برای دانستن مفهوم دقیق عزت نفس بایستی آن را اینگونه تعریف کنیم، بیانگر میزان ارزشی است که برای خودمان قائل هستیم که برگرفته از طرز نگرش و تلقی ما به دنیای اطرافمان است و می‌توان آن را نوعی ندای درونی دانست که در مواقع مختلف ظهور یافته و به شما می‌گوید که برای انجام فلان کار خوب هستید و یا ممکن است بگوید خوب نیستید و شما را از انجام آن بازدارد و یا بگوید توانایی رسیدن به اهدافتان را دارید و یا ندارید. در حقیقیت برداشت ‌ها و باورهایمان از اینکه ما که چه کسی هستیم و توانایی و مهارت هایمان در چه حد است، عزت نفس مان را نشان می‌دهد.

البته باید این نکته را بیان داشت که برخورداری از عزت نفس هیچ ارتباطی با میزان استعداد و توانایی ‌های واقعی یک فرد ندارد و ممکن است شخصی برای انجام کاری، از مهارت و توانایی به سزایی برخوردار باشد ولی دارای عزت نفس پایینی باشد و از انجام آن کار هراس داشته باشد و جرات قبول آن را نداشته باشد، در حالی که شخصی دیگری وجود دارد که مهارت انجام کار مشخصی را ندارد و در عین حال از عزت نفس بسیار بالایی برخوردار است و همین عامل باعث می‌شود که به خود باور داشته و کار مورد نظر را هر چند که برای وی دشوار باشد، بپذیرد. به سادگی می‌توان مشاهده کرد که کمبود عزت نفس چگونه بر روی رفتار  و عملکرد یک فرد اثر گذاشته و زندگی ‌اش را  تحت تاثیر قرار می‌دهد.

بیشتر بخوانید: چطوری باید اعتماد به نفس مون رو افزایش بدیم؟

علت کمبود عزت نفس

موارد مختلفی ممکن است باعث ایجاد کمبود عزت نفس شوند و یا فردی به دلایلی مشخص و عدم کامیابی در تجربیات زندگی و کاری خود دچار عزت نفس پایین ‌شود. احساس شکست و ناکامی معمولا ریشه در تصمیم گیری های نابه جا و ضعیف یا برخی از عوامل و تجربیاتی دارد که باعث ایجاد این احساس در  فرد می‌شود که وی نسبت به بقیه افراد و یا اطرافیان خود پایین ‌تر است. بهتر است سعی کنید با این احساس خود که نتیجه ای جز عدم موفقیت و تلاش بهینه در پی ندارد، مقابله کرده و دست از  جنگیدن با درون خود بردارید و به تمرین روش‌ هایی موثر  برای تقویت عزت نفس خود بپردازید و از آن در لحظه لحظه زندگی خود بهره برید و با شجاعت و جسارت بیشتر به سمت اهداف خود حرکت کنید.

در مسیر مبارزه با کمبود عزت نفس خود، مراقب زمزمه ‌های درونی باشید و به شیوه ای آگاهانه راهکارهای گفتگوی مثبت درونی برای  افزایش عزت نفس را به کار بندید.

به جای اینکه مدام با خود تکرار کنید که من خوب نیستم، من یک بازنده ‌ام، من خیلی ضعیف هستم و توانایی انجام کار را ندارم، از جملات بهتری همچون، قدرت انجام کار را دارم، می‌توانم انجام دهم و موفق می‌شوم، استفاده کنید.

فراموش نکنید که نگرش شما و ندای درونتان همواره شما را به سمت عادت ‌های منفی قدیمی سوق می‌دهد ولی شما می‌توانید با تلاش مستمر و مداوم احساس قدرت بهتری داشته باشید و عزت نفس خود را تقویت نموده و افزایش دهید.

برای مبارزه با کمبود عزت نفس سعی کنید که همواره با مثبت اندیشی و امیدواری به خودتان کمک کنید و از دیگران نیز کمک بخواهید تا شما را همراهی کنند و با ابراز جملات انگیزشی و مثبت افکار شما را به سمت و مسیر درست هدایت کنند. زیرا عزت نفس افراد در موقعیت‌ ها و شرایط مختلف فرق دارد و بعضی افراد با دوستان و همکارانشان احساس مثبت و راحتی دارند اما در برابر افراد غریبه‌ خجالت می‌کشند و معذب هستند و همین عامل باعث کاهش عزت نفس آن‌ها در آن شرایط می‌شود.

در حالت کلی افراد با یکدیگر متفاوت هستند، بعضی‌ از افراد مثبت و خوش بین هستند و زمانی که با مشکلات متعددی روبرو می‌شوند، تعادل خود را حفظ نموده و به راحتی آن را مدیریت می‌کنند اما برخی دیگر این توانایی را ندارند و دچار افکار منفی و مخرب هستند، بعضی افراد ظاهر خود را مثبت نشان می‌دهند در حالیکه در درون با کمبود عزت نفس و احساس شک به خود می‌جنگند که بایستی با آن مقابله کنند.

