سرطان روده بزرگ، نوعی سرطان است که در روده بزرگ (کولون) آغاز می‌شود. روده بزرگ قسمت پایانی لوله گوارشی است. سرطان روده بزرگ معمولا بالغین مسن را تحت تاثیر قرار می‌دهد، اگرچه ممکن است در هر سنی اتفاق بیفتد. معمولاً به صورت توده‌های کوچک و غیر سرطانی (خوش خیم) سلول هایی به نام پولیپ که در قسمت داخلی روده بزرگ تشکیل می‌شوند، شروع می‌شود. با گذشت زمان برخی از این پولیپ‌ ها می‌توانند به سرطان روده بزرگ تبدیل شوند. پولیپ ها ممکن است کوچک باشند و در صورت وجود، علائم کمی داشته باشند. به همین دلیل، پزشکان آزمایشهای غربالگری منظم را برای جلوگیری از سرطان روده بزرگ با شناسایی و برداشتن پولیپ ها قبل از تبدیل شدن آن ها به سرطان، توصیه می‌کنند.

در صورت ابتلا به سرطان روده بزرگ، بسیاری از روش های درمانی برای کمک به کنترل آن، از جمله جراحی، پرتودرمانی و درمان های دارویی؛ مانند شیمی‌درمانی، درمان هدفمند و ایمونوتراپی (ایمنی درمانی، یک روش درمانی برای برخی از بیماری ها از جمله سرطان است که با تحریک یا سرکوب پاسخ سیستم ایمنی بدن عمل می‌کند) وجود دارد. سرطان روده بزرگ گاهی با عنوان سرطان کولورکتال ذکر می‌شود؛ این اصطلاحی است که عنوان سرطان روده بزرگ (کولون) و سرطان راست روده؛ که در راست روده (رکتوم) آغاز می‌شود، را با هم ترکیب می‌کند.

بیشتر بخوانید: چگونگی جراحی سرطان؛ از بین بردن فیزیکی سرطان به زبان ساده

علائم سرطان روده بزرگ

علائم و نشانه‌های سرطان روده بزرگ شامل موارد زیر است:

- تغییر مداوم در عادات روده شما، از جمله اسهال یا یبوست یا تغییری در قوام مدفوع شما

- خونریزی راست روده‌ای (رکتال) یا حضور خون در مدفوع شما

- ناراحتی مداوم در شکم، مانند گرفتگی، گاز یا درد

- احساس اینکه روده شما به طور کامل خالی نمی‌شود

- ضعف یا خستگی

- کاهش وزن غیر قابل توضیح

بسیاری از مبتلایان به سرطان روده بزرگ هیچ علائمی را در مراحل اولیه بیماری تجربه نمی‌کنند. وقتی علائم ظاهر می‌شوند، بسته به اندازه و محل سرطان در روده بزرگ شما، احتمالاً متنوع خواهند بود.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنید

اگر متوجه هر گونه علائم مداومی که شما را نگران می‌کنند شده‌اید، با پزشک خود ملاقات کنید. با پزشک خود در مورد زمان شروع غربالگری سرطان روده بزرگ صحبت کنید. دستورالعمل‌ها به صورت کلی توصیه می‌كنند كه غربالگری سرطان روده بزرگ از حدود سن 50 سال شروع شود. در صورت داشتن سایر فاکتورهای خطر مانند سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری، پزشک ممکن است غربالگری مکرر یا زودتر را توصیه کند.

علل سرطان روده بزرگ

پزشکان مطمئن نیستند که چه عواملی باعث سرطان روده بزرگ می‌شوند. به طور کلی، سرطان روده بزرگ هنگامی آغاز می‌شود که سلول های سالم در روده بزرگ دچار تغییراتی (جهش) در DNA خودشان می‌شوند. DNA سلول حاوی مجموعه‌ای از دستورالعمل‌ها است که به سلول می‌گوید چه کاری را باید انجام دهد. سلول‌های سالم به طور منظم رشد می‌کنند و تقسیم می‌شوند، تا عملکرد طبیعی بدن شما را حفظ کنند. اما وقتی DNA سلول آسیب دیده و سرطانی می‌شود، سلول ها همچنان تقسیم می‌شوند، حتی اگر به سلول های جدیدی نیاز نباشد. با تجمع سلول ها، آن ها یک تومور را تشکیل می‌دهند. با گذر زمان، سلول های سرطانی می توانند رشد کنند و به بافت طبیعی مجاور خود حمله و آن را تخریب کنند. سلول های سرطانی می‌توانند به سایر قسمت های بدن حرکت کنند و تجمعاتی را در آنجا تشکیل دهند (متاستاز).

بیشتر بخوانید: سرطان، علایم، علل، فاکتورهای خطر و پیشگیری از آن

فاکتورهای خطر سرطان روده بزرگ

فاکتورهایی که ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش دهند شامل موارد زیر است:

- سن بالاتر. سرطان روده بزرگ در هر سنی قابل تشخیص است، اما اکثر افراد مبتلا به سرطان روده بزرگ سن بالاتر از 50 سال را دارند. میزان ابتلا به سرطان روده بزرگ در افراد کمتر از 50 سال افزایش یافته است، اما پزشکان مطمئن نیستند که چرا.

- نژاد آمریکایی-آفریقایی. آمریکایی‌های آفریقایی تبار نسبت به افراد نژادهای دیگر خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ بیشتری دارند.

- سابقه شخصی ابتلا به سرطان کلورکتال یا پولیپ ها. اگر قبلاً مبتلا به سرطان روده بزرگ یا پولیپ روده بزرگ غیر سرطانی بودید، در آینده خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان روده بزرگ دارید.

- شرایط التهابی روده. بیماری های التهابی مزمن روده بزرگ، مانند کولیت اولسراتیو و بیماری کرون می تواند خطر ابتلا به روده بزرگ را در شما افزایش دهند.

- سندرمهای ارثی که خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می‌دهند. برخی از جهش‌های ژنی که از طریق نسل های خانواده شما منتقل شده‌اند، می‌توانند خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را به میزان قابل توجهی در شما افزایش دهند. تنها درصد کمی از سرطان های روده بزرگ با ژن های ارثی مرتبط هستند. شایع ترین سندرم‌های ارثی که خطر سرطان روده بزرگ را افزایش می‌دهند، پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP) و سندرم لینچ است، که به عنوان سرطان کولورکتال غیر پولیپوز ارثی (HNPCC) نیز شناخته می‌شود.

- سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ. اگر یک نسبت خونی با کسی که این بیماری را داشته است دارید، احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ در شما بیشتر است. اگر بیش از یک عضو خانواده مبتلا به سرطان روده بزرگ یا سرطان راست روده باشند، خطر شما حتی بیشتر است.

- رژیم غذایی کم فیبر و پرچرب. سرطان روده بزرگ و سرطان راست روده ممکن است با رژیم غذایی معمول غربی، که با فیبر کم و چربی و کالری زیاد همراه است؛ مرتبط باشد. تحقیقات در این زمینه نتایج مختلفی داشته است. برخی مطالعات افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را در افرادی که گوشت قرمز و گوشت فرآوری شده بسیار مصرف می‌کنند، یافته‌اند.

- یک سبک زندگی بی‌تحرک. افرادی که غیرفعال هستند احتمال ابتلا به سرطان روده بزرگ در آن ها بیشتر است. داشتن فعالیت بدنی منظم ممکن است خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را در شما کاهش دهد.

- دیابت. افراد مبتلا به دیابت یا مقاومت به انسولین خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان روده بزرگ دارند.

- چاقی. افرادی که چاق هستند، افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ و افزایش خطر مرگ ناشی از سرطان روده بزرگ را در مقایسه با افراد در نظر گرفته شده به عنوان وزن طبیعی، دارند.

- سیگار کشیدن. افرادی که سیگار می‌کشند ممکن است افزایش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ داشته باشند.

- الکل. استفاده زیاد از الکل خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می‌دهد.

- پرتودرمانی برای سرطان. پرتو درمانی که به سمت شکم برای درمان سرطان های قبلی انجام می‌شود، خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می‌دهد.

پیشگیری از سرطان روده بزرگ

پزشکان توصیه می‌کنند که افراد با ​​خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ متوسط، غربالگری سرطان روده بزرگ را در حدود سن 50 سالگی در نظر بگیرند. اما افرادی که دارای خطر بیشتری هستند، مانند افرادی که سابقه خانوادگی سرطان روده بزرگ دارند، باید زودتر غربالگری را در نظر بگیرند. چندین گزینه غربالگری، هرکدام با مزایا و اشکالات خودشان وجود دارد. در مورد گزینه‌های خود با پزشک خود صحبت کنید و با هم شما می‌توانید تصمیم بگیرید که کدام تست ها برای شما مناسب است.

بیشتر بخوانید: با سرطان خون بیشتر آشنا شوید

تغییر سبک زندگی برای کاهش خطر ابتلا خودتان به سرطان روده بزرگ

 با ایجاد تغییراتی در زندگی روزمره خود مانند موارد ذیل، می‌توانید برای کاهش خطر ابتلا خودتان به سرطان روده بزرگ اقدام کنید:

- انواع میوه، سبزیجات و غلات سبوس دار بخورید. میوه ها، سبزیجات و غلات سبوس‌دار حاوی ویتامین‌ها، مواد معدنی، فیبر و آنتی اکسیدان‌ها هستند که ممکن است در پیشگیری از سرطان نقش داشته باشند. میوه و سبزیجات متنوعی را انتخاب کنید تا مجموعه‌ای از ویتامینها و مواد مغذی را بدست آورید.

- الکل را در حد اعتدال بنوشید، اگر اصلا می‌نوشید. اگر نوشیدن الکل را انتخاب کرده‌اید، میزان الکلی را که روزانه می‌نوشید به حداکثر یک مرتبه برای زنان و حداکثر دو مرتبه برای مردان محدود کنید.

- سیگار نکشید. با پزشک خود در مورد راههای ترک کردن که ممکن است برای شما کارساز باشد صحبت کنید.

- بیشتر روزهای هفته را ورزش کنید. سعی کنید در بیشتر روزها حداقل 30 دقیقه ورزش کنید. اگر غیرفعال بوده‌اید، به آرامی شروع کنید و به تدریج به 30 دقیقه برسانید. همچنین قبل از شروع هر برنامه تمرین ورزشی با پزشک خود صحبت کنید.

- یک وزن متناسب را حفظ کنید. اگر در وزن متناسب قرار دارید، با ترکیب یک رژیم غذایی سالم و ورزش روزانه، وزن خود را حفظ کنید. اگر نیاز به کاهش وزن دارید، از پزشک خود در مورد راه های سالم برای رسیدن به هدف خود سوال کنید. با افزایش میزان ورزشی که انجام می دهید و کاهش تعداد کالری‌هایی که می خورید، به آرامی به دنبال کاهش وزن باشید.

پیشگیری از سرطان روده بزرگ برای افراد با ریسک بالا

برخی از داروها برای کاهش خطر ابتلا به پولیپ های پیش سرطانی یا سرطان روده بزرگ یافت شده‌اند. به عنوان مثال، برخی از شواهد، خطر ابتلا به پولیپ و سرطان روده بزرگ را به استفاده منظم از آسپرین یا داروهای شبه آسپرین ارتباط می‌دهند. اما هنوز مشخص نیست که چه دوزی و چه مدت زمانی برای کاهش خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ لازم است. مصرف روزانه آسپیرین خطرات زیادی، از جمله خونریزی دستگاه گوارش و زخم گوارشی دارد. این گزینه ها به طور کلی برای افرادی که خطر ابتلا بالا به سرطان روده بزرگ دارند، اختصاص یافته است. شواهد كافي براي توصيه اين داروها به افرادي كه ​​خطر ابتلا متوسط به سرطان روده بزرگ دارند وجود ندارد. اگر خطر ابتلا بالا به سرطان روده بزرگ دارید، در مورد عوامل خطر خود با پزشک خود مشورت کنید تا مشخص شود که داروهای پیشگیری‌کننده برای شما بی خطر هستند یا خیر.