بیماری رفلاکس اسید معده به مری (GERD) هنگامی رخ می‌دهد که اسید معده به طور مکرر به داخل مری بازگردد که دهان و معده شما را به هم متصل می‌کند. این بازگشت اسید (رفلاکس اسید) می‌تواند باعث تحریک پوشش مری شما شود. بسیاری از افراد هر از گاهی رفلاکس اسید معده به مری را تجربه می‌کنند. در واقع GERD یا رفلاکس اسید خفیف است که حداقل دو بار در هفته رخ می‌دهد و یا رفلاکس اسید متوسط ​​تا شدید که حداقل یک بار در هفته رخ می‌دهد. بیشتر افراد می‌توانند با تغییر در شیوه زندگی و داروهای بدون نسخه خود، ناراحتی رفلاکس اسید معده به مری را مدیریت کنند. اما برخی از مبتلایان به رفلاکس اسید معده به مری ممکن است برای کاهش علائم به داروهای قوی تر یا جراحی نیاز داشته باشند.

علائم بیماری رفلاکس اسید معده به مری

علائم بیماری رفلاکس اسید معده به مری و نشانه های رایج آن شامل موارد زیر است:

- احساس سوزش در سینه شما (سوزش سر دل)، معمولاً بعد از خوردن غذا، که ممکن است در شب بدتر شود.

- درد قفسه سینه

- بلع مشکل

- برگرداندن مواد غذایی یا مایع ترش

- احساس وجود یک توده در گلو

اگر در شب رفلاکس اسید دارید، ممکن است موارد زیر را تجربه کنید:

- سرفه مزمن

- لارنژیت یا التهاب حنجره

- تنگی نفس

- خواب مقطعی

در صورت وجود درد در قفسه سینه، به دنبال فوریت های پزشکی باشید. به خصوص اگر دچار تنگی نفس، یا درد فک یا بازو هستید. این ها ممکن است علائم و نشانه های حمله قلبی باشد. اگر علائم شدید یا مکرر GERD را تجربه می‌کنید یا بیش از دو بار در هفته داروهای بدون نسخه برای سوزش سر دل مصرف می‌کنید، حتما به پزشک مراجعه کنید.

بیشتر بخوانید: در مورد بیماری پوکی استخوان بیشتر بدانید

علل بیماری رفلاکس اسید معده به مری

GERD در اثر رفلاکس مکرر اسید ایجاد می‌شود. هنگام بلعیدن، یک ماهیچه دایره ای در قسمت تحتانی مری شما (اسفنکتر پایین مری) شل می شود تا غذا و مایع وارد معده شما شود. سپس اسفنکتر دوباره بسته می‌شود. اگر اسفنکتر به صورت غیر طبیعی شل یا تضعیف شود، اسید معده می‌تواند به داخل مری شما برگردد. این بازگشت ثابت اسید باعث تحریک پوشش مری و اغلب التهاب آن می‌شود. در واقع علل بیماری رفلاکس اسید معده به مری ناشی از همین شل یا تضعیف غیر طبیعی اسفنکتر پایین مری است.

فاکتورهای خطر بیماری رفلاکس اسید معده به مری

فاکتورهای خطر بیماری رفلاکس اسید معده به مری شامل موارد زیر است:

- چاقی

- بیرون زدگی بالای شکم به سمت دیافراگم (فتق هیاتال)

- بارداری

- اختلالات بافت همبند مانند اسکلرودرما

- تاخیر در خالی شدن معده

عواملی که می توانند رفلاکس اسید معده به مری را تشدید کنند عبارتند از:

- سیگار کشیدن

- خوردن وعده های غذایی زیاد یا خوردن اواخر شب

- خوردن غذاهای خاص (محرک) مانند غذاهای چرب یا سرخ شده

- نوشیدن نوشیدنی های خاصی مانند الکل یا قهوه

- مصرف داروهای خاص مانند آسپرین

عوارض بیماری رفلاکس اسید معده به مری

با گذشت زمان، التهاب مزمن در مری شما می‌تواند باعث:

- باریک شدن مری (تنگی مری). صدمه به مری در اثر اسید معده، باعث شکل گیری بافت اسکار می‌شود. بافت اسکار مسیر عبور مواد غذایی را باریک می‌کند و منجر به مشکل در بلع می‌شود.

- یک زخم باز در مری (زخم مری). اسید معده می‌تواند باعث ایجاد زخم باز در بافت مری شود. زخم مری می‌تواند خونریزی کند، باعث درد شود و بلع را دشوار کند.

- تغییرات پیش سرطانی در مری. خسارت ناشی از اسید می تواند باعث ایجاد تغییراتی در پوشش بافت مری تحتانی شود. این تغییرات با افزایش خطر ابتلا به سرطان مری همراه است.

بیشتر بخوانید: نکاتی مهم در رابطه با کبد چرب؛ از پیشگیری تا درمان

تشخیص بیماری رفلاکس اسید معده به مری

پزشک شما ممکن است براساس معاینه جسمی و تاریخچه علائم و نشانه های شما، GERD را تشخیص دهد. برای تأیید تشخیص بیماری رفلاکس اسید معده به مری یا بررسی عوارض آن، پزشک ممکن است توصیه کند:

- آندوسکوپی فوقانی. پزشک شما لوله ای نازک و انعطاف پذیر مجهز به نور و دوربین (آندوسکوپ) را در پایین گلوی شما قرار می‌دهد تا داخل مری و معده شما معاینه شود. نتایج آندوسکوپی ممکن است التهاب مری (مری) یا عوارض دیگر را تشخیص دهد. همچنین می‌توان از آندوسکوپی برای جمع آوری نمونه از بافت (بیوپسی) استفاده کرد که در مورد عوارضی مانند تغییرات پیش سرطانی در مری کاربرد دارد.

- آزمایش پروب اسید سرپایی (pH). یک پروب در مری شما قرار داده شده است تا مشخص شود که چه زمانی و چه مدت بازگشت اسید معده در آنجا اتفاق می‌افتد. پروب به یک رایانه کوچک متصل می‌شود. این پروب ممکن است یک لوله نازک و انعطاف پذیر (کاتتر) باشد که از طریق بینی به داخل مری شما وصل می‌شود، یا گیره ای که در طی آندوسکوپی در مری شما قرار می‌گیرد و بعد از حدود دو روز وارد مدفوع می‌شود.

- مانومتری مری. این آزمایش انقباضات عضلانی ریتمیک در مری شما هنگام بلع را اندازه گیری می‌کند. مانومتری مری همچنین هماهنگی و نیرویی را که توسط عضلات مری شما انجام می‌شود، اندازه گیری می‌کند.

- تصویربرداری اشعه ایکس دستگاه گوارش فوقانی. اشعه ایکس بعد از نوشیدن مایع مخصوصی که لایه داخلی دستگاه گوارش شما را پر می‌کند گرفته می‌شود. این مایع به پزشک شما اجازه می‌دهد یک سایه از مری، معده و روده فوقانی شما ببیند. همچنین ممکن است از شما خواسته شود قرص باریم را ببلعیدکه می‌تواند به تشخیص تنگی مری کمک کند.

درمان بیماری رفلاکس اسید معده به مری

پزشک شما احتمالاً توصیه می کند که ابتدا اصلاحات در شیوه زندگی و داروهای بدون نسخه را امتحان کنید. اگر در طی چند هفته احساس تسکین نکنید، پزشک ممکن است داروهای تجویزی یا جراحی را توصیه کند.

داروهای بدون نسخه

آنتی اسیدها که اسید معده را خنثی می‌کنند، داروهایی برای کاهش تولید اسید (سایمتیدین) و داروهایی که تولید اسید را مسدود کرده (امپرازول) و مری را بهبود می‌بخشد از جمله این موارد هستند.

داروهای تجویزی

مسدود کننده های گیرنده H-2 (نيزاتيدين)، مهارکننده های پمپ پروتون (اسموپرازول) و تقویت کننده های اسفنکتر پایین مری از جمله این موارد برای درمان بیماری رفلاکس اسید معده به مری هستند.

جراحی و سایر روش ها

بیماری رفلاکس اسید معده به مری معمولاً با دارو قابل كنترل است. اما اگر داروها کمکی نمی‌کنند یا مایل به جلوگیری از مصرف طولانی مدت دارو نیستید، پزشک ممکن است توصیه کند:

- عمل جراحی Fundoplication یا تازنی بالای معده. جراح قسمت بالای شکم شما را در اطراف اسفنکتر مری تحتانی میپیچد، تا ماهیچه را محکم کرده و از رفلاکس جلوگیری کند. Fundoplication معمولاً با روشی حداقل تهاجمی (لاپاروسکوپی) انجام می‌شود.

- دستگاه LINX. حلقه ای از مهره های مغناطیسی ریز در اطراف محل اتصال معده و مری پیچیده می‌شود. قدرت جذب مغناطیسی بین مهره ها به اندازه کافی قوی است تا محل اتصال را در برابر بازگشت اسید بسته نگه دارد، اما به اندازه کافی ضعیف است که اجازه می‌دهد مواد غذایی از آن عبور کنند. دستگاه LINX را می‌توان با استفاده از جراحی با حداقل تهاجم کاشت.

- عمل جراحی TIF. این روش جدید شامل سفت کردن اسفنکتر پایین مری با ایجاد یک بسته بندی جزئی در اطراف مری با استفاده از اتصال دهنده های پلی پروپیلن است. TIF از طریق دهان با وسیله ای به نام آندوسکوپ انجام می شود و نیازی به برش جراحی ندارد. از مزایای آن می‌توان به زمان بهبودی سریع و دوام زیاد اشاره کرد.

سبک زندگی و درمان های خانگی در بیماری رفلاکس اسید معده به مری

تغییرات سبک زندگی ممکن است به کاهش فراوانی رفلاکس اسید کمک کند. سعی کنید:

- وزن سالم خود را حفظ کنید.

- سیگار نکشید. استعمال سیگار توانایی اسفنکتر پایین مری را برای عملکرد صحیح کاهش می‌دهد.

- سر تخت خود را بالا ببرید. اگر مرتباً در هنگام خوابیدن سوزش سر دل را تجربه می‌کنید، بلوک های چوبی یا سیمانی را زیر پای تخت خود قرار دهید تا سر شما از 6 تا 9 اینچ بلند شود. بالا بردن سر با بالش های اضافی مؤثر نیست.

- بعد از غذا خوردن دراز نکشید. حداقل سه ساعت بعد از غذا بخوابید.

- به آرامی غذا بخورید و کاملاً بجوید.

- از  خوردن غذاها و نوشیدنی هایی که باعث رفلاکس می شوند خودداری کنید. محرک های رایج شامل غذاهای چرب یا سرخ شده، سس گوجه فرنگی، الکل، شکلات، نعناع، سیر، پیاز و کافئین است.

- از پوشیدن لباس های تنگ خودداری کنید. لباس هایی که محکم به دور کمر شما چسبیده باشند، به شکم و اسفنکتر تحتانی مری فشار می‌آورند.