تقریبا %80 از جمعیت جهان هنوز هم به داروهای گیاهی برای درمان خود وابسته هستند. درمانهای وابسته به گیاهان به علت قیمت پایین، دسترسی آسان، عوارض جانبی حداقل، اطلاعاتی که نسل به نسل از ویژگی آن ها وجود دارد و پذیرش بالای آن در میان مصرف کنندگان هنوز هم مورد توجه می‌باشند. امروزه صنعت ساخت داروهای گیاهی به سوی این مسیر می‌روند که ماده‌ی موثر و فعال شناخته شده در درمان را از قسمت های مختلف گیاه خالص سازی کرده و ماده‌ی خالص شده را به عنوان دارو به مردم ارائه کنند. ANSES (آژانس ملی مواد غذایی، محیط زیست و سلامت در محل کار فرانسه) در مورد اثر برخی از گیاهان دارویی مانند گیاه بید، گیاه اسپیره، گیاه پنجه شیطان و زردچوبه بر سیستم ایمنی بدن در طی پاندمی کووید-19 هشدار داد. زیرا این ها می‌توانند در مکانیسم های دفاعی التهابی بدن که در مبارزه با عفونت ها مفید هستند، اختلال ایجاد کنند. خطری که حتی باید در این دوره پاندمی ویروس کرونا بیشتر مورد توجه قرار گیرد. التهاب در واقع پاسخ کلی بدن به بیماری است و ممکن است در اثر عفونت، تومورها، آسیب های جسمی یا سایر شرایط موضعی و گسترده رخ دهد. هنگامی که التهاب رخ می دهد، مواد شیمیایی موجود در گلبول های سفید بدن به داخل خون یا بافت های آسیب دیده رها می‌شوند تا بدن از شما در برابر عوامل خارجی محافظت کند. این آزاد شدن مواد شیمیایی باعث افزایش جریان خون و آزاد سازی آنتی بادی ها و پروتئین ها به ناحیه آسیب دیده یا عفونت می‌شود و ممکن است منجر به قرمزی و گرمی شود. برخی از مواد شیمیایی باعث نشت مایعات در بافت ها شده و در نتیجه تورم ایجاد می شود. این روند محافظت ممکن است باعث تحریک اعصاب و ایجاد درد شود. التهاب در واقع با عفونت مترادف نیست، زیرا عفونت همیشه توسط میکروارگانیسم ها ایجاد می‌شود. علاوه بر این، در حالی که تقریباً همیشه عفونت باعث التهاب می‌شود، در غیاب عفونت نیز اغلب التهاب وجود دارد. عفونت شامل کلونیزاسیون میکروارگانیسم هایی مانند باکتری ها، ویروس ها، قارچ ها و یا حتی جدیدترین شکل ارگانیسم عفونی یعنی پریون ها، در بافت های بدن است. بیماری همه گیر فعلی کووید-19 (COVID-19) ناشی از ویروس کرونا جدید، باعث شده است تا مقامات بهداشتی استفاده از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) را در بیمارانی که مشکوک به COVID-19 هستند، ممنوع کنند. دلیل این امر خطر "عوارض جانبی جدی" در پی استفاده از این داروها است. در نتیجه این اخطار و ممنوعیت، مصرف کنندگان ممکن است وسوسه شوند که از محلول های طبیعی مانند دمنوش های گیاهان دارویی و یا مکمل های حاوی گیاهان دارویی دارای خاصیت ضد التهابی استفاده کنند. ANSES از این امر می‌ترسد و تصمیم گرفته است تا خطراتی را كه مصرف كنندگان این گیاهان دارویی ممکن است با آن مواجه شوند، به منظور پیشگیری اعلام كند.

آژانس در واقع می‌خواهد به مصرف کنندگان یادآوری کند که برخی مکمل ها و دمنوش های حاوی گیاهان دارویی دارای خاصیت ضد التهابی هستند و این گیاهان دارویی مشابه داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) عمل می‌کنند. بنابراین، این گیاهان دارویی می‌توانند در عملکرد دفاع طبیعی بدن که در مبارزه با عفونت ها و به ویژه COVID-19 مفید است، تداخل ایجاد کنند. به همین دلیل با توجه به وضعیت فعلی، اعلام شده است که باید هر فرد خود ارزیابی از مکمل ها یا دمنوش های حاوی گیاهان دارویی مصرفی روزانه خود که ممکن است در پاسخ ایمنی التهابی بدن اختلال ایجاد کنند، انجام دهد. تا در دوره کنونی مصرف آن ها را متوقف کند.

بیشتر بخوانید: ویروس کرونا جدید می‌تواند باعث ایجاد لخته های خون در بیماران بحرانی شود

چه گیاهان دارویی در پاسخ ایمنی التهابی طبیعی بدن اختلال ایجاد می‌کنند؟

یک گروه مشترک از متخصصان اورژانس آخرین مدارک علمی را در مورد مکانیسم ایمونومدولاتوری (تنظیم کننده سیستم ایمنی) و ضد التهابی گیاهان دارویی و توانایی آنها در ایجاد اختلال در پاسخ ایمنی طبیعی بدن هنگام عفونت بررسی کردند. نتایج تجزیه و تحلیل آن ها نشان می دهد که چندین مورد از آنها در واقع اثرات منفی و معکوسی در دفاع در برابر ویروس کرونا جدید (SARS- CoV-2) دارند. مقامات بهداشتی گفتند: گیاهانی مانند گیاه بید، گیاه اسپیره، درخت توس، درخت صنوبر، گیاه رویئنه زرین، گیاه پولیگالا حاوی مشتقات اسید سالیسیلیک (آنالوگ آسپیرین) هستند. از دیگر گیاهانی که حاوی مواد ضد التهابی هستند، می توان به گیاه پنجه شیطان، گیاه اکیناسه، گیاه زردچوبه، گیاه پنجه گربه، گیاه کندر و گیاه مُر اشاره کرد. اگرچه دانستنی ها در مورد گیاهان به طور نامتوازن توزیع می شود، متخصصان معتقدند که "احتمالاً همه گیاهان در پاسخ ایمنی و پاسخ التهابی مفیدی که بدن از ابتدای عفونت ایجاد می‌کند، می توانند تداخل ایجاد می‌کنند." به عنوان مثال گیاهان دارویی دارای کوئرستین و کائمپفرول باعث کاهش بیان iNOS و COX-2 در سلول های کبد می‌شوند و یا آپیژنین باعث کاهش بیان COX-2 در بیماری لوپوس در سلول های Tو B و سلول های عرضه کننده‌‌ آنتی ژن و باعث آپاپتوز آن ها می‌‌شود. هم چنین گیاهان دارویی دارای کوئرستین از فعال شدن NF-kB در سلول های فیبروبلاست موشی که توسط IL-1B  القا شده است ممانعت می‌‌کند. مطالعات نشان می‌‌دهند که مصرف بالای فلاونوئیدها میزان عوامل التهابی خون مثل CRP و IL-6 و TNF-a و مولکول های چسبان را کاهش می‌‌دهند. آن ها همچنین خاطرنشان کرده اند كه در همه موارد، مکمل های غذایی گیاهی به عنوان داروهای گیاهی محسوب نمی‌شوند و باید این دو مورد از هم تفکیک شوند.

در کنار تمام موارد ذکر شده، مساله میانکنش میان گیاهان دارویی و داروهای شیمیایی مرسوم در بدتر کردن شرایط افراد در همه گیری موجود مطرح شده است. به طور کلی می‌توان گفت که میانکنش میان داروهای گیاهی و داروهای شیمیایی مثبت و کارآمد می‌‌باشد. اما موارد نامطلوب بسیاری هم گزارش شده باشد. بنابراین بهتر است در شرایط موجود طبق نظر پزشک مصرف مکمل های حاوی گیاهان دارویی انجام شود.

