بدون شک می‌توان گفت که هر فردی یک انسان خلاق می‌باشد و هیچ شکی وجود ندارد که خود شما نیز یک فرد خلاق هستید. زیرا خلاقیت بخشی از وجود  انسان است. فقط به این دلیل که شما میکل‌آنژ یا داوینچی نیستید، نباید خودتان را با این فکر گول بزنید که فرد خلاقی نیستید.

خلاقیت و نوآوری یک موضوع انگیزشی محسوب می ‌شود و به آموزش ذهن و تسلط بر خود و الهام از طبیعت مرتبط است. و یکی از بزرگ‌ ترین چالش ‌هایی که افراد خلاق با آن مواجه هستند این است که چگونه بر هنر نوآوری و خلاقیتشان مسلط شوند.

خلاقیت در شما به طور ناگهانی و در زمانی که دارید کار می‌‌‌کنید، نقاشی می‌کشید، مقاله ای می‌نویسید و غذای خوشمزه ای درست می‌کنید و ... بروز می‌یابد. خلاقیت هر لحظه در تمام امور و کارهای روزمره ی انسان روی می‌دهد.

هر فردی با توجه به استعداد خود می‌تواند در یک زمینه‌ی مشخص، خلاقیت بیشتری داشته باشد. به‌طور مثال بتهوون و استیو جابز، هر دو جزء انسان‌های خلاق به ‌حساب می‌آیند، اما نوع خلاقیت آن‌ها با یکدیگر متفاوت است.

برای آنکه شما به یک فرد خلاق تبدیل شوید بایستی دیدگاهتان را به زندگی تغییر داده و مثبت اندیش باشید و نگرشی تازه را برای خود در نظر بگیرید. تا به خوبی با خود و دنیای اطرافتان از در آشتی درآمده و به آرامشی مطلوب دست یابید. بدین شیوه مغز شما در بهترین حالت قرار گرفته و اموری تازه را برای شما می‌گشاید که برای خودتان نیز موجب شگفتی است.

همانطور که می‌دانید یک شخص خلاق، تمام موارد موجود در اطرافش را از یک منظر غیر معمولی و تازه مشاهده می‌کند، به طوری متفاوت از نگاه و نظر دیگران آن را می‌‌ببیند و با تکیه بر همین نگرش نیز می‌تواند راهکارهای تازه و فوق العاده ای ارائه دهد و در کارش حرفه ای شود.

به عبارتی، در تعریف کلی و جامع خلاقیت باید آن را اینگونه توصیف کنیم و بگوییم که مفهوم و معنای خلاقیت دارای توافق عمومی نیست. یعنی خلاقیت برگرفته از اندیشه و مفهوم های غیر معمول یک انسان است و از طریق مشاهده و الهام گیری و مشابه سازی با دنیای اطرافش به دست می‌آید. البته باید این نکته را هم بیان داشت که هر ایده‌ی خلاقانه ای نیز برای همیشه موفقیت آمیز نبوده و یا منجر به نتیجه‌ی مثبت و دلخواه نمی‌شود.

بیشتر بخوانید: قدرت ذهن تان را دست کم نگیرید

موانع رشد خلاقیت

ممکن است شما با خود بیندیشید که برخی آدم ‌ها خلاق متولد می‌شوند و استعداد فوق العاده ای دارند ولی شما از چنین موهبتی بی‌ بهره هستید، و نمی‌توانید همچون آن ها یک فرد خلاق باشید. باید بدانید که اگر این تصور را دارید، اشتباه می‌کنید. برخی آدم ‌ها خلاق‌ترند، چون آن‌ها خلاقیت را در خود پرورش می‌دهند.

کارشناسان معتقدند که خلاقیت از اساس مهارتی آموختنی است. بنابراین مانند بسیاری از مهارت های دیگر، می‌توان با تمرین و کوشش، خلاق بودن را آموخت. برای خلاق ‌بودن باید هر روز تلاش کنید و خودتان را به‌ سمت افکار و ایده هایی نو و روشن سوق دهید. اما متاسفانه بزرگ‌ ترین موانع خلاقیت، عادات ما هستند که گاهی اوقات بدان ها واقف نیستیم ولی حضور دارند و نابود کننده‌ی خلاقیت در ما هستند. در ادامه آن ها را معرفی می‌کنیم، اگر شما هم به هریک از آن ها عادت‌ دارید، بهتر است ترک نموده و فکر خود را برای رشد خلاقیت پرورش دهید.

