قطعاً شما وسوسه شده اید که بخواهید برای یکبار هم که شده تکنولوژی واقعیت مجازی را تجربه کنید. آمارها تا پایان سال 2018 نشان می‌دهد حدود یک میلیون و پونصد هزار دستگاه واقعیت مجازی روانه بازارها شده و یک میلیون آن ها در اختیار کاربران قرار گرفته است. در پی آن دانشمندان دست به پژوهش در مورد تاثیرات این تکنولوژی جدید بر روی مغز انسان و ادراک بشری زده اند. در ادامه با تاثیرات فناوری واقعیت مجازی بر روی مغز انسان و تکنولوژی های جدید همراه باشید.

بیشتر بخوانید: از فعال سازی اثر انگشت واتساپ تا عرضه اینترنت 5g، نوآوری های به روز شده پاییز امسال

تاثیر واقعیت مجازی بر روی پایش امواج مغز

قبل از این درباره آثار مخرب تکنولوژی ها به خصوص واقعیت مجازی بر ادراک و مغز انسان سخن رفته است. اما مهم این است که تکنولوژی هایی به کار گرفته شده که پایش امواج مغزی را کنترل می‌کنند و کمک می‌کنند شما خواب آرام تری داشته باشید. دانشمندان یکی از موسسه های فناوری، تکنولوژی ای با نام Inter-Dream اختراع کرده اند که در آن با پخش موسیقی محیطی با تصاویر مختص به زیبابین (که علناً از طریق امواج مغزی شخص کنترل می‌گردد) خواب را برای شخص آسان و راحت می‌کنند. فناوری Inter-Dream شامل رنگ ها و خصوصیات مختلفی است که امواج مغز آن ها را به گردش در می‌آورد؛ لذا رنگ ها از طریق نوسانات مغز به شکل وهم آلودی در حال تغییر خواهند بود. از آنجایی که امواج مغزی در تغییر الگوها وظیفه اصلی را بر عهده دارند، پی خواهیم برد که هرچه مغز فعال تر باشد الگوها متغیرتر و پویاتر خواهد بود. این امر به کسانی که قبل از خواب اضطراب و نگرانی دارند کمک می‌کند تا خواب آرامی داشته باشند. در حقیقت تکنولوژی Inter-Dream با تولید و انتشار تصاویری مبتنی بر ادراک و تفکر مغزی شما و احساسات درونی، ذهن شما را در موقعیت مکانی آرامی قرار می‌دهد. تکنولوژی Inter-Dream برای اولین بار  توسط موسسه PluginHUMAN  به عنوان یک پروژه هنری مطرح شد و بعدها پی برده شد که چه دانشی پشت این فناوری نهفته است.

بهبود عملکرد ذهن با فناوری واقعیت مجازی

در حقیقت فناوری های واقعیت مجازی علی رغم کنترل مغز شما، عملکرد ذهن را هم بهبود می‌بخشند. به طور مثال شما یک کلاهک VR بر روی سر خود می گذارید. کلاهک VR فعالیت ذهن شما را کنترل می‌کند و تکنیک های پیشرفته را به ذهن شما می‌آموزد. حال، این کلاه، ابزاری برای واقعیت مجازی یک رانندگی است. کسانی که رانندگی را تجربه نکرده اند، می‌توانند از این راه کار رانندگی خود را به صورت تلفیق تئوری - عملی تمرین کنند. لذا VR در انجام هر کاری ذهن شخص را آماده فعالیت های مناسب می‌کند.

تکنولوژی EEG، فناوری تطبیق پذیر واقعیت مجازی

مطالعات نشان داده هدست EEG که از فناوری واقعیت مجازی بهره می‌برد از طریق موج نگاری، امواج مغز را مورد نظر دارد. هدست EEG که پیش تر در حوزه روانشناسی کارایی مورد استفاده قرار می‌گیرد توسط یکی از سازندگان اسپرت آمریکایی با مشارکت فنی دانشگاه کینگز انگلستان طراحی شده است. در واقع هدست EEG بر روی مغز به حالت یک نوار ایفای نقش می‌کند. نوار مغزی صرفاً جهت فعالیت الکتریکی مغز، اعم از فراگیری کنترل سیگنال، بهبود ، آنالیز و بازدهی آن صورت می‌گیرد. لذا تکنولوژی EEG را در حوزه واقعیت مجازی مبتنی بر تطبیق پذیری آن با این فناوری در نظر می‌گیرند.

