سرطان پروستات در غده پروستات، یک غده کوچک گردویی شکل در مردان که مایع منی که باعث تغذیه اسپرم و انتقال آن می‌شود را تولید می‌کند؛ رخ می‌دهد. سرطان پروستات یکی از شایع ترین انواع سرطان در مردان است. معمولاً سرطان پروستات به آرامی پیشرفت می‌کند و در ابتدا محدود به غده پروستات می‌باشد، جایی که ممکن است آسیب جدی مشاهده نشود. در حالی که برخی از انواع سرطان پروستات به آهستگی پیشرفت می کنند و ممکن است به حداقل درمان نیاز داشته باشند، انواع دیگر تهاجمی هستند و به سرعت به دیگر نقاط گسترش می‌یابند. سرطان پروستاتی که در مراحل اولیه تشخیص داده می‌شود - وقتی هنوز محدود به غده پروستات است - شانس بیشتری برای درمان موفق دارد.

علائم سرطان پروستات

سرطان پروستات ممکن است در مراحل اولیه هیچ علامت یا نشانه ای ایجاد نکند. سرطان پروستات پیشرفته‌تر ممکن است علائم و نشانه هایی مانند موارد زیر داشته باشد:

- مشکل در ادرار کردن

- کاهش قدرت جریان ادراری

- خون در مایع منی

- ناراحتی در ناحیه لگن

- درد استخوان

- اختلال در نعوظ

در صورت بروز علائم نگران کننده، شما باشد با پزشک خود ملاقات کنید. بحث و گفتگو در مورد خطرات و فواید غربالگری سرطان پروستات ادامه دارد و توصیه های سازمان های پزشکی متفاوت هستند. در مورد غربالگری سرطان پروستات با پزشک خود صحبت کنید. با هم، می‌توانید تصمیم بگیرید که چه چیزی برای شما مناسب است.

بیشتر بخوانید: آیا مصرف قارچ خطر ابتلا به سرطان پروستات را کاهش می‌دهد؟

علل سرطان پروستات

هنوز علل سرطان پروستات به طور دقیق مشخص نیست. پزشکان می‌دانند که سرطان پروستات از زمانی شروع می‌شود که برخی از سلول های پروستات غیر طبیعی می شوند. جهش در DNA سلولهای غیر طبیعی باعث می‌شود؛ سلول ها سریعتر از سلول های عادی رشد و تقسیم شوند. در واقع سلول های غیر طبیعی زندگی می‌کنند، هنگامی که سلول های دیگر می میرند. سلول های غیر طبیعی در کنار یکدیگر توموری را تشکیل می‌دهند که می‌تواند برای تهاجم به بافت های اطراف رشد کند. برخی از سلول های غیرطبیعی همچنین می توانند به سایر قسمت های بدن گسترش یابد (متاستاز شوند).

فاکتورهای خطر سرطان پروستات

فاکتورهای خطر سرطان پروستات که می‌توانند خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهند؛ شامل موارد زیر است:

- سن. خطر ابتلا به سرطان پروستات با افزایش سن افزایش می‌یابد.

- نژاد. به دلایلی که هنوز مشخص نشده است، مردان سیاه پوست نسبت به مردان سایر نژادها خطر بیشتری برای ابتلا به سرطان پروستات دارند. در مردان سیاه پوست، سرطان پروستات نیز احتمالاً تهاجمی تر یا پیشرفته تر است.

- سابقه خانوادگی. اگر مردان خانواده شما مبتلا به سرطان پروستات بوده اند، احتمال ابتلا شما بیشتر می‌شود. همچنین اگر سابقه خانوادگی ژنهایی را دارید که خطر ابتلا به سرطان پستان (BRCA1 یا BRCA2) افزایش می دهند، ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات نیز در شما بیشتر باشد.

- چاقی. مردان چاق مبتلا به سرطان پروستات ممکن است احتمال ابتلا به بیماری پیشرفته تری را داشته باشند که درمان آن دشوارتر است.