پیش‌داوری: یکی از عادات دست و پاگیر که مانع بروز افکار خلاقانه است، همین موضوع پیش داوری است. برای آنکه یک فرد خلاق باشید، باید بتوانید آزادانه و بدون پیش‌ داوری ایده داده و خلاق و نوآور باشید. اگر عادت به پیش داوری داشته باشید، خیلی زود ایده‌ هایی که به ذهن تان خطور می‌کند را قضاوت می‌کنید و دچار تردید می‌شوید. در نتیجه رشد خلاقیت در شما کاهش می‌یابد. اجازه دهید ایده ‌های خام در ذهن تان بی وقفه ارائه شوند، سپس آن ها را بررسی کرده و بهترین ‌ها را گزینش کنید.

جسارت: اگر یک فرد ریسک پذیر نیستید و از قدم برداشتن در مسیرهای نو هراس دارید. بیپ‌تردید انحراف از مسیر رایج برایتان دشوار خواهد بود. برای خلاق  ‌بودن باید جسور باشید و فرصت ‌های پیش روی‌ را امتحان کنید. بدانید که ترس بزرگ ‌ترین دشمن خلاقیت است.

ترس از شکست: مانع بزرگی که اجازه نمی‌دهد شما یک فرد جسور و خلاق باشید. اگر هدف ‌شما دوری از شکست و اشتباه‌ کردن باشد، به فردی منزوی و محافظه‌کار تبدیل می‌شوید. خلاقیت به معنای آزمودن فرصت‌ های پیش رو است. به خودتان یادآوری کنید که هر ایده‌ی جذابی که به ذهن تان می‌رسد، به تمام اشتباهاتی که مرتکب شده اید، می‌ارزد.

مقایسه: تلاش کنید و معیارهای خودتان را برای خلاقیت داشته باشید و تحت هیچ شرایطی خودتان را با دیگران مقایسه نکنید و ابایی از متفاوت‌ بودن با دیگران نداشته باشید. هدیه‌ی شما به این جهان می‌تواند از طریق به کارگیری روش خلاقانه باشد.

انتقادپذیری: شما باید پذیرای نقد و انتقاد دیگران باشید و مهارت انتقاد پذیری را در خود افزایش دهید. دریافت بازخورد از دیگران می‌تواند مثبت و سازنده باشد. اما به این ‌شرط که شنیدن آن نقدها و بازخوردها ما را نرنجاند. ما نیازمند بازخورد اطرافیان هستیم زیرا به ما کمک می‌کنند پیشرفت کنیم. با تقویت انتقاد پذیری در خود می‌توان به یک فرد خلاق تبدیل شد.

اعتماد به نفس: موضوع مهم بعد از انتقاد پذیری، افزایش اعتماد به نفس است که منجر به خلاقیت بیشتر در شما خواهد شد و کمبود بیش ‌از اندازه‌ی اعتماد به نفس، در طولانی‌ مدت، بر توانایی ‌ها و مهارت های شما تاثیر منفی خواهد گذاشت. بهترین روش پرورش خلاقیت این است که اعتماد به ‌نفس‌ را در خودتان تقویت کنید.

بنابراین اگر می‌خواهید یک فرد خلاق باشید، به یاد داشته باشید که هر چه مهارت خلاقیت را بیشتر تمرین کنید، خلاق ‌تر می‌شوید. در نتیجه، عادات بد و منفی که مانع بروز خلاقیت در شما می‌شود و ذوق و خلاقیت شما را از بین می‌برند، ترک کنید.

بیشتر بخوانید: نقش ارتباطات فردی قدرتمند در موفقیت های اجتماعی

تمرین برای بهبود و پرورش خلاقیت

به خاطر داشته باشید که برای شکوفا شدن ذوق و قریحه و خلاقیت، بایستی آماده باشید و مدام تمرین کنید و به چالش کشیده شوید. در ادامه برای بهبود و پرورش خلاقیت شما، روش خلاقانه ای توصیه شده که می‌توانید آن ها را تمرین کنید و به این شیوه به یک فرد خلاق تبدیل شوید.

یادگیری از طریق کنجکاوی و پرسش و مشورت با دیگران، شما را به سمت خلاقیت هدایت می‌کند. به عبارتی زمانی که شما در مورد موضوعی تحقیق می‌کنید و به سراغ افراد متخصص و کاردان در حوزه ی مورد نظر می‌روید و به کسب اطلاعات  از آن‌ها می‌پردازید، احتمال بروز خلاقیت و ایده‌های نو در شما افزایش می‌یابد. زمانی که مغز شما  داده و ورودی جدیدی دریافت می‌کند، آن را با دانسته های قبلی تطبیق داده و  مرتبط می‌سازد، در نهایت، خلاقیت در شما بروز می‌یابد.

انجام دادن امور و فعالیت های مورد‌ علاقه برای هر فردی دلنشین و جذاب است و سبب بروز خلاقیت و بهبود آن خواهد شد. زیرا انجام آن کارها سبب می‌شود تا افراد از کار خود احساس رضایت داشته باشند و از آن خسته نشوند. وقتی مغز به مدت طولانی یا به ‌صورت متداول درگیر یک موضوع شود، می‌تواند تمام جزئیات آن را بررسی نموده و در آن موضوع خلاق شود. انجام کارهای مورد ‌علاقه، به دلیل آنکه به صورت مداوم و پیوسته انجام می‌شود، باعث پرورش خلاقیت در آن موضوع خاص می‌شود.

همواره سعی کنید از موضوعات مختلف الهام بگیرید. اگر به دنبال این هستید تا در یک موضوع خاص یک کار خلاقانه انجام دهید، باید تلاش کنید تا بسیاری از موضوعات، کارها و صنایع دیگر و مرتبط و نزدیک به کار مورد نظر را بررسی کنید. زیرا پرداختن به امور غیر مرتبط، ذهن را به سمت ایده گرفتن در مورد موضوع اصلی، رهنمون خواهد ساخت. ایده گرفتن از موضوعات غیر مرتبط، روشی مفید برای پرورش خلاقیت است.

گاهی اتفاق می‌افتد که برخی ایده‌ ها، خود به‌ خود بروز یافته و به وجود می‌آیند. شما زمانی که درگیر یک موضوع بوده و مدام در تلاش برای انجام کار و تفکر در مورد آن هستید، باید زمانی را برای استراحت دادن به ذهن خود در نظر بگیرید و به بهبود خلاقیت خود کمک کنید. شاید کمی عجیب و غیرمنتظره به نظر برسد، اما بسیاری از ایده‌ ها در زمان رانندگی، خواب، پیاده ‌روی یا تماشای تلویزیون به ذهن آدمی خطور می‌کند. این نکته را در نظر داشته باشید که ذهن خسته و آشفته به هیچ عنوان مجالی برای خلاقیت ندارد. بنابراین با استراحت ذهن، راه را برای بروز خلاقیت، باز خواهید کرد.

در اینجا باید به این موضوع اشاره کنیم که نتایج تحقیقات مختلف نشان می‌دهند، انجام تمرینات آرام بخش همچون حرکات یوگا و یا پیاده‌ روی ساده، جریان تفکر خلاق را سرعت می‌بخشد. افرادی که به ‌صورت منظم پیاده ‌روی می‌کنند، خلاق ‌تر و جذاب ‌تر هستند.

زمانی که دچار چالش شده ‌اید و نمی‌توانید راه ‌حل خلاقانه‌ ای برای موضوع مورد نظر ارائه دهید، بدترین ایده‌ ها را انتخاب کنید و از آن ها کمک بگیرید. سپس در میان هر یک از این ایده‌ های بد، به دنبال بهترین ویژگی هر یک باشید و آن‌ها را در کنار هم  قرار دهید. در این صورت خواهید دید که ایده ‌های جدید و ناب برای شما آشکار خواهد شد.  

نکات انگیزشی برای رشد خلاقیت

نکات انگیزشی مفیدی وجود دارد که یک فرد خلاق می‌تواند از آن‌ها برای رشد و پرورش خلاقیت خویش استفاده نماید، به نکاتی که در ادامه آمده است توجه کنید:

برای رشد خلاقیت استرس خود را کنترل نمایید

استرس یکی از بدترین موارد برای یک جریان خلاقانه است. زیرا واکنش ذهن و مغز را مختل کرده و از حالت عادی خارج می‌نماید. البته در اینجا مقصود از استرس، آن نوع استرسی که در مواقعی چون فشار مهلت تحویل کار فوری بر فرد ایجاد می‌شود نمی‌باشد، بلکه مقصود ما آن نوع از استرسی است که بدن فرد را تحت‌ الشعاع قرار می‌دهد و تمام جوانب کار خلاقانه ‌ را دربرمی‌گیرد. استرس مزمن به  نوعی از آن اطلاق می‌شود که خواب راحت شبانه را از شما سلب نموده و شما  را  دچار هراس و وحشت می‌کند.

برای رشد خلاقیت برنامه‌ریزی داشته باشید

یک خصلت رایج که در تمام افراد وجود دارد، موضوع عادت است. خوشتان بیاید یا نه، بشر مخلوق عادت است. زمانی که  برای انجام کارها، برنامه ‌های پیش ‌بینی شده ای وجود داشته باشد، ذهن متفکر ما می‌تواند به خوبی فعالیت نموده و فضای لازم و کافی برای شکوفا شدن خلاقیت ایجاد می‌شود.

در نظر داشته باشید که برنامه‌ی شما نباید خسته‌ کننده باشد. زیرا همین عامل، مانعی برای بروز خلاقیت محسوب می‌شود.  مقصود از برنامه ریزی این است که آسودگی خاطر برای شما ایجاد نماید تا بتوانید به انجام کارهای خود بپردازید و روش خلاقانه ای برای کارهای خود بیابید.

برای رشد خلاقیت ماجراجویی کنید

ماجراجویی در آموزش و انگیزه دادن به افراد برای تسلط بر روند خلاقیت نقش مهمی دارد و نباید از اهمیت آن غافل شد.  شما باید زمان هایی را برای سفر رفتن، کشف امور تازه و خارج شدن از منطقه ی راحتی و آسایش ‌ در نظر بگیرید. خواهید دید که خلاقیت در شما رشد و بروز یافته و به سطحی از خلاقیت می‌رسید که فراتر از درک شما است. خلاقیت در روند ماجراجویی، به خوبی شکوفا می‌شود.

برای رشد خلاقیت خودتان را محدود نکنید

اغلب اوقات، ما ناخواسته خودمان را از تجربه‌ی تفکر و زندگی خلاقانه دور می‌کنیم. ما معمولا از وقت ناکافی، مسئولیت زیاد و خیلی موارد دیگر شکایت می‌کنیم. در حقیقت علت شکایت و ناله های ما این است که به توانایی و مهارت خود  باور نداریم و مدام از اوضاع  شکایت داریم. گاهی کاری را که شروع می‌کنیم، نیمی از زمان را در حال کلنجار رفتن هستیم تا باور کنیم که انجام آن امکان‌پذیر است.

هیچ لزومی ندارد که قبل از انجام کار، تصوری درباره‌ی خودمان داشته باشیم، تنها باید بیندیشید و باور داشته باشید که رشد خلاقیت هیچ حد و مرزی ندارد. اجازه دهید خلاقیت در هر جنبه از زندگی‌ شما رشد یافته و نفوذ یابد و ناگهان خواهید دید که   درست در زمانی ظاهر می‌شود که به آن نیاز دارید. شما با بکارگیری این نکات، تمام آنچه برای ایجاد و رشد خلاقیت لازم است را در اختیار دارید.