شود.

فعالیت زیاد هورمون نور اپی نفرین

وقتی که این هورمون سطح بالایی را داشته باشد در ابتدای امر تا حدی شما را خوشحال می کند. سطح بالا نوراپی نفرین در بلند مدت با بیماری ها و نشانه های متعددی مرتبط است. بیماری ها و نشانه ها در فعالیت بالای NE شامل موارد زیر است:

نگرانی، عصبانیت، استرس مزمن، اختلالات اضطراب، فئوکروموسیتوما (یک تومور در غدد آدرنال )، اختلال دوقطبی (مرحله شیدایی)، بی خوابی، ترس از شلوغی، ترسیدن از مکان هایی که تنگ و محصور اند، بی قراری در خواب، کشش ماهیچه ای یا گرفتگی عضلات، عدم تمرکز.

به غیر از مواردی که در بالا ذکر شد در این بخش می خواهیم توضیح مختصری در رابطه با حالت دیگری از فعالیت زیاد این هورمون را بیان کنیم. شاید تا به حال تجربه کرده باشید و همچنین با اصطلاح "فشار آدرنالین" آشنا باشید، زمانی که یک اتفاق بد رخ می دهد و یا شما شگفت زده می شوید. این امر بخشی از پاسخ مقابله یا گریز است که NE در آن نقش کلیدی ایفا می کند. زمانی که مغز خطر را درک می کند، سیستم عصبی سمپاتیک یک واکنش پیچیده را ایجاد می کند که باعث می شود با فرار یا مقابله از خود بطور فیزیکی دفاع کنید. این پاسخ واکنش مقابله یا گریز نامیده می شود. نو راپی نفرین و اپی نفرین،آدرنالین هستند و بخش های کلیدی واکنش ها را تشکیل می دهند که همراه با هورمون های متعدد دیگر، وارد جریان خون می شوند.

1- افزایش سرعت عملکرد در بخش های مختلف بدن

2- عضلات انقباض می یابد

3- مغز شما بیش از حد بر روی موارد بزرگ متمرکز می شود و توجه کمتری به کارهای کوچک دارد.

4- ضربان قلب و فشار خون بالا می رود

5- مردمک چشم گشاد می شود

6- جریان خون در ماهیچه ها افزایش می یابد

7- سطح قند خون زیاد می شود

8- سطح اکسیژن در ریه ها بیشتر می شود

9- ضربان قلب بالا

بیشتربخوانید: آشنایی با هورمون های بدن و کاربرد آن ها

تفاوت نوراپی نفرین با اپی نفرین

این دو هورمون با یکدیگر متفاوت اند و گاها به دلیل شباهت اسمی بسیار زیادی که دارند یکسان در نظر گرفته می شوند. نوراپی نفرین و اپی نفرین، هورمون هایی می باشند که در طول فرآیند واکنش مقابله و گریز در بدن ایجاد شده و هر دو هورمون نقش مهم در درمان های پزشکی دارند. اپی نفرین یا آدرنالین توانایی درمان آنافیلاکسی را دارد. همچنین در موارد حمله قلبی و حملات شدید آسم نیز موثر است.

برای باز کردن مجاری هوا در افرادی که دچار واکنش شدید آلرژیک شده اند تزریق اپی نفرین می تواند نجات بخش باشد و موجب تنظیم دوباره قلب پس از حمله قلبی شود. بزرگ ترین تفاوت این دو هورمون در این است که نور اپی نفرین در رگ های خونی موثر است و رگها را باریک کرده و فشار خون را افزایش می دهد اما آدرنالین به طور مستقیم بر روی عملکر قلب تاثیر می گذارد. وقتی که بدن در حالت مقابله یا گریز گیر افتاده باشد، بیش فعالی شدید نامیده می شود که به عنوان مجموعه ای از علایم مرتبط و نه یک بیماری جدی پزشکی در نظر گرفته می شود؛ با این حال ، بیش فعالی شدید سمپاتیک، یکی از بیماری های بی شمار است.

1- رگ های خونی

2- علایم بیش فعالی شدید سمپاتیک

3- تندی ضربان قلب

4- فشار خون بالا

5- تپش قلب

6- تعریق

7- اضطراب

8- سردرد

9- رنگ پریدگی پوست

10- سطح پایین قند خون

11- کاهش وزن

در حالی که علل دقیق بیش فعالی سمپاتیک مشخص نیست اما معمولا با آسیب مغزی و نخاع مرتبط است.

رابطه نوراپی نفرین و افسردگی چیست؟

همه ی ما ممکن است دچار بیماری متداول و رایج این روز ها یعنی افسردگی شویم. افسردگی یک بیماری بسیار جدی است که بر احساسات، افکار و اعمال فرد تاثیرات منفی می گذارد. به همین خاطر باید بدانید نوراپی نفرین و افسردگی چه ارتباطی با هم دارند و چطور می تواند از محصولات این هورمون (مانند آمپول نوراپی نفرین) برای کاهش علائم انواع افسردگی استفاده کرد؟ ممکن است برای افراد داراس علائم به افسردگی گروه دارویی تجویز شود که مهار کننده های بازجذب سروتونین – نور اپی ‌نفرین نام دارد. این دارو سطح نوراپی‌نفرین و سروتونین که یک ناقل عصبی دیگر است را در بدن افزایش می دهند. مهار کننده های باز جذب متداول عبارتند از افکسور، سیمبالتا، گروهی دیگر از داروهای با نام داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای نیز ممکن است برای افزایش فعالیت نوراپی نفرین در مغز فرد از سوی پزشک تجویز شود.