کوئرستین یک رنگدانه طبیعی است که در بسیاری از مواد غذایی مانند میوه ها، سبزیجات و دانه ها یافت می شود. کوئرستین یکی از فراوان ترین آنتی اکسیدان های رژیم غذایی محسوب می شود که به بدن در از بین بردن رادیکال های آزاد کمک می کند. رادیکال های آزاد احتمال ابتلا به بیماری های مزمن را افزایش می دهند. کوئرستین به دلیل داشتن خواص آنتی اکسیدانی التهاب، علائم آلرژی و فشار خون را کاهش می دهد.

کوئرستین چیست؟

کوئرستین رنگدانه ای است که به گروهی از ترکیبات گیاهی به نام فلاونوئیدها تعلق دارد. فلاونوئیدها در سبزیجات، میوه ها، دانه ها و چای وجود دارند و خطر ابتلا به بیماری های قلبی، سرطان و اختلالات مغزی دژنراتیو را کاهش می دهند. اثرات مفید فلاونوئیدها به خواص آنتی اکسیدانی آن ها مربوط می شود. آنتی اکسیدان ها ترکیباتی هستند که می توانند به رادیکال های آزاد متصل شوند و آن ها را خنثی کنند. رادیکال‌های آزاد مولکول‌ های ناپایداری هستند که تجمع آن ها در بدن باعث آسیب سلولی می شود. آسیب ناشی از رادیکال های آزاد در بروز بیماری های مزمن از جمله سرطان، بیماری قلبی و دیابت نقش دارد.

کوئرستین فراوان ترین فلاونوئید در رژیم غذایی است. تخمین زده می شود که هر فرد به طور متوسط ​​روزانه 10 تا 100 میلی گرم کوئرستین از طریق منابع غذایی مختلف دریافت می کند. غذاهایی که معمولا حاوی کوئرستین هستند عبارتند از پیاز، سیب، انگور، انواع توت ها، کلم بروکلی، مرکبات، گیلاس، چای سبز و قهوه. این آنتی اکسیدان مفید به شکل مکمل غذایی هم به فروش می رسد. مردم این مکمل را به دلایل مختلفی مصرف می کنند، از جمله:

- تقویت سیستم ایمنی

- کاهش التهاب

- مقابله با آلرژی

- بهبود عملکرد ورزشی

- حفظ سلامت عمومی بدن

فواید کوئرستین برای سلامتی

محققان خواص آنتی اکسیدانی کوئرستین را برای سلامتی مفید می دانند. بعضی از مهم ترین فواید کوئرستین عبارتند از:

التهاب بدن را کاهش می دهد

خطر رادیکال های آزاد چیزی فراتر از آسیب رساندن به سلول ها است. تحقیقات نشان می‌دهد که افزایش رادیکال ‌های آزاد می تواند به فعال شدن ژن‌ هایی که باعث التهاب می ‌شوند، کمک کند. بنابراین، تجمع رادیکال های آزاد در بدن ممکن است به افزایش پاسخ التهابی منجر شود. اگرچه وجود کمی التهاب برای کمک به بهبودی بدن و مبارزه با عفونت ها ضروری است، اما التهاب مداوم با بروز مشکلاتی مانند سرطان، بیماری قلبی و بیماری کلیوی مرتبط است.

مطالعات نشان می دهد که کوئرستین به کاهش التهاب کمک می کند. در مطالعات آزمایشگاهی مشاهده شده است که کوئرستین نشانگرهای التهاب از جمله مولکول های فاکتور نکروزدهنده تومور آلفا (TNFα) و اینترلوکین-6 (IL-6) را در سلول های انسان کاهش می دهد. شواهد اولیه نشان می دهد که کوئرستین ممکن است علائم پروستاتیت یا التهاب پروستات را هم کاهش دهد. یک مطالعه کوچک نشان داد که مردانی که کوئرستین مصرف می‌ کنند نسبت به مردان دریافت کننده دارونما علائم کمتری را تجربه می‌کنند.

