همه افراد عرق می کنند. تعریق بخش مهمی از سیستم خنک کننده بدن است که از ما در برابر گرما محافظت می کند. عوامل زیادی می توانند باعث تعریق شوند، مانند هوای گرم، ورزش یا حتی خوردن غذاهای تند. در موقعیت های استرس زا یا زمانی که تب دارید هم ممکن است تعریق زیاد را تجربه کنید. بیشتر اوقات، بدن با عرق کردن خنک می شود و تعریق خاتمه پیدا می‌ کند. اما بعضی از افراد بیش از دیگران دچار تعریق می شوند. تعریق مداوم در زیر بغل، دست ها و سایر قسمت های بدن مشکل ساز است و می تواند روی جنبه های مختلف زندگی تاثیر گذاشته و در حضور دیگران باعث شرمندگی فرد شود.

به تعریق زیاد اصطلاحا هایپرهیدروزیس می گویند، وضعیتی که در آن غدد عرق بدن بیش از حد فعال هستند. حدود 2 تا 5 درصد مردم هایپرهیدروزیس را تجریه می‌ کنند، اما این تعداد می تواند بیشتر باشد. چون بسیاری از افراد، حتی اگر در کنترل عرق مشکل داشته باشند، در مورد علائم خود صحبت نمی کنند. در این مقاله درباره علل تعریق زیاد و راه های مقابله با این مشکل صحبت می کنیم. با ما همراه باشید.

چرا تعریق اتفاق می افتد؟

عرق بیشتر از آب تشکیل شده است، اما حاوی کلرید، کلسیم، منیزیم و پتاسیم هم هست. هنگامی که دمای بدن خیلی بالا می رود، غدد عرق شروع به فعالیت می کنند تا بدن را خنک کنند. در حالت ایده آل، شما باید دمای بدن خود را در محدوده  98/6 درجه فارنهایت (37 درجه سانتی گراد) نگه دارید.

تعریق به تنظیم حرارت بدن، هیدراتاسیون پوست و حفظ تعادل مایعات و الکترولیت های بدن کمک می کند. زمانی که هایپرهیدروزیس دارید، غدد عرق شما به شدت فعالیت کرده و عرقی را تولید می کنند که به آن نیاز ندارید. تعریق بیش از حد می تواند نواحی زیر را تحت تاثیر قرار دهد:

- کف دست ها

- کف پاها

- زیر بغل

- صورت

- قفسه سینه

- کمر

- ناحیه کشاله ران

علت تعریق زیاد چیست؟

اگر اغلب اوقات، حتی زمانی که هوا خنک است و ورزش نمی کنید، دست ها، پاها، زیر بغل و صورت شما خیس عرق می شوند، از نظر جسمی و عاطفی در زندگی روزمره با مشکل روبرو خواهید شد. علت عرق کردن زیاد متنوع بوده و به طور کلی شامل دو مورد زیر می شود:

- هایپرهیدروزیس اولیه که هیچ علت پزشکی مشخصی ندارد.

- هایپرهیدروزیس ثانویه که به دلیل یک مشکل پزشکی مانند دیابت، عفونت یا تغییرات هورمونی یا احتمالاً به دلیل داروهایی که مصرف می کنید، ایجاد می شود.

هایپرهیدروزیس اولیه یا باعث تعریق کل بدن می شود یا در یک یا چند ناحیه مثل زیر بغل، صورت، کشاله ران، کف دست، کف پا و زیر سینه ها اتفاق می افتد. در این صورت، شما در آب و هوای گرم بیش از دیگران عرق می کنید یا به دلیل ورزش، استرس، خجالت و اضطراب دچار تعریق زیاد می شوید. حتی ممکن است بدون دلیل و بدون اینکه بدنتان به خنک شدن نیاز داشته باشد به علت فعال شدن غدد عرق توسط اعصاب شروع به عرق کردن کنید. هایپرهیدروزیس اولیه معمولاً از دوران بلوغ شروع می شود و به نظر می رسد که شیوع آن در بعضی از خانواده ها بیشتر است، بنابراین ممکن است یک زمینه ژنتیکی برای آن وجود داشته باشد.

ورزش

هنگامی که ورزش می کنید و ضربان قلب خود را بالا می برید، دمای بدن شما افزایش می یابد. در نتیجه غدد عرق فعال شده و بدنتان شروع به عرق کردن می کند. در حین ورزش به طور متوسط ​​ حدود دو لیتر مایعات از دست  می دهید. نوشیدن آب قبل، حین و بعد از تمرین برای جایگزینی مایعات از دست رفته و خنک کردن بدن مهم است. همچنین می تواند به جلوگیری از کم آبی بدن کمک کند.

آب و هوای گرم

وقتی دمای هوا بالا می رود، احتمال عرق  کردن افزایش پیدا می کند. همچنین، هوای گرم و مرطوب باعث می شود تبخیر عرق از سطح بدن سخت تر انجام شود.

مصرف نوشیدنی های الکلی

مصرف الکل، حتی در مقادیر کم، می تواند ضربان قلب را افزایش دهد و عروق خونی پوست شما را گشاد کند. در نتیجه باعث عرق کردن می شود. اگر در حال ترک الکل هستید، ممکن است تعریق بیش از حد و حتی تعریق شبانه را تجربه کنید. مصرف الکل ارتباط بین سیستم عصبی و غدد درون ریز را مختل می کند و به دلیل بروز اختلالات هورمونی می تواند به تعریق منجر شود.

بیشتر بخوانید: سندروم زیبای خفته چیست؟

مصرف کافئین و غذاهای تند

آنچه که می خورید و می نوشید می تواند روی میزان تعریق شما تاثیر بگذارد. نوشیدن قهوه یا سایر غذاها و نوشیدنی‌ های حاوی کافئین سیستم عصبی مرکزی را که کنترل کننده غدد عرق است، فعال می کند. حتی خوردن غذاهای تند و پرادویه مانند سس تند هم می تواند باعث تحریک غدد عرق شود. به گفته کارشناسان، اگر دو فنجان قهوه می نوشید، برای حفظ تعادل و تامین مایعات مورد نیاز بدن باید دو لیوان آب مصرف کنید.

اضطراب

هورمون های استرس می توانند غدد عرق را تحریک کنند. آن ها ضربان قلب و فشار خون شما را افزایش می دهند و از این طریق باعث بالا رفتن دمای بدن می شوند. استرس عاطفی می تواند به تعریق در کف دست ها و کف پاها منجر شود.

مصرف بعضی از داروها

بعضی از داروها مانند داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)، داروهای فشار خون و داروهای دیابت می توانند باعث تعریق شوند. اگر فکر می کنید مصرف این داروها علت عرق کردن شما است، می توانید برای تعویض نوع دارو با پزشک مشورت کنید.

هورمون ها

احتمالا در مورد گرگرفتگی مطالبی شنیده یا خوانده اید یا حتی ممکن است خودتان آن را تجربه کرده باشید. در دوران یائسگی، گرگرفتگی و تعریق شبانه بسیار رایج است. گرگرفتگی می ‌تواند باعث تعریق در همه جای بدن به خصوص روی صورت، سر و قفسه سینه شود. احتمال دارد شب ها به طور ناگهانی از خواب بیدار شوید و تمام بدن خود را خیس عرق ببینید.

گرگرفتگی و تعریق شبانه ممکن است در دوران بارداری هم اتفاق بیفتد. از سایر علل تعریق زیاد می توان به عدم تعال هورمونی اشاره کرد که با علائمی مانند افزایش وزن، خستگی، افزایش حساسیت به سرما یا گرما، خشکی پوست و یبوست یا افزایش اجابت مزاج همراه است.

دیابت

اگر دیابت دارید، ممکن است وقتی قند خونتان بیش از حد پایین می آید، تعریق زیاد یا تعریق شبانه را تجربه کنید. سایر علائم هشدار دهنده افت قند خون عبارتند از: گرگرفتگی، لرزش، گرسنگی و افزایش سرعت ضربان قلب. تعریق بیش از حد می تواند یکی از عوارض جانبی انسولین یا سایر داروهای دیابت هم باشد.

تب

وقتی بیمار می شوید، بدن شما دمای خود را چند درجه افزایش می دهد. در این شرایط ممکن است در ابتدا دچار لرز شوید. چون بدن سعی می کند با هر نوع بیماری که ممکن است داشته باشید، مبارزه کند. سپس وقتی بدن تلاش می کند دمای خود را به حالت عادی برگرداند، احساس گرما کرده و عرق می کنید.

عفونت

گاهی اوقات عفونت علت عرق زیاد است. چند نمونه از عفونت هایی که ممکن است باعث تعریق شوند، عبارتند از:

- بیماری سل:

سایر علائم این بیماری شامل سرفه خونی، درد قفسه سینه، خستگی و تب می شود.

- اندوکاردیت:

اندوکاردیت مشکلی است که باعث التهاب پوشش داخلی قلب می شود. این بیماری علاوه بر تعریق شبانه، علائم دیگری مانند تب یا لرز، رنگ پریدگی پوست، درد عضلات یا مفاصل، حالت تهوع و احساس پری در سمت چپ بالای شکم را هم ایجاد می کند.

- استئومیلیت:

این عفونت استخوانی علاوه بر تعریق زیاد باعث درد، قرمزی و تورم ناحیه آسیب دیده می شود. همچنین می تواند به تب و لرز، سفتی و تحریک پذیری منجر شود.

تعریق زیاد چگونه درمان می شود؟

بیشتر افراد در دوران کودکی متوجه تعریق بیش از حد می شوند. برای تشخیص هایپرهیدروزیس، باید حداقل به مدت شش ماه تعریق بیش از حد را تجربه کنید و نقش سایر دلایل پزشکی در بروز آن رد شود. برای کنترل تعریق زیاد توصیه می کنیم روش های زیر را امتحان کنید:

- آب بنوشید. ممکن است این توصیه خیلی ساده به نظر برسد، اما هیدراته ماندن می تواند به تنظیم دمای بدن شما کمک کند.

- از مصرف زیاد غذاهای تند و حاوی کافئین اجتناب کنید.

- لباس های سبک بپوشید. افرادی که تعداد زیادی لباس می پوشند یا از لباس های تنگ استفاده می کنند، بیش از دیگران مستعد عرق کردن هستند.

- لباس های نخی و گشاد انتخاب کنید تا به خوبی جریان هوا را از خود عبور دهند.

- محیط زندگی خود را خنک نگه دارید، به خصوص در شب.

- یک پنکه سبک بخرید که بتوانید به راحتی آن را جا به جا کنید.

- از ضد تعریق استفاده کنید. شما می توانید ضد تعریق ها را به راحتی و بدون نیاز به نسخه پزشک تهیه کنید. به دنبال محصولاتی باشید که حاوی 15 تا 20 درصد کلرید آلومینیوم باشند. بهتر است شب ها از این محصولات استفاده کنید و به اجزای تشکیل دهنده آن ها فرصت بدهید تا عمل کرده و جذب شوند.

- استفاده از بوتاکس را امتحان کنید. ممکن است پزشک تزریق سم بوتولینوم را برای کمک به کنترل تعریق توصیه کند. رایج ترین بخش هایی که می توان از بوتاکس استفاده کرد، عبارتند از زیر بغل و پوست سر.

- در مورد سایر روش های درمانی با پزشک مشورت کنید. اگر روش‌ های مختلف را امتحان کرده ‌اید و به نظر می ‌رسد که هیچ کدام از آن ها موثر نبوده است، از پزشک در مورد دستمال مرطوب گلیکوپیرونیوم که برای درمان هایپرهیدروزیس تجویز می ‌شود، سوال کنید. این دستمال ها گران هستند و می توانند پوست شما را تحریک کنند، بنابراین معمولا اولین چیزی نیستند که برای رفع تعریق بیش از حد توصیه شوند.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

اگر گاهی اوقات دچار تعریق زیاد می شوید، نگران نباشید، به خصوص اگر در هوای گرم یا بعد از ورزش کردن با این مشکل روبرو می شوید. اما در موارد زیر حتما به پزشک مراجعه کنید:

- حتی وقتی هوا گرم نیست یا فعالیت خاصی انجام نمی دهید، دائما عرق می کنید.

- پوست شما همیشه مرطوب است و به همین دلیل سفید یا پوسته پوسته شده است.

- به دلیل تعریق دچار عفونت های پوستی شده اید.

- علاوه بر عرق کردن، علائم دیگری را هم تجربه می کنید.

- با هیچ کدام از درمان های خانگی موفق به کنترل تعریق زیاد نشده اید.

- تعریق زیاد برای شما آزاردهنده است و زندگی روزمره را مختل کرده است.

احتمالا پزشک با معاینه بدنی شروع کرده و تاریخچه سلامتی شما را بررسی می کند و با توجه به آن ها مراحل بعدی را  اطلاع می دهد. ممکن است از نظر دیابت، عفونت، عدم تعادل هورمونی یا سایر بیماری هایی که می توانند باعث تعریق شوند، غربالگری شوید. آزمایش عرق می تواند به شناسایی نواحی درگیر و شدت تعریق کمک کند. برای انجام این آزمایش، پوست شما با یک ماده پوشانده می شود تا هنگام عرق کردن تغییر رنگ بدهد.

اگر تعریق زیاد با درد قفسه سینه، حالت تهوع یا سبکی سر همراه است، فورا به دنبال کمک پزشکی باشید. این علائم می توانند نشان دهنده حمله قلبی یا یک بیماری جدی دیگر باشند.

کلام پایانی

افرادی که دائما عرق می کنند در جامعه دچار مشکل می شوند و تمام جنبه های زندگی آن ها تحت تاثیر قرار می گیرد. اما خوشبختانه راه های مختلفی برای کنترل این مشکل وجود دارد. نوشیدن آب، پوشیدن لباس های نخی و سبک، اجتناب از مصرف غذاهای پرادویه و خنک نگه داشتن محیط از عرق کردن زیاد جلوگیری می کند. اما اگر یک بیماری زمینه ای به تعریق زیاد منجر شده باشد، درمان آن بیماری می تواند مشکل را حل کند. افرادی که زیاد عرق می کنند، باید برای مشخص شدن علت بروز آن با پزشک مشورت کنند تا درمان مناسب پیدا شود.