لیستی از گیاهان دارویی که باید از مصرف آن ها در طی پاندمی ویروس کرونا جدید اجتناب کرد

- گیاه بید

- گیاه اسپیره

- گیاه پنجه شیطان

- گیاه زردچوبه

- گیاه اکیناسه

- درخت توس

- درخت صنوبر

- گیاه شیرین بیان

- گیاه پنجه گربه

- گیاه پولیگالا

- گیاه رویئنه زرین

- گیاه سیزاب

- علف بو اسير

- گیاه کندر

- گیاه مُر

بیشتر بخوانید: کووید-19 و خشونت علیه زنان: آنچه سیستم سلامت می‌تواند انجام دهد

همیشه پیش از مصرف انواع گیاهان دارویی با پزشک خود صحبت کنید

ANSES توصیه می‌کند که افرادی که از مکمل ها و دمنوش های حاوی این گیاهان دارویی استفاده می کنند، به عنوان یک اقدام پیشگیرانه به محض بروز علائم COVID-19 مصرف آن ها را قطع کنند. افرادی که از آن ها در رابطه با بیماری های التهابی مزمن استفاده می‌کنند، باید با پزشک خود مشورت کنند که آیا مصرف آن ها را  ادامه بدهند یا خیر. التهاب مزمن هنگامی اتفاق می‌افتد که این واکنش طولانی شود و بدن شما را در حالت آماده باش قرار دهد. با گذشت زمان، التهاب مزمن ممکن است تأثیر منفی بر روی بافت و اندام شما داشته باشد. برخی از تحقیقات معتبر معتقدند كه التهاب مزمن همچنین می‌تواند در طیف وسیعی از شرایط، از سرطان گرفته تا آسم، نقش داشته باشد. علائم التهاب مزمن معمولاً اندک است و این باعث می‌شود که آنها نادیده گرفته شوند. چندین مورد می‌تواند باعث التهاب مزمن شود، از جمله: علل درمان نشده التهاب حاد مانند عفونت یا آسیب دیدگی، یک اختلال خود ایمنی که سیستم ایمنی بدن شما را به اشتباه به بافت سالم حمله می‌کند و قرار گرفتن طولانی مدت در معرض مواد محرک مانند مواد شیمیایی صنعتی یا هوای آلوده. به خاطر داشته باشید که این ها باعث ایجاد التهاب مزمن در همه افراد نمی‌شود. علاوه بر این، برخی از موارد التهاب مزمن دلیل اصلی مشخصی ندارند. کارشناسان همچنین معتقدند که طیف وسیعی از عوامل نیز ممکن است در التهاب مزمن نقش داشته باشد، از جمله: سیگار کشیدن، چاقی، الکل و استرس مزمن. هنگامی که التهاب مزمن دارید، پاسخ التهابی بدن شما در نهایت می‌تواند به آسیب رساندن به سلول ها، بافت ها و اندام های سالم شروع شود. با گذشت زمان، این می‌تواند به آسیب DNA، مرگ بافت ها و زخم های داخلی منجر شود. التهاب بخشی طبیعی از روند بهبود است. اما وقتی مزمن می‌شود، مهم است که آن را تحت کنترل داشته باشید تا خطر آسیب طولانی مدت را کاهش دهید. در نهایت ANSES ذکر می‌کند که در همه موارد باید اقدامات احتیاطی برای استفاده از هر نوع گیاه دارویی رعایت شود، زیرا ممکن است باعث انواع عوارض جانبی از جمله اختلال در پاسخ ایمنی شوند. کارشناسان ANSES همچنین نتیجه گرفتند که التهاب "یک روند دفاعی طبیعی" است که در حقیقت نیازی به مبارزه با آن نیست؛ مگر اینکه بیش از حد باشد. متخصصان بهداشت و درمان با ارائه گزارش کلیه عوارض جانبی که در این موارد رخ داده اند، می توانند نقش تاثیر گذاری در زمینه مصرف مکمل های حاوی داروهای گیاهی خاص و همه گیری کنونی ویروس کرونا نقش ایفا کنند.