گزارش ‌هایی از افراد مبتلا به روماتیسم وجود دارد که وقتی برنامه غذایی خود را از یک رژیم غذایی معمولی به رژیم گیاه‌ خواری حاوی مقدار زیادی توت، میوه، سبزی، آجیل و دانه‌ های حاوی کوئرستین تغییر می دهند، علائم بیماری کاهش می یابد. با این حال، هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد این اثرات مثبت از وجود آنتی اکسیدان ها ناشی می شود. یک مطالعه 8 هفته ای روی 50 زن مبتلا به روماتیسم نشان داد که مصرف 500 میلی گرم کوئرستین درد صبحگاهی، درد بعد از فعالیت بدنی و همچنین نشانگرهای التهابی مانند TNFα را کاهش می دهد. اگرچه این یافته ها امیدوارکننده هستند، اما تحقیقات بیشتری باید روی انسان انجام شود.

به کاهش علائم آلرژی کمک می کند

خواص ضد التهابی کوئرستین می تواند علائم آلرژی را تسکین دهد و به درمان برونشیت و آسم کمک کند. مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی نشان داده اند که کوئرستین آنزیم های دخیل در التهاب را مهار و مواد شیمیایی تحریک کننده التهاب مانند هیستامین را سرکوب می کند. به عنوان مثال، یک مطالعه نشان داد که مصرف مکمل‌ این آنتی اکسیدان واکنش‌ های آنافیلاکتیک مرتبط با بادام‌ زمینی را در موش ‌ها سرکوب می‌ کند. با این حال، مشخص نیست که آیا این ترکیب همان اثر را روی آلرژی در انسان دارد یا خیر. بنابراین، قبل از اینکه بتوان استفاده از کوئرستین را به عنوان یک درمان به افراد توصیه کرد، باید تحقیقات بیشتری انجام شود.

در پیشگیری از بروز سرطان موثر است

با توجه به اینکه کوئرستین دارای خواص آنتی اکسیدانی است، ممکن است در پیشگیری از سرطان موثر باشد. محققان متوجه شده اند که این ترکیب آنتی اکسیدانی رشد سلول های مرتبط با سرطان های پروستات، کبد، ریه، سینه، مثانه، خون، روده بزرگ، تخمدان و غدد فوق کلیوی را سرکوب می کند. با این حال، برای نتیجه گیری قطعی به مطالعات بیشتری نیاز است.

خطر ابتلا به اختلالات مزمن مغزی را کاهش می دهد

تحقیقات نشان می دهد که خواص آنتی اکسیدانی کوئرستین از انسان در برابر اختلالات مغزی دژنراتیو مانند بیماری آلزایمر و زوال عقل محافظت می کند. در یک مطالعه، به موش‌ های مبتلا به آلزایمر به مدت 3 ماه هر 2 روز یکبار کوئرستین تزریق شد. در پایان مطالعه، نشانگرهای آلزایمر کاهش پیدا کردند و موش‌ ها در تست‌ های یادگیری عملکرد بسیار بهتری داشتند. در مطالعه دیگری، رژیم غذایی غنی از کوئرستین نشانگرهای بیماری آلزایمر را کاهش داد و عملکرد مغز را در موش‌ ها بهبود بخشید. قهوه یک نوشیدنی محبوب است که با کاهش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر مرتبط است. تحقیقات نشان می‌دهد که اثرات حفاظتی قهوه از وجود کوئرستین در آن ناشی می شود.

به کاهش فشار خون کمک می کند

امروزه فشار خون بالا افراد زیادی را در سراسر جهان تحت تاثیر قرار می دهد. فشار خون بالا خطر ابتلا به بیماری قلبی را که یکی از مهم ترین دلایل مرگ و میر است، افزایش می دهد. تحقیقات نشان می دهد که کوئرستین با تاثیری که روی عروق خونی دارد، می تواند به کاهش سطح فشار خون کمک کند.  وقتی به موش ‌های مبتلا به فشار خون بالا به ‌مدت 5 هفته هر روز کوئرستین داده شد، میزان فشار خون سیستولیک و فشار خون دیاستولیک به ترتیب به‌ طور متوسط ​​18 و 23 درصد کاهش یافت.

بررسی 9 مطالعه انسانی که روی 580 نفر انجام شده بودند، نشان داد که مصرف روزانه بیش از 500 میلی گرم کوئرستین به صورت مکمل، فشار خون سیستولیک و دیاستولیک را به ترتیب به طور متوسط ​​5/8 میلی متر جیوه و 2/6 میلی متر جیوه کاهش می دهد. مطالعه افراد دارای اضافه وزن هم نشان داد که مکمل حاوی 150 میلی گرم کوئرستین میزان فشار خون و کلسترول بد (LDL) را کاهش می دهد.

احتمال ابتلا به بیماری قلبی را کاهش می دهد

رژیم غذایی نقش مهمی در کاهش خطر بیماری های قلبی عروقی از جمله حمله قلبی و سکته مغزی ایفا می کند. با توجه به اینکه میوه ها و سبزیجات حاوی فلاونوئید هستند، افزایش مصرف آن ها می تواند از  ابتلا به این بیماری ها پیشگیری کند. کوئرستین سلامت سلول‌ های عروق خونی و جریان خون را در افراد مبتلا به بیماری قلبی بهبود  می بخشد.

از بروز عفونت ها جلوگیری می کند

کوئرستین دارای خواص ضد باکتریایی است و تقریبا در برابر همه انواع باکتری ها موثر است، به ویژه آن هایی که به موارد زیر مرتبط هستند:

- معده و روده

- پوست

- سیستم تنفسی

- مجاری ادراری

کوئرستین همراه با سایر فلاونوئیدها می تواند به مقابله با ویروس های زیر کمک کند:

- آدنوویروس

- ویروس هرپس سیمپلکس (ویروس تبخال)

- انسفالیت ژاپنی (التهاب مغز ژاپنی)

- ویروس سین سیشیال تنفسی

در بهبود عملکرد ورزشی نقش دارد

بررسی 11 مطالعه انسانی نشان داد که مصرف کوئرستین عملکرد ورزش استقامتی را بهبود می بخشد. در مطالعه‌ دیگری 60 دانش‌ آموز پسر که حداقل سه سال سابقه شرکت در ورزش ‌های دو و میدانی را داشتند، مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که مصرف کوئرستین تاثیر مثبتی روی توده بدون چربی بدن، کل آب بدن، میزان متابولیسم پایه و کل مصرف انرژی دارد.

از آسیب کلسترول بد جلوگیری می کند

مطالعات آزمایشگاهی نشان می دهد که کوئرستین از آسیب دیدن کلسترول بد جلوگیری می کند. در مطالعات انسانی هم مشاهده است که در افرادی که از رژیم های غذایی سرشار از فلاونوئید پیروی می کنند،  میزان کلسترول کمتر است. یک مطالعه نشان داد که دریافت کوئرستین غلظت LDL را در افراد دارای اضافه وزن که در معرض ابتلا به بیماری قلبی قرار دارند، کاهش می دهد.

سایر مزایای کوئرستین

از سایر فواید این آنتی اکسیدان می توان به موارد زیر اشاره کرد:

- مقابله با پیری: تحقیقات آزمایشگاهی و حیوانی نشان می دهد که کوئرستین ممکن است به جوان سازی یا از بین بردن سلول های پیر و کاهش نشانگرهای پیری کمک کند.

- کنترل قند خون: در تحقیقات انسانی و حیوانی مشاهده شده است که این ترکیب می تواند سطح قند خون ناشتا را کاهش دهد و از بروز عوارض دیابت جلوگیری کند.

بیشتر بخوانید: رایج ترین علائم کمبود مواد مغذی در بدن

منابع غذایی و مقدار مصرف

کوئرستین به طور طبیعی در بسیاری از غذاهای گیاهی، به ویژه در لایه بیرونی یا پوست آن ها، یافت می شود. بهترین منابع غذایی این آنتی اکسیدان عبارتند از:

- فلفل زرد و سبز

- پیاز قرمز و سفید

- موسیر

- مارچوبه

- گیلاس

- گوجه فرنگی

- سیب قرمز

- انگور قرمز

- کلم بروکلی

- انواع توت ها مانند کرن بری، بلوبری و تمشک

- چای سبز و سیاه

از بین تمام این مواد غذایی پیاز دارای بالاترین سطح کوئرستین است. به طوریکه در هر کیلوگرم آن تقریبا 300 میلی گرم کوئرستین وجود دارد. توجه داشته باشید که مقدار کوئرستین غذاها ممکن است به شرایطی که غذا در آن رشد کرده است، بستگی داشته باشد. به عنوان مثال، در یک مطالعه مشاهده شد که میزان کوئرستین گوجه ‌فرنگی ‌های ارگانیک در مقایسه با گوجه ‌فرنگی‌ های معمولی 79 درصد بیشتر است. با این حال، سایر مطالعات نشان دادند که تفاوت میزان کوئرستین به گونه های مختلف گوجه فرنگی بستگی دارد، نه روش کشت آن ها. از این نظر هیچ تفاوتی بین فلفل دلمه ای معمولی و ارگانیک دیده نشده است.

مکمل کوئرستین

شما می توانید این آنتی اکسیدان مفید را به شکل یک مکمل غذایی خریداری کنید. کوئرستین در اشکال مختلف از جمله کپسول و پودر به فروش می رسد و دوز معمول آن از 500 تا 1000 میلی گرم در روز متغیر است. کوئرستین به خودی خود زیست دسترسی کمی دارد، یعنی بدن شما مقدار کمی از آن را جذب می کند. به همین دلیل است که مکمل ها ممکن است شامل ترکیبات دیگری مانند ویتامین C یا آنزیم های گوارشی مانند بروملین باشند. زیرا این ترکیبات می توانند میزان جذب را افزایش دهند. علاوه بر این، بعضی تحقیقات نشان داده اند که کوئرستین زمانی که با سایر مکمل های فلاونوئیدی مانند رزوراترول، جنیستئین و کاتچین ترکیب می شود، اثربخشی بالاتری دارد.

عوارض جانبی کوئرستین

این آنتی اکسیدان در بسیاری از میوه ها و سبزیجات یافت می شود و مصرف آن بی خطر است. به عنوان مکمل هم به نظر می رسد که به طور کلی بی ضرر بوده و عوارض جانبی کمی داشته باشد. در بعضی موارد، مصرف بیش از 1000 میلی گرم کوئرستین در روز ممکن است علائم خفیفی مانند سردرد، معده درد یا احساس سوزن سوزن شدن ایجاد کند.

کوئرستین موجود در غذا برای زنان باردار و شیرده بی خطر است. با این حال، محققان ایمنی مکمل‌ های این آنتی اکسیدان را برای زنان باردار و شیرده بررسی نکرده اند. بنابراین، در صورت بارداری یا شیردهی باید از مصرف آن خودداری کنید. مانند هر مکمل دیگری، قبل از دریافت کوئرستین با پزشک خود مشورت کنید. چون این مکمل می تواند با بعضی از داروها از جمله آنتی بیوتیک ها و داروهای کاهنده فشار خون تداخل داشته باشد.

کلام پایانی

کوئرستین فراوان ترین فلاونوئیدی است که در مواد غذایی یافت می شود. این آنتی اکسیدان مفید با بهبود عملکرد ورزشی و کاهش التهاب، فشار خون و سطح قند خون مرتبط است. علاوه بر این، می تواند از سلامت قلب محافظت کند و احتمال ابتلا به سرطان را کاهش دهد. اگرچه این فواید امیدوارکننده به نظر می رسند، اما باید تحقیقات انسانی بیشتری درباره خواص آن انجام شود. اگر می خواهید از مکمل کوئرستین استفاده کنید، با پزشک خود درباره فواید و خطرات آن مشورت کنید