کم خونی ناشی از کمبود ویتامین در واقع همان عدم وجود گلبول های قرمز سالم است که هنگام کمبود مقادیر طبیعی ویتامین های خاص ایجاد می‌شود. ویتامین های مرتبط با کم خونی ناشی از کمبود ویتامین شامل فولات، ویتامین B-12 و ویتامین C هستند. کم خونی ناشی از کمبود ویتامین در صورت عدم خوردن غذاهای کافی حاوی فولات، ویتامین B-12 یا ویتامین C ممکن است رخ دهد و یا اگر بدن شما در جذب یا پردازش این ویتامین ها مشکل داشته باشد می‌تواند رخ دهد. مهم است که پزشک معالج آنمی (کم خونی) در روند درمان، این مشکل را تشخیص داده و آن را برطرف کند. کم خونی ناشی از کمبود ویتامین معمولاً با مکمل های ویتامین و تغییر در رژیم غذایی شما قابل اصلاح است.

علائم کم خونی ناشی از کمبود ویتامین

علائم کم خونی ناشی از کمبود ویتامین و نشانه های آن عبارتند از:

- خستگی

- تنگی نفس

- سرگیجه

- پوست کمرنگ یا زرد رنگ

- ضربان قلب نامنظم

- کاهش وزن

- بی حسی یا احساس سوزن سوزن شدن در دست و پا

- ضعف عضلانی

- تغییر خلق و خو

- حرکات بدنی ناپایدار

- سردرگمی ذهنی یا فراموشی

کمبود ویتامین معمولاً طی چند ماه یا سال ها به آرامی ایجاد می‌شود. علائم و نشانه های کمبود ویتامین ممکن است در ابتدا پنهان باشند، اما با بدتر شدن شرایط، افزایش می‌یابند.

بیشتر بخوانید: زرشک و تاثیر آن برسلامتی انسان

علل کم خونی ناشی از کمبود ویتامین

کم خونی ناشی از کمبود ویتامین هنگامی ایجاد می‌شود که بدن شما ویتامین های لازم برای تولید گلبول قرمز سالم را به میزان اندکی داشته باشد. گلبول های قرمز خون اکسیژن را از ریه های شما در سراسر بدن خود حمل می‌کند. اگر رژیم غذایی شما فاقد ویتامین های خاصی باشد، کم خونی ناشی از کمبود ویتامین می تواند ایجاد شود. یا کم خونی ناشی از کمبود ویتامین ممکن است ایجاد شود زیرا بدن شما نمی تواند به درستی مواد مغذی لازم را از غذاهایی که می‌خورید جذب کند علل کم خونی ناشی از کمبود ویتامین عبارتند از:

کم خونی ناشی از کمبود فولات

فولات، که به عنوان ویتامین B-9 نیز شناخته می‌شود، ماده مغذی است که به طور عمده در میوه ها و سبزیجات با برگ سبز وجود دارد. رژیم غذایی که به طور مداوم فاقد این مواد غذایی است، می‌تواند منجر به کمبود شود. اگر بدن شما قادر به جذب فولات از مواد غذایی نباشد، نیز کمبود می تواند ایجاد شود. بیشتر مواد مغذی موجود در مواد غذایی در روده کوچک شما جذب می‌شوند. ممکن است در جذب فولات یا اسید فولیک، فرم مصنوعی فولات که به غذاها و مکمل ها اضافه می شود، مشکل داشته باشید، اگر:

- شما به بیماری روده کوچک مانند بیماری سلیاک مبتلا هستید

- شما قسمت بزرگی از روده کوچک را در اثر جراحی از دست داده اید

- شما مقدار زیادی الکل می نوشید

- شما داروهای خاصی از جمله داروهای ضد تشنج مصرف می‌کنید

زنان باردار و زنانی که شیر می‌دهند، نیاز بیشتری به فولات بیشتری دارند، همانند افرادی که برای بیماری کلیه تحت دیالیز قرار می‌گیرند.

کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B-12

کمبود ویتامین B-12 می‌تواند ناشی از رژیم غذایی فاقد ویتامین B-12 باشد که عمدتا در گوشت، تخم مرغ و شیر یافت می‌شود. ا این حال، شایعترین علت کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B-12 فقدان ماده ای به نام فاکتور داخلی است، که می تواند هنگامی ایجاد شود که سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه به سلول های معده تولید کننده این ماده حمله کند. این نوع کم خونی را کم‌ خونی پرنیشیوز می‌نامند. مبتلایان به اختلالات خودایمنی مرتبط با غدد درون ریز، مانند دیابت یا بیماری تیروئید، ممکن است خطر ابتلا به کم‌ خونی پرنیشیوز را افزایش دهند. کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B-12 همچنین می تواند رخ دهد اگر روده کوچک شما به دلایل دیگری به غیر از عدم وجود فاکتور داخلی نتواند ویتامین B-12 را جذب کند. این ممکن است رخ دهد اگر:

- شما عمل معده یا روده کوچک مانند جراحی بای پس معده انجام داده اید

- شما رشد غیر طبیعی باکتریایی در روده کوچک خود دارید

- شما یک بیماری روده مانند بیماری کرون یا سلیاک دارید که در جذب ویتامین اختلال ایجاد می‌کنند

- شما دارای کرم نواری در روده خود در اثر خوردن ماهی های آلوده هستید. کرم نواری مواد مغذی را از بدن شما خارج می‌کند.

بیشتر بخوانید: از فوائد لیموترش برای سلامتی چه می‌دانید؟

کم خونی ناشی از کمبود ویتامین C

اگر به مقدار کافی ویتامین C از غذاهایی که می ‌خورید دریافت نکنید و یا اگر چیزی به توانایی شما در جذب ویتامین C از مواد غذایی آسیب برساند، دچار کمبود ویتامین C می‌شوید. به عنوان مثال، سیگار کشیدن توانایی بدن در جذب ویتامین C را مختل می‌کند. برخی بیماری های مزمن مانند سرطان یا بیماری مزمن کلیه نیز با تأثیر بر جذب ویتامین C خطر کم خونی ناشی از کمبود ویتامین C را افزایش می دهد.

عوارض کم خونی ناشی از کمبود ویتامین

کمبود ویتامین خطر ابتلا به بسیاری از مشکلات سلامتی را افزایش می‌دهد، از جمله:

عوارض بارداری

زنان باردار مبتلا به کمبود فولات احتمالاً عوارضی مانند زایمان زودرس را تجربه می‌کنند. جنین در حال رشد که فولات کافی از مادر خود دریافت نمی‌کند، می‌تواند نقایص هنگام تولد مغز و نخاع ایجاد کند. اگر به فکر باردار شدن هستید، از پزشک خود بپرسید که آیا شما باید مصرف مکمل های اسید فولیک را در نظر بگیرید یا خیر.

اختلالات سیستم عصبی

در حالی که ویتامین B-12 برای تولید گلبول های قرمز مهم است، اما برای یک سیستم عصبی سالم نیز مهم است. عدم درمان، کمبود ویتامین B-12 می تواند منجر به مشکلات عصبی مانند احساس سوزن سوزن شدن مداوم در دست و پاها یا مشکلات تعادلی شود. این می‌تواند منجر به سردرگمی ذهنی و فراموشی شود زیرا ویتامین B-12 برای عملکرد سالم مغز ضروری است. بدون درمان کمبود ویتامین B-12، عوارض عصبی می‌تواند دائمی شود. کمبود ویتامین B-12 می‌تواند باعث این و سایر مشکلات سلامتی قبل از بروز کم خونی شود.

اسکوربوت

کمبود ویتامین C می‌تواند منجر به اسکوربوت شود. علائم و نشانه های این بیماری نادر شامل خونریزی در زیر پوست و لثه ها است.

پیشگیری از کم خونی ناشی از کمبود ویتامین

شما می توانید با انتخاب یک رژیم غذایی سالم که شامل غذاهای متنوعی است، برای پیشگیری از کم خونی ناشی از کمبود ویتامین اقدام کنید. غذاهای سرشار از فولات شامل:

- سبزیجات دارای برگ سبز تیره

- آجیل

- محصولاتی مانند نان، غلات، ماکارونی و برنج

- میوه و آب میوه

غذاهای سرشار از ویتامین B-12 شامل موارد زیر است:

- تخم مرغ

- شیر، پنیر و ماست

- گوشت و صدف

غذاهای سرشار از ویتامین C شامل موارد زیر است:

- کلم بروکلی

-  مرکبات و آب میوه آنها

- توت فرنگی

- فلفل سبز

- گوجه فرنگی

بیشتر بزرگسالان به این میزان از ویتامین های رژیم غذایی روزانه نیاز دارند:

- ویتامین B-12 2.4 میکروگرم

- فولات یا اسید فولیک - 400 میکروگرم

- ویتامین C تا 90 میلی گرم

اگر نگران دریافت ویتامین های کافی از غذایی که می‌خورید هستید، از پزشک خود بپرسید که آیا ممکن است مولتی ویتامین برای شما مناسب باشد یا خیر. بیشتر افراد ویتامین های کافی را از غذاهایی که می‌خورند دریافت می‌کنند. اما اگر رژیم غذایی شما محدود است، ممکن است بخواهید مولتی ویتامین مصرف کنید. استعمال دخانیات در جذب مواد مغذی مانند ویتامین C اختلال ایجاد می‌کند. اگر سیگار می‌کشید، ترک کنید. الکل می‌تواند به کم خونی ناشی از کمبود ویتامین کمک کند. اگر الکل می‌نوشید، این کار را با اعتدال انجام دهید.

تشخیص کم خونی ناشی از کمبود ویتامین

پزشکان برای تشخیص کم خونی ناشی از کمبود ویتامین، موارد زیر را بررسی می‌کنند:

- تعداد و ظاهر گلبول های قرمز

- مقدار فولات، ویتامین B-12 و ویتامین C در خون

- تست آنتی بادی خون در موارد خود ایمنی

- آزمایش متیل مالونیک اسید در خون (سطح این ماده در افرادی که کمبود ویتامین B-12 دارند بیشتر است)

درمان کم خونی ناشی از کمبود ویتامین

درمان کم خونی ناشی از کمبود ویتامین شامل مصرف مکمل ها و تغییر در رژیم غذایی است.

درمان کم خونی ناشی از کمبود فولات

درمان شامل خوردن یک رژیم غذایی سالم و مصرف مکمل های اسید فولیک طبق دستور پزشک است. در بیشتر موارد، مکمل های اسید فولیک به صورت خوراکی مصرف می‌شود. پس از افزایش سطح فولات بدن به حالت عادی، ممکن است مصرف مکمل ها متوقف شود. اما اگر علت کمبود فولات قابل اصلاح نیست، ممکن است لازم باشد مکمل های اسید فولیک را به طور نامحدود مصرف کنید. گاهی اوقات کمبود فولات و کمبود B-12 همزمان رخ می‌دهد. درمان کمبود فولات بدون درمان کمبود ویتامین B-12 ممکن است علائم شما را بدتر کند.

درمان کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B-12

اگر کم خونی پرنیشیوز دارید، تزریق ویتامین B-12 برای درمان توصیه می‌شود. اما اگر پزشک مصرف مکمل های ویتامین B-12 را به صورت خوراکی در نظر بگیرد، نیاز به نظارت دقیق وی است. اگر به دلایل دیگری کمبود ویتامین B-12 دارید، مانند عدم جذب ویتامین B-12 به دلیل عمل بای پس معده، معمولاً تزریق ویتامین B-12 نیز توصیه می‌شود. در ابتدا، شما ممکن است هر روز تزریق را بطور مداوم دریافت کنید. درنهایت، فقط یکبار در ماه به تزریق نیاز خواهید داشت که بسته به وضعیت شما ممکن است ادامه یابد. در موارد خفیف تر بیماری کمبود ویتامین B-12، درمان ممکن است شامل تغییر در رژیم غذایی و مکمل های ویتامین B-12 به شکل قرص یا به صورت اسپری بینی باشد.

درمان کم خونی ناشی از کمبود ویتامین C

درمان کم خونی ناشی از کمبود ویتامین C با قرص های ویتامین C ممکن می‌شود. علاوه بر این، مصرف غذاها و نوشیدنی های حاوی ویتامین C نیز شامل می‌شود.