عوارض سرطان پروستات

عوارض سرطان پروستات و درمان های آن شامل موارد زیر است:

- سرطانی که گسترش می‌یابد (متاستاز می‌شود). سرطان پروستات می‌تواند به اندام های اطراف مانند مثانه شما سرایت کند، یا از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی شما به استخوان ها یا ارگان های دیگر شما برود. سرطان پروستات که به استخوان ها سرایت می‌کند می‌تواند باعث درد و شکسته شدن استخوان ها شود. هنگامی که سرطان پروستات به مناطق دیگر بدن گسترش یابد، ممکن است هنوز هم به درمان پاسخ دهد و کنترل شود، اما اکثرا بعید است.

- بی اختیاری ادرار. هم سرطان پروستات و هم درمان آن می‌تواند باعث بی اختیاری ادرار شود. درمان بی اختیاری بستگی به نوع، میزان شدت و درصد احتمال بهبودی آن با گذشت زمان دارد. گزینه های درمانی شامل داروها، کاتترها و جراحی است.

- اختلال در نعوظ. اختلال در نعوظ می‌تواند ناشی از سرطان پروستات یا درمان های آن، از جمله جراحی، پرتودرمانی یا هورمون درمانی باشد. داروها، دستگاه های خلاء که برای دستیابی به نعوظ کمک می‌کنند، برای درمان اختلال نعوظ در دسترس هستند.

پیشگیری از سرطان پروستات

با پیشگیری از سرطان پروستات به روش های زیر، می توانید خطر ابتلا به آن را کاهش دهید:

- رژیم غذایی سالم و پر از میوه و سبزیجات را انتخاب کنید. از غذاهای پرچرب پرهیز کنید و در عوض بر انتخاب انواع میوه، سبزیجات و غلات کامل تمرکز کنید. میوه ها و سبزیجات حاوی ویتامین ها و مواد مغذی زیادی هستند که می‌توانند به سلامتی شما کمک کنند. این که آیا شما می‌توانید از طریق رژیم غذایی از ابتلا به سرطان پروستات پیشگیری کنید، هنوز به طور قطعی اثبات نشده است.

- غذاهای سالم را بیش از مکمل ها انتخاب کنید. هیچ مطالعه ای نشان نداده که مکمل ها در کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات نقش دارند. درعوض، غذاهایی را انتخاب کنید که سرشار از ویتامین ها و مواد معدنی باشند تا بتوانید سطح کافی از ویتامین ها را در بدن خود حفظ کنید.

- بیشتر روزهای هفته را ورزش کنید. ورزش باعث بهبود سلامتی کلی شما می‌شود، به شما کمک می‌کند وزن سالم خود را حفظ کنید و روحیه خود را بهبود ببخشید. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد مردانی که ورزش نمی‌کنند سطح PSA (آنتی ژن اختصاصی پروستات) بالاتری در خون دارند، در حالی که مردانی که ورزش می‌کنند خطر ابتلا به سرطان پروستات کمتری دارند.

- وزن سالم خود را حفظ کنید. اگر وزن فعلی شما مناسب و سالم است، سعی کنید آن را با انجام ورزش در اکثر روزهای هفته حفظ کنید. اگر نیاز به کاهش وزن دارید، ورزش بیشتری کنید و تعداد کالری که هر روز می خورید را کاهش دهید. از پزشک خود در ایجاد برنامه ای برای کاهش وزن سالم کمک بگیرید.

- با پزشک خود در مورد کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات صحبت کنید. مردان با ریسک بالای ابتلا به سرطان پروستات، ممکن است داروها یا سایر روش های درمانی را برای کاهش خطر خود در نظر بگیرند. برخی مطالعات حاکی از آن است که مصرف مهار کننده های 5-آلفا ردوکتاز، از جمله فیناستراید و دوتاستراید، ممکن است خطر کلی ابتلا به سرطان پروستات را کاهش دهند. این داروها برای کنترل بزرگ شدن غده پروستات و ریزش مو در آقایان استفاده می‌شود. با این حال، برخی از شواهد نشان می‌دهد که مردانی که از این داروها استفاده می کنند ممکن است خطر ابتلا به شکل جدی تر سرطان پروستات (سرطان پروستات درجه بالا) را افزایش دهند. اگر نگران خطر ابتلا به سرطان پروستات هستید، با پزشک خود مشورت کنید.