چند روز پیش آزمایشی در رابطه با اثرات خستگی ناشی از رانندگی از طریق تکنولوژی EEG و تکنیک های آموزش ذهنی انجام شد که به  رانندگان برای حفظ تمرکز بیشتر و هوشیاری کامل تر کمک می‌کرد. شرکت کنندگان مسابقه افراد عادی (غیر حرفه ای) بودند که در شبیه سازی تکنولوژی VR شرکت کردند. آزمایش صورت گرفته، در مورد تمرکز افراد و زمان واکنش آن ها در برابر حواشی بود. لذا از بهترین عملکردهای تکنولوژی EEG مبتنی بر واقعیت مجازی، اندازه گیری امواج مغزی افراد در محیط واقعی است.

بیشتر بخوانید: رونمایی از سرویس استریم Stadia توسط گوگل

اولین بازی واقعیت مجازی که با ذهن انسان قابل کنترل است

به تازگی خبری منتشر شده که شرکتی به نام Neurable موفق شده یک بازی مبتنی بر واقعیت مجازی را که با دریافت امواجی مغزی فعالیت می‌کند بسازد. در این بازی، بازیکنان آنچه را که تصور می‌کنند می‌توانند عملی کرده و بازی را کنترل کنند. این بازی اولین بازی واقعیت مجازی مبتنی بر تلفیق ارتباط ذهنی و یک ماشین است که صورت می‌پذیرد. بازی «بیداری» محصول همین شرکت Neurable است که از طریق ابزاری چون الکترودهایی که در نقاط مغز قرار گرفته اند ایفای عمل به جا می‌آورند. در این دستگاه الکترودی سیگنال های عصبی در راس ماجرا هستند و به جای ثبت الگوهای امواج مغزی EEG از امواج پتانسیل رخدادی بهره گرفته می‌شود. امواج رخدادی مغزی کمک می‌کند تا بهتر شخص را بشناسیم و با بررسی علایم حیاتی مغز ببینیم که شخص به چه چیزی هایی توجه می‌کند و علائم، چه چه چیزهایی را به ما نمایش می‌دهد.

واقعیت مجازی، عارضه سردرگمی موقعیت مکانی

اگرچه واقعیت مجازی یک تکنولوژی مثبت در زندگی به شمار می‌رود، ولی عواقب آن کم و بیش بر روی افراد تاثیر خواهد گذاشت. تاثیرات آن به یکباره رخ نمی‌دهد؛ بلکه کاربران به تدریج خود را در شرایط عوارض واقعیت مجازی می‌بینند. اگر کتابچه راهنمای هدست های واقعیت مجازی را در دست داشته باشید مشاهده خواهید کرد که در آن از ایمنی صحبت رفته است و سعی کرده تمامی تلاش خود را برای ایجاد شرایط امن برای شما به کار بگیرد. شرایط امن، بر مقتضای محیط وابسته است. یعنی هر نوع وسیله ای اعم از مبل، چراغ، پنکه سقفی و یا ... باید در شرایط مناسب محیط قرار بگیرد و به شما صدمه نزند. هدست های مجهز به ویژگی room-scale به کاربران اجازه می‌دهد در فضای کامل اتاق در حال حرکت باشند. اگر دفترچه راهنمای هدست های واقعیت مجازی را به دقت بخوانیم، از نکات مهم آن عدم استفاده هدست ها در مکان های عمومی و شلوغ است. در صورتی که به مدت 30 دقیقه از عینک مجازی استفاده کنید دچار سردرگمی و عارضه موقعیت مکانی می‌شوید. در اطرافتان به شدت در تعارض خواهید بود؛ لذا در صورت گذاشتن هدست، نسبت به اجسام واقعی حساس تر باشید.

