بیشتر پزشکان شاهد لخته شدن خون در بیماران بحرانی مبتلا به کووید-19 (Covid-19) هستند. لخته خون توده ای از خون است که از حالت مایع به حالت ژل یا نیمه جامد تغییر یافته است. لخته شدن اساسا یک فرآیند ضروری است که می‌تواند از از دست رفتن بیش از حد خون در هنگام خونریزی داخلی و خارجی بدن جلوگیری کند. اما تجمع این لخته ها در بدن و ممانعت آن ها از جریان خون طبیعی بدن در شریان ها و وریدها می‌تواند منجر به اثرات جبران ناپذیری شود. اخیرا اختلال انعقادی غیرعادی در بیماران Covid-19 مشاهده شده است که می‌تواند منجر به حمله قلبی، سکته مغزی و حتی قطع عضو شود. علل این پدیده هنوز ناشناخته است، به جز اینکه تشکیل لخته ها گاهی با انواع بیماری حاد همراه است. هر روز کمی بیشتر با پیامدهای تاریک ویروس کرونا جدید عامل کووید-19 مواجه می‌شویم. در ابتدا به عنوان یک بیماری تنفسی ویروسی شناخته شد. به مرور متوجه شدند که می‌تواند بر روی سایر ارگان ها مانند کلیه ها، دستگاه گوارشی، چشم و قلب نیز تأثیر بگذارد. اخیراً هم که محققان دریافتند که ویروس کرونا جدید (SARS-CoV-2) می‌تواند منجر به تشکیل لخته های خون در رگ های خونی بیماران شود.

بیشتر بخوانید: ویروس کرونا و راه های مبارزه با این ویروس

شواهدی از وجود همزمان ویروس کرونا و لخته های خون در بدن بیماران

طبق یک مطالعه هلندی که در تاریخ 10 آوریل در مجله تحقیقاتی مربوط به ترومبوز منتشر شده است، 38٪ از 184 بیمار مبتلا به COVID-19 در یک بخش مراقبت های ویژه، به طور غیر طبیعی شرایط لخته شدن خون داشتند. این پدیده همچنین توسط پزشکان آمریکایی هنگام باز کردن ریه های بیمارانی که از COVID-19 درگذشته بودند و لخته های خون کوچکی در آن ها یافت شده بود، شرح داده شد. با این حال، وجود لخته های خون در رگهای خونی می تواند عواقب بسیار بدی داشته باشد. زیرا هنگامی که در رگ های پاها شکل می‌گیرند، می‌توانند به طرف ریه ها حرکت کنند، شریان ها را مسدود کرده و باعث آمبولی ریوی شوند. آن ها می‌توانند باعث حمله قلبی در قلب و سکته مغزی در مغز شوند. بیشتر پزشکان در سراسر جهان در بیماران Covid-19 خود این موارد را مشاهده کردند. در نیواورلئان، مردی 30 ساله و تحت درمان آنفولانزا در بیمارستان بستری شد. علائم او تنگی نفس، درد قفسه سینه و ضربان قلب غیر طبیعی سریع بود، در نتیجه او برای کووید-19 مورد آزمایش قرار گرفت. پزشکان متوجه شدند که این علائم علاوه بر کووید-19 همچنین نوعی آمبولی ریوی است: یک لخته خون بالقوه کشنده که می‌تواند از پاها به سمت ریه ها حرکت کند و باعث آسیب به قلب و سکته قلبی شود. دکتر ژان مارازو، استاد بیماری های عفونی دانشگاه آلاباما در بیرمنگام، معتقد است که لخته های خون کوچک همچنین می‌توانند مسئول یکی از علائم منحصر به فرد Covid-19 باشند: از بین رفتن ناگهانی حس بویایی.

در ایالات متحده، پزشکان برای اولین بار متوجه نوعی ناهنجاری در پاهای بیماران خود شدند، که متورم شده و به رنگ آبی در آمدند. چندین مرکز مراقبت های ویژه آمریکایی نیز همزمان موارد مشابه بسیاری را مشاهده کردند. این پدیده به حدی شدید بود که دستگاه های دیالیز مورد استفاده برای تصفیه ناخالصی های خون در موارد نارسایی کلیه بیماران کووید-19، چندین بار در روز توسط این لخته ها مسدود می‌شدند. شری بروسناهان متخصص ریه در شهر نیویورک، در حال حاضر دو فرد 40 ساله با لخته های خون منتشر شده را در مراقبت های ویژه تحت نظارت خود قرار داده است. یکی از آن ها در معرض از دست دادن یک دست و دیگری چهار اندام است. وی به AFP گفت كه تعداد مواردی كه لخته ها در رگ ها تجمع می‌یابند، از ابتدای همه گیری ویروس کرونا، بیش از دو برابر در بیماران بحرانی شده است.

دکتر لوئیز کپلان، پزشک دانشگاه پنسیلوانیا و مدیر انجمن پزشکی مراقبتهای بحرانی آمریكا به واشنگتن پست گفت: پزشكان همه ساله بیماران با عوارض انعقادی بسیاری را درمان می‌كنند، "اما دیگر در آن بیماران اینگونه لخته نمی‌شود". در حالی که ما می دانیم که یک لخته وجود دارد، اما هنوز نمی‌دانیم که چرا چنین است و می‌ترسیم. معمولاً برای جلوگیری از لخته شدن خون، داروهای ضد انعقادی مانند هپارین تجویز می‌شوند. با این حال، این دارو همیشه اثرگذار نیست و گاهی اوقات منجر به خونریزی داخلی می شود. زیرا لخته های ناشی از SARS-CoV-2 اغلب در حد میکرو و کوچک هستند که حتی در مویرگ ها، کوچکترین رگ های خونی بدن تشکیل می‌شوند. در این حالت، جراحی غیرممکن است و قطع عضو اغلب تنها راه حل ممکن است. این شکل گیری لخته های کوچک می‌تواند توضیح دهد که چرا گاهی اوقات استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی برای این بیماران بی اثر است. دلیل این امر این است که وقتی آن ها در ریه ها شکل می‌گیرند، خون نمی‌تواند در ریه ها گردش کند و بدن بدون اکسیژن رها می‌شود.

بیشتر بخوانید: 19 توصیه WHO در پاسخ به چیزهای عجیب و شگف انگیزی که در مورد کووید-19 شنیده اید

چندین فرضیه مطرح شده در مورد علت ایجاد لخته های خون در زمان ابتلا به ویروس کرونا

محققان اکنون در تلاشند تا بفهمند که چرا و چگونه ویروس باعث ایجاد این لخته های کوچک می‌شود. می‌تواند به این دلیل باشد که بسیاری از بیماران مبتلا به بیماری بحرانی سابقه بیماری قلبی عروقی یا ریوی دارند. فرضیه دیگر نشان می دهد که ایجاد لخته ها نتیجه شیوع التهاب مرتبط با این بیماری است. یک تئوری جدید نشان می‌دهد که به محض اینکه بدن درگیر مبارزه با مهاجم می‌شود، شروع به مصرف فاکتورهای انعقادی می کند که می تواند منجر به یا ایجاد لخته های خون و یا خونریزی شود. هارلان کرومولز، متخصص قلب و عروق در بیمارستان ییل نیو هاون در ایالات متحده در این باره می‌گوید: در مورد ابولا، تعادل بیشتر به نفع خونریزی بود و Covid-19 باعث لخته شدن بیشتر خون می‌شود.

بهنود بیکدلی، متخصص طب داخلی در مرکز پزشکی دانشگاه کلمبیا (ایالات متحده آمریکا)، در مصاحبه با AFP گفت: "هر بیماری حاد به خودی خود مستعد تشکیل لخته های خون است."علاوه بر این، "ویروس ها معمولاً کارهای عجیب و غریب انجام می‌دهند". ما فقط در حال حاضر می‌توانیم چیزهای عجیب این ویروس را دنبال کنیم."سرانجام، در حالی که انواع عوارض مرتبط با Covid-19 بسیار مبهم است، تحقیقات در مورد این ویروس جدید هنوز در مراحل ابتدایی است. شری بروسناهان نتیجه می‌گیرد: "این امکان وجود دارد که همه چیز ناشی از یک چیز باشد و در کل یک راه حل واحد برای بیماری کووید-19 وجود داشته باشد."