بیشتر بخوانید: راهنمایی هایی ساده برای سنجش میزان سلامتی خود

تشخیص سرطان پروستات

هنوز هم غربالگری مردان سالم بدون علائم سرطان پروستات مورد بحث است. سازمان های پزشکی موافق روند غربالگری پروستات و مزایای آن، نیستند. بعضی از سازمان های پزشکی توصیه می كنند كه برای مردان 50 ساله یا کوچکتر كه دارای فاكتورهای خطر ابتلا به سرطان پروستات هستند، غربالگری سرطان پروستات در نظر گرفته شود. در مورد وضعیت خاص خود و مزایا و خطرات غربالگری با پزشک خود صحبت کنید. با هم  می‌توانید تصمیم بگیرید که غربالگری سرطان پروستات برای شما مناسب است یا خیر. آزمایشات غربالگری پروستات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

- معاینه دیجیتالی رکتال (DRE). در طول DRE، پزشک به کمک یک انگشت، پروستات شما را که در مجاورت راست روده است، بررسی می‌کند. اگر پزشک شما ناهنجاری هایی در بافت، شکل یا اندازه غده پروستات ببیند، آزمایش های بعدی را تجویز می‌کند.

- تست آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA). یک نمونه خون از ورید بازوی شما گرفته شده و در میزان PSA، ماده ای که به طور طبیعی توسط غده پروستات شما تولید می‌شود، مورد تجزیه و تحلیل قرار می‌گیرد. طبیعی است که مقدار کمی PSA در خون شما باشد. با این حال، اگر بالاتر از حد طبیعی باشد، ممکن است نشان دهنده عفونت، التهاب، بزرگ شدن یا سرطان پروستات باشد.

آزمایش PSA همراه با DRE به شناسایی سرطان پروستات در اولین مراحل کمک می‌کند. از این رو، بحث در مورد غربالگری سرطان پروستات ادامه دارد. اگر آزمایش DRE یا PSA ناهنجاری را تشخیص دهد، پزشک ممکن است آزمایشات دیگری را برای تعیین اینکه مبتلا به سرطان پروستات هستید یا خیر توصیه کند، مانند:

- سونوگرافی. یک کاوشگر کوچک در راست روده شما وارد می‌شود. این کاوشگر از امواج صوتی استفاده می‌کند تا تصویری از غده پروستات شما ایجاد شود.

- نمونه برداری از بافت پروستات. اگر نتایج آزمایش اولیه حاکی از سرطان پروستات باشد، پزشک شما ممکن است روشی را برای نمونه برداری از سلول های پروستات شما (بیوپسی پروستات) توصیه کند. بیوپسی پروستات اغلب با استفاده از یک سوزن نازک انجام می‌شود. نمونه بافت در آزمایشگاه از نظر وجود سلول های سرطانی تجزیه و تحلیل می‌شود.

- MRI. از MRI برای کمک به بیوپسی و تشخیص سرطان پروستات استفاده می‌شود.

هنگامی که بیوپسی وجود سرطان را تأیید می کند، مرحله بعدی تعیین سطح تهاجم (درجه) سلول های سرطانی است. یک آسیب شناس آزمایشگاهی نمونه ای از سرطان شما را بررسی می کند تا مشخص کند سلول های سرطانی با سلول های سالم چه مقدار متفاوت است. درجه بالاتر نشان دهنده یک سرطان تهاجمی است که به احتمال زیاد به سرعت گسترش می‌یابد. اگر پزشک شما مشکوک باشد که سرطان شما به خارج از مناطق اطراف پروستات گسترش یافته است، ممکن است یک یا چند آزمایش تصویربرداری زیر توصیه شود:

- اسکن استخوان

- سونوگرافی

- اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT)

- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)

- برش‌نگاری با گسیل پوزیترون (PET)

انواع روش های درمانی سرطان پروستات

انتخاب نوع روش های درمانی سرطان پروستات به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله سرعت رشد سرطان، میزان گسترش آن، سلامت کلی شما و همچنین مزایای احتمالی یا عوارض جانبی این درمان ها. برای مردانی که مبتلا به سرطان پروستات کم خطر هستند، ممکن است فوراً درمان لازم نباشد. بعضی از مردان ممکن است هرگز به درمان نیاز نداشته باشند. درعوض، پزشکان گاهی اوقات نظارت فعال را توصیه می کنند. با نظارت فعال، ممکن است آزمایش های منظم مانند تست خون، معاینات رکتوم و احتمالاً بیوپسی برای نظارت بر پیشرفت سرطان انجام شود. اگر آزمایشات نشان دهد سرطان شما در حال پیشرفت است، شما ممکن است در مورد درمان های سرطان پروستات مانند جراحی یا پرتونگاری تصمیم بگیرید.

جراحی برای برداشتن پروستات

جراحی سرطان پروستات شامل برداشتن غده پروستات (رادیکال پروستاتکتومی) و برخی از بافت اطراف و چند غدد لنفاوی است. جراحی خطر بی اختیاری ادرار و اختلال نعوظ را به همراه دارد.

پرتو درمانی سرطان پروستات

پرتودرمانی از انرژی پر قدرت برای از بین بردن سلول های سرطانی استفاده می‌کند. پرتودرماني سرطان پروستات به دو روش قابل انجام است. عوارض جانبی پرتودرمانی می تواند شامل ادرار دردناک، مکرر یا فوری و همچنین علائم رکتوم مانند مدفوع شل یا درد هنگام عبور مدفوع باشد. اختلال نعوظ نیز می تواند رخ دهد.

هورمون درمانی سرطان پروستات

هورمون درمانی سرطان پروستات برای جلوگیری از تولید هورمون تستوسترون مردانه است. زیرا سلول های سرطانی پروستات برای رشد به هورمون تستوسترون وابسته هستند. قطع تولید تستوسترون ممکن است باعث شود سلول های سرطانی بمیرند یا کندتر رشد کنند. در مردان با سرطان پیشرفته پروستات از هورمون درمانی برای کوچک کردن سرطان و کند کردن رشد تومورها استفاده می‌شود. در آقایان مبتلا به سرطان پروستات در مراحل اولیه، ممکن است از هورمون درمانی برای کوچک کردن تومورها قبل از پرتودرمانی استفاده شود، که می‌تواند احتمال موفقیت پرتودرمانی را افزایش دهد. عوارض جانبی هورمون درمانی ممکن است شامل اختلال نعوظ، گرگرفتگی، تحلیل توده استخوانی، کاهش توان جنسی و افزایش وزن باشد.

انجماد بافت پروستات

جراحی کرایو به منظور انجماد بافت برای از بین بردن سلول های سرطانی است. در طی عمل جراحی کرایو، سوزن های کوچکی در پروستات با استفاده از تصاویر سونوگرافی به عنوان راهنما وارد می‌ شوند. یک گاز بسیار سرد در سوزن ها قرار می‌گیرد و باعث یخ زدگی بافت اطراف می‌شود. سپس گاز دوم در سوزن ها قرار می گیرد تا بافت دوباره گرم شود. چرخه انجماد و ذوب؛ سلول های سرطانی و برخی بافتهای سالم اطراف آن را از بین می‌برد.

شیمی درمانی سرطان پروستات

شیمی درمانی از داروهایی برای کشتن سریع سلول های در حال رشد از جمله سلول های سرطانی استفاده می‌کند. داروهای شیمی درمانی سرطان پروستات را می‌توان به صورت قرص مصرف کرد و یا از طریق ورید در بازو تزریق کرد. شیمی درمانی ممکن است یک گزینه درمانی برای مردان مبتلا به سرطان پروستات باشد که دچار متاستاز شده اند. شیمی درمانی همچنین ممکن است گزینه ای برای سرطان هایی باشد که به هورمون درمانی پاسخ نمی‌دهند.