بیشتر بخوانید: ۸ تجربه واقعیت مجازی و چالش های ذهنی آن

سرگیجگی، عامل موثر در میان عوارض واقعیت مجازی

از دیگر عوارض واقعیت مجازی سرگیجگی پیش آمده از هدست های پیشرفته است. با نصب هدست های مجازی اگرچه در دنیای تخیل گام گذاشته اید، ولی در محیط واقعی در حال گردش هستید. لذا یک بیماری مشابه با «حرکت» و یا «ماشین گرفتگی» به وجود می‌آید. این بیماری مجازی یک سری عوارض را در پی دارد؛ از جمله آن ها: تهوع، استفراغ، رنگ پریدگی و نهایتاً سرگیجه است.

به طور مثال شما در محیط واقعی یک کشتی نشسته اید. ولی با گذاشتن هدست مجازی، خود را در یک اتاق خالی با رنگ های متفاوت تصور می کنید. امواج دریا شما را به حرکت در می‌آورد و محیط اتاق تبدیل به یک مکان گیج کننده می‌شود. علت آن، ناهماهنگی چشم و اختلال سیستم عصبی است. کانال های تعادلی بدن و مغز به دلیل قرار داشتن در یک محیط تکان دهنده دچار تناقض حواس می‌شود. اگرچه سیستم بدن شما درک می‌کند که در محیط اتاق نیستید و حرکت شما واقعی نیست.
توجه داشته باشیم که کسانی به این تعارض دچار می شوند که خود بیماری سرگیجگی هم داشته باشند. البته کسانی که پیوسته از هدست های مجازی استفاده می کنند در تعرض سرگیجگی هم قرار می‌گیرند.

آیا تکنولوژی واقعیت مجازی موجب تشنج و صرع می‌شود؟

علاوه بر بیماری های عارض بر واقعیت مجازی همچون حرکت ناخودآگاه، سردرگمی مکانی و سرگیجگی، بیماری صرع و تشنج هم از دیگر عواقب تکنولوژی واقعیت مجازی به شمار می‌رود. هدست های VR در تصدی کسانی است که مورد حملات بیماری صرع (به خصوص حساس به نور) قرار گرفته اند. حساسیت آن ها نسبت به نور به این خاطر است که تصاویر و نورهای چشمک زن در هدست به سرعت در حال تغییر هستند و مغز با آن ها در تعارض می‌افتد. البته برخی از کسانی که سابقه تشنج و صرع هم ندارند در تعارض این بیماری ممکن است قرا بگیرند. البته افراد ناظر باید به دقت حرکات کاربران، رفتار آن ها و پرش های عضلانی غیرارادی آن ها را زیر نظر داشته باشند که مبادا تعادل آن ها پس از برهم خوردن موجب حوادثی اعم از تشنج و بر هم خوردن تعادل بدن شود.

محتوای واقعیت مجازی و تاثیر آن بر روی درک کاربر

واقعیت مجازی، نه تنها موجب عوارض بدنی می‌شود، بلکه روی درک کاربر هم تاثیر گذار خواهد بود. البته واقعیت مجازی بسته به محتویات آن بر ذهن کاربر غلبه می‌کند. آنچه ما مشاهده می‌کنیم در ذهنمان ذخیره می‌شود. مشاهدات واقعیت مجازی شباهت خاصی به دنیای واقعی و تجربیات ما دارد. هرچه محیط مجازی با کیفیت تر باشد، واقعی تر به نظر می‌رسد. اکنون که ما در دنیای مجازی به واقعیت پنداری رسیدیم، محتوای واقعیت مجازی به اوج خود می‌رسد. طبق آزمایش های صورت گرفته توسط کارشناسان، تکاپو در دنیای واقعیت مجازی موجب ایجاد عواطفی همچون همدلی، آشتی با ملیت های مختلف می‌شود. لذا نکته اهم ماجرا، محتوای واقعیت مجازی است که ممکن یک کشور را رو به صلح ببرد و یا اینکه از هم بپاشد.

در این مقاله پی بردیم که

* تکنولوژی Inter-Dream مبتنی بر بازخورد عصبی شماست. لذا با نشان دادن فعالیت سیستمی مغز، به شما یاد می‌دهد که چگونه فعالیت های مغزی خود را کنترل کنید.

* تکنولوژی واقعیت مجازی، از طریق کلاه های VR و هدست ها، عملکرد ذهن را بهبود می‌بخشد.

* بنای تