آرتریت روماتوئید (Rheumatoid arthritis) یا روماتیسم مفصلی نوعی اختلال التهابی مزمن است که می‌تواند بیشتر بر مفاصل شما اثر بگذارد. در بعضی از افراد، این بیماری می‌تواند به طیف گسترده ای از سیستم های بدن از جمله پوست، چشم ها، ریه ها، قلب و عروق آسیب برساند. یک اختلال خود ایمنی روماتیسم مفصلی هنگامی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه به بافت های بدن خود حمله کند. برخلاف محل آسیب در اُستئوآرتریت یا آرتروز، آرتریت روماتوئید روی آستر مفاصل شما تأثیر می گذارد و باعث تورم و التهاب مفاصل دردناکی می‌شود که در نهایت می‌تواند منجر به فرسایش استخوان و تغییر شکل مفاصل شود. التهاب مرتبط با روماتیسم مفصلی همان چیزی است که می تواند به سایر قسمت های بدن نیز آسیب برساند. در حالی که انواع جدیدی از داروها به طور چشمگیری گزینه های درمانی این بیماری را بهبود بخشیده اند، روماتیسم مفصلی شدید هنوز هم می‌تواند باعث ناتوانی جسمی شود.

علائم روماتیسم مفصلی

علائم روماتیسم مفصلی و نشانه های آن ممکن است شامل موارد زیر باشد:

- مفاصل حساس، گرم و متورم

- سفتی مفصل که معمولاً در صبح و بعد از عدم تحرک بدتر می‌شود

- خستگی، تب و از دست دادن اشتها

روماتیسم مفصلی اولیه تمایل دارد تا ابتدا روی التهاب مفاصل کوچکتر شما تأثیر بگذارد، خصوصاً مفاصلی که انگشتان را به دستان و انگشتان پا را به پاهای شما وصل می‌کنند. با پیشرفت بیماری، علائم اغلب به مچ دست، زانو، مچ پا، آرنج، لگن و شانه ها گسترش می‌یابد. در بیشتر موارد، علائم روماتیسم مفصلی در مفاصل یکسان در هر دو طرف بدن مشاهده می‌شود. حدود 40 درصد از افرادی که روماتیسم مفصلی دارند نیز علائمی را تجربه می کنند که مفاصل را درگیر نمی کند. روماتیسم مفصلی می‌تواند بر بسیاری از ساختارهای غیر مفصلی از جمله پوست، چشم ها، ریه ها، قلب، کلیه ها، غدد بزاقی، بافت عصبی، مغز استخوان و رگ های خونی تأثیر بگذارد. علائم و نشانه های روماتیسم مفصلی ممکن است در شدت متفاوت باشد و حتی ممکن است گذرا باشد. با گذشت زمان، روماتیسم مفصلی می‌تواند باعث تغییر شکل مفاصل و جابه جایی آن ها شود. در صورت ناراحتی مداوم و تورم در مفاصل، با پزشک خود ملاقات کنید.

علل روماتیسم مفصلی

در مورد علل روماتیسم مفصلی می‌توان گفت؛ روماتیسم مفصلی هنگامی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن شما به سینوویوم حمله می‌کند، پوشش غشایی که مفاصل شما را احاطه می‌کند. التهاب مفاصل حاصل از آن سینوویوم را ضخیم می‌کند، که در نهایت می تواند غضروف و استخوان موجود در مفصل را تخریب کند. تاندون ها و لیگامان هایی که مفصل را در کنار هم نگه می‌دارند، ضعیف و کشیده می شوند. به تدریج، مفصل شکل و تراز خود را از دست می‌دهد. پزشکان نمی‌دانند که چه چیزی باعث شروع این روند می‌شود، اگرچه یک جزء ژنتیکی به احتمال زیاد موثر است. در حالی که ژن های شما در واقع باعث روماتیسم مفصلی نمی شوند، اما می‌توانند شما را مستعد ابتلا به عوامل محیطی، مانند عفونت با برخی از ویروس ها و باکتری ها کنند که ممکن است باعث بیماری شود.

بیشتر بخوانید: در مورد بیماری پوکی استخوان بیشتر بدانید

فاکتورهای خطر روماتیسم مفصلی

فاکتورهای خطر روماتیسم مفصلی که ممکن است خطر ابتلا به آن را افزایش دهند، عبارتند از:

- جنسیت شما. زنان بیشتر از مردان در معرض روماتیسم مفصلی هستند.

- سن. روماتیسم مفصلی در هر سنی ممکن است رخ دهد، اما بیشتر در سنین میانسالی شروع می شود.

- سابقه خانوادگی. اگر یکی از اعضای خانواده شما مبتلا به روماتیسم مفصلی است، ممکن است خطر ابتلا به این بیماری در شما بیشتر شود.

- سیگار کشیدن. استعمال سیگار خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی را افزایش می‌دهد، به خصوص اگر مستعد ژنتیکی برای ابتلا به این بیماری باشید. به نظر می‌رسد که سیگار کشیدن با شدت بیشتر این بیماری مرتبط است.

- عوامل محیطی. اگرچه تایید شده نیست، اما قرار گرفتن در معرض موادی مانند آزبست یا سیلیس ممکن است خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی را افزایش دهد.

- چاقی. اضافه وزن و چاقی در افراد به ویژه خانم های 55 ساله و جوانتر، باعث می شود که در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به روماتیسم باشند.

عوارض روماتیسم مفصلی

عوارض روماتیسم مفصلی عبارتند از:

- پوکی استخوان. خود روماتیسم مفصلی به همراه برخی از داروهایی که برای درمان روماتیسم مفصلی استفاده می شود، می‌تواند خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش دهد. شرایطی که باعث ضعف استخوان های شما می شود و آن ها را مستعد شکستگی می کند.

- ندول های روماتوئید. این برجستگی های محکم بافتی معمولاً در اطراف نقاط فشار مانند آرنج شکل می‌گیرند. با این حال، این ندول ها (گره ها) می‌توانند در هر نقطه از بدن، از جمله ریه ها شکل بگیرند.

- خشکی چشم و دهان. افرادی که روماتیسم مفصلی دارند بیشتر احتمال دارد سندرم سوژرن را تجربه کنند، اختلالی که باعث کاهش میزان رطوبت در چشم و دهان شما شود.

- عفونت ها. خود این بیماری و بسیاری از داروهایی که برای مبارزه با روماتیسم استفاده می‌شود می‌تواند سیستم ایمنی بدن را مختل کند و منجر به افزایش عفونت ها شود.

- ترکیب بدن غیر طبیعی. نسبت چربی به توده بدون چربی بدن اغلب در افرادی که روماتیسم مفصلی دارند، حتی در افرادی که دارای شاخص طبیعی توده بدنی (BMI) هستند بیشتر است.

- سندرم تونل کارپال. اگر روماتیسم مفصلی روی مچ دست شما اثر بگذارد، التهاب می‌تواند عصبی را که بیشتر به دست و انگشتان شما خدمت می‌کند، فشرده کند.

- مشکلات قلبی. روماتیسم مفصلی می‌تواند خطر ابتلا به شریان های سخت شده و مسدود شده و همچنین التهاب کیسه ای را که قلب شما را محصور می‌کند، افزایش دهد.

- بیماری ریه. مبتلایان به روماتیسم مفصلی خطر بالاتری برای ابتلا به التهاب و زخم بافت ریه را دارند که این امر می تواند به تنگی نفس پیشرونده منجر شود.

- لنفوم. روماتیسم مفصلی خطر ابتلا به لنفوم را افزایش می‌دهد، گروهی از سرطان های خون که در سیستم لنفاوی بروز می‌کنند.

تشخیص روماتیسم مفصلی

تشخیص روماتیسم مفصلی در مراحل اولیه دشوار است. زیرا علائم و نشانه های اولیه علائم بسیاری از بیماری های دیگر را تقلید می کند و هیچ آزمایش خون یا یافته فیزیکی برای تأیید تشخیص وجود ندارد. در طول معاینه فیزیکی، پزشک معاینات مفاصل شما را از نظر تورم، قرمزی و گرمی بررسی می‌کند. او همچنین ممکن است انعکاس و قدرت عضلات شما را بررسی کند.

افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی معمولاً دارای میزان رسوب زایی گلبول های قرمز (ESR) یا پروتئین واکنشی C (CRP) افزایش یافته هستند که ممکن است نشانگر وجود یک روند التهابی در بدن باشد. سایر آزمایشات متداول خون به دنبال فاکتور روماتوئید و آنتی بادی های ضد پپتید سیترولینه حلقوی (anti-CCP) هستند. پزشک ممکن است پرتوهای ایکس را برای کمک به ردیابی پیشرفت روماتیسم مفصلی در مفاصل شما به مرور زمان توصیه کند. آزمایشات MRI و سونوگرافی می توانند به پزشک شما کمک کنند تا درباره شدت بیماری در بدن شما قضاوت کند.

درمان روماتیسم مفصلی

درمانی برای روماتیسم مفصلی وجود ندارد. اما مطالعات بالینی نشان می‌دهد که بهبودی از علائم احتمالاً هنگام شروع درمان با داروهای شناخته شده به عنوان داروهای ضد روماتیسمی اصلاح‌ کننده بیماری (DMARDs) بیشتر است. انواع داروهایی که توسط پزشک توصیه می شود بستگی به شدت علائم شما و مدت زمانی که روماتیسم مفصلی داشته اید بستگی دارد. داروهایی که در حال حاضر برای درمان روماتیسم مفصلی وجود دارند عبارتند از:

- NSAIDs. داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs) می‌توانند درد را کاهش داده و التهاب را کاهش دهند. NSAID های بدون نسخه شامل ایبوپروفن (Advil ،Motrin IB) و ناپروکسن سدیم (Aleve) هستند. NSAID های قوی تر با نسخه در دسترس هستند. عوارض جانبی ممکن است شامل سوزش معده، مشکلات قلبی و آسیب کلیوی باشد.

- استروئیدها. داروهای کورتیکواستروئیدی مانند پردنیزون باعث کاهش التهاب، درد و آسیب مفاصل می‌شوند. عوارض جانبی ممکن است شامل نازک شدن استخوان، افزایش وزن و دیابت باشد. پزشکان معمولاً برای از بین بردن علائم حاد، با هدف کاهش تدریجی داروها، از داروی کورتون استفاده می‌کنند.

- داروهای ضد روماتیسمی اصلاح‌ کننده بیماری (DMARDs). این داروها می‌توانند پیشرفت روماتیسم مفصلی را کند کرده و مفاصل و سایر بافت ها را از آسیب دائمی نجات دهند. DMARD های متداول شامل متوترکسات (Trexall ،Otrexup)، لفلونومید (Arava)، هیدروکسی کلروکین (Plaquenil) و سولفاسالازین (Azulfidine) است. عوارض جانبی آن ها متفاوت است اما ممکن است شامل آسیب کبدی، سرکوب مغز استخوان و عفونت شدید ریه باشد.

- عوامل بیولوژیک. عوامل بیولوژیک به عنوان اصلاح کننده واکنش های زیست شناختی شناخته می‌شود. این داروها می‌توانند قسمت هایی از سیستم ایمنی بدن که باعث التهاب می‌شود و باعث آسیب به مفاصل و بافت ها می‌شود، مورد هدف قرار دهد. این نوع داروها همچنین خطر عفونت را افزایش می‌دهند. در افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی، دوزهای بالاتر توفاسیتینیب می‌تواند خطر لخته شدن خون در ریه ها را افزایش دهد. DMARD های بیولوژیک معمولاً هنگام جفت شدن با یک DMARD غیر بیولوژیکی مانند متوترکسات مؤثر هستند.

پزشک ممکن است شما را به یک درمانگر فیزیکی یا شغلی بفرستد که بتواند به شما تمریناتی را آموزش دهد تا بتواند مفاصل شما را منعطف نگه دارد. همچنین ممکن است درمانگر روش های جدیدی را برای انجام کارهای روزانه پیشنهاد دهد که برای مفاصل شما آسان تر باشد. به عنوان مثال، شما ممکن است بخواهید با استفاده از ساعد خود یک شی را بردارید. وسایل کمکی می‌توانند از فشار بر مفاصل دردناک شما جلوگیری کنند. به عنوان مثال، یک چاقوی آشپزخانه که مجهز به دسته کمکی است، به محافظت از مفاصل انگشت و مچ دست شما کمک می‌کند. کاتالوگ ها و فروشگاه های لوازم پزشکی مکان های مناسبی برای جستجوی ایده ها هستند. اگر داروها در جلوگیری یا کند شدن آسیب مفاصل نتوانند به شما کمک کنند، پزشک ممکن است عمل جراحی ترمیم مفاصل آسیب دیده را در نظر بگیرد. جراحی ممکن است به بازگرداندن توانایی شما در استفاده از مفصل کمک کند. همچنین می تواند درد را کاهش داده و عملکرد را بهبود بخشد.

بیشتر بخوانید: از IBS یا سندرم روده تحریک پذیر بیشتر بدانید

درمان های مکمل و جایگزین

برخی از درمان های مکمل و جایگزین متداول روماتیسم مفصلی عبارتند از:

- روغن ماهی. برخی مطالعات اولیه نشان داده اند که مکمل های روغن ماهی ممکن است باعث کاهش درد و سفتی در روماتیسم مفصلی شود. عوارض جانبی می‌تواند شامل حالت تهوع، آروغ زدن و احساس طعم ماهی در دهان باشد. روغن ماهی می تواند با داروهایی تداخل داشته باشد، بنابراین ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.

- روغن های گیاهی. دانه های گل مغربی، گل گاوزبان و سیاه دانه حاوی نوعی اسید چرب است که ممکن است به کاهش درد و سفتی صبحگاهی روماتیسم مفصلی کمک کند. عوارض جانبی آن ها ممکن است شامل سردرد، اسهال و گاز روده باشد. برخی از روغن های گیاهی می توانند باعث آسیب کبدی شده یا در عملکرد داروهایی اختلال ایجاد کنند، بنابراین ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.

- تایچی. این حرکت درمانی شامل تمرینات ملایم و کشش هایی همراه با تنفس عمیق است. بسیاری از افراد از تایچی برای رفع استرس در زندگی خود استفاده می‌کنند. مطالعات کوچک نشان داده اند که تای چی ممکن است روحیه و کیفیت زندگی را در افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی بهبود بخشد. این تمرینات وقتی توسط یک مربی آگاه رهبری می‌شود، بی خطر است. اما حرکاتی را انجام ندهید که باعث ایجاد درد شود.

سبک زندگی و درمان های خانگی برای روماتیسم مفصلی

اگر روماتیسم مفصلی دارید می‌توانید برای مراقبت از بدن خود قدم بردارید. این اقدامات مراقبت از خود، همراه با مصرف داروهای روماتیسم مفصلی، می‌تواند به شما در مدیریت علائم و نشانه های آن کمک کند:

- به طور منظم ورزش کنید. ورزش ملایم می‌تواند به تقویت عضلات اطراف مفاصل شما کمک کند و می تواند به مبارزه با خستگی که ممکن است احساس کنید کمک کند. قبل از شروع ورزش با پزشک خود مشورت کنید. اگر تازه شروع کرده اید، با پیاده روی شروع کنید.

- از گرما یا سرما استفاده کنید. گرما می‌تواند به تسکین درد شما کمک کند و عضلات دردناک و پرتنش را شل کند. سرما ممکن است احساس درد را کم کند. سرما نیز اثر بی حسی دارد و می تواند تورم را کاهش دهد.

- آرام باشید. با کاهش استرس در زندگی، روش های مقابله با درد را بیابید. از تکنیک هایی مانند تصاویر هدایت شونده، تنفس عمیق و شل کردن عضلات می‌توان برای کنترل درد استفاده کرد.