بیشتر بخوانید: راهکارهای افزایش امیدواری در جریان زندگی

نکاتی برای تقویت عزت نفس

در برابر موقعیت های مختلف استقامت نشان داده و خودتان را کنترل کنید، به هیچ عنوان در مقابل  افراد دیگر از خود انتقاد نکنید. صحبت کردن و مطرح کردن برخی مشکلات و درگیری ‌هایی که دارید با کسی که به وی اطمینان دارید، برای شما مفید است، و در اینجا مقصود این است که موضوعات خود را با هر کسی در میان نگذارید، زیرا منجر به بروز مشکلات بیشتری برای شما می‌شود. در عوض افکارتان را بهبود بخشید و سعی کنید که با خودتان و حتی اطرافیانتان مهربان باشید. به خودتان باور داشته باشید که توانایی انجام اموری که به نظرتان دشوار می‌آید را دارید و لیستی از توانایی ‌ها و مهارت هایتان تهیه کنید و همواره به آن نگاه کنید. قطعا انگیزه و امید زیادی برای انجام برخی فعالیت ها را به شما خواهد داد.

از شرایط موجود و ناملایماتی که در پیش روی شما قرار دارد، ناله و شکایت نکنید. تمام افراد پیرامون شما دچار مشکلات و درگیری هایی هستند، بنابراین تصور نداشته باشید که مشکلات شما بزرگتر از بقیه افراد است و یا فقط برای شما این چنین مواردی پیش می‌آید. منفی بافی و افکار مخرب و شکایت از اوضاع و احوال، شما را کسل نموده و ناامید کرده و منجر  به بروز استرس و اضطراب می‌شود و شما را از حل کردن مشکلات باز می‌دارد.

سعی کنید همواره  آرام و صبور باشید و هر روز مدت زمانی را به خودتان اختصاص دهید. این امر زمان زیادی را از شما نمی‌گیرد و ممکن است تنها چند دقیقه زمان لازم باشد، اما منجر به کسب آرامش و آسودگی بیشتر در شما می‌شود و کمک می‌کند که با ذهنی فعال تر به سمت ایده ‌های مناسب تر برای امور مختلف پیش روید و خلاق تر باشید.

در مواقعی که کار مفیدی انجام می‌دهید و یا با تمرین و آگاهی، کار سخت و دشواری را می‌پذیرید و آن را با دقت و کوشش فراوان به پایان می‌رسانید، برای خودتان هدیه بخرید، این هدیه قرار نیست گران باشد، می‌تواند صرف یک فنجان نوشیدنی در فضایی زیبا باشد، زیرا شما می‌خواهید بابت کار یا وظیفه ‌ای که به درستی انجام داده‌اید به خودتان تبریک بگویید و خود را تشویق کنید.

در مواجهه با کار سخت و دشوار و یا کمبود زمان برای به پایان رساندن آن، با نگرانی ‌ها و اضطراب ‌هایی که در شما ایجاد می‌شود، مثبت برخورد کنید و با آرامش آن را از خود دور کنید. شما وقتی مضطرب هستید، میزانی آدرنالین در بدن تان منتشر می‌شود و که احساس هشدار و ترس می‌کنید. در عوض می‌توان از این میزان انرژی اضافه ای که به ناگاه تولید می‌شود در جهت تاثیرگذاری مثبت  و مفید استفاده نمود. این رویه شما را قادر می‌سازد تا در موقعیت های دشوار نیز جسور باشید و نسبت به اموری که از آن اطمینان دارید با همت و تلاش بیشتر و مضاعفی حرکت کنید و تحت تأثیر گفته های منفی دیگران قرار نگیرید.

این موضوع بر کسی پوشید نیست که همواره پیشرفت و توسعه فردی با گام ‌های کوچک به دست می‌آید و هرگز نمی‌توان یک شبه راه  دشوار و طولانی صد ساله را پیمود. این امر در مورد افزایش عزت نفس صادق است و برای تقویت آن نباید انتظار داشت که در زمانی محدود، از عزت نفس پایین به عزت نفس مثبت و بالاتری دست یافت. بلکه در سایه ی تمرین و تقویت افکار و تجربیات مختلف حاصل خواهد شد.  

افزایش عزت نفس

جریان یکنواخت زندگی و عادت بدان شما را از تلاش و کوشش بیشتر و کشف امور تازه دور می‌کند و منجر به پذیرش تغییرات جدید و برخورداری از احساسات مثبت و سالم نخواهد شد. برای جلوگیری از این موضوع، روزانه زمانی را به ورزش کردن اختصاص دهید زیرا با اثرات مثبتی که بر جای می‌گذارد شما را پرانرژی تر و فعال تر نموده و به سمت امور مثبت سوق می‌دهد و در عین حال برای  بهبود وضعیت روانی شما نیز مفید است. همچنین می‌توانید از رژیم غذایی سالم استفاده کنید که سلامتی بدن و ذهن شما را تضمین می‌کند  و خواب کافی به شما کمک خواهد کرد تا به بدن و ذهنتان انرژی لازم ر ا بازگردانده و توانایی فعالیت بهتری دهید تمام این موارد منجر به افزایش انرژی و ارتقای سلامت روان و در طولانی مدت ایجاد نگرش مثبت خواهد شد.

یکی  دیگر از روش های افزایش عزت نفس، مقابله با دل مشغولی ‌ها و دغدغه ها و حل و فصل  آن هاست. شما باید تصمیم بگیرید و در مورد ترس‌ ها و هراس های بی‌دلیل خود  فکر کنید و آن را مخفی نسازید، زیرا بسیار خطرناک است و به عزت نفستان آسیب می‌زند. سعی کنید با خودتان روراست باشید و ریشه ی افکار و هیجانات و نگرش های منفی خود را دریابید و بدین طریق ندای درونی خود را به سمت مثبت آن پیش برید. زمانی که کنترل خودتان و افکارتان را داشته باشید، ترس از بین می‌رود و عزت نفس تان تقویت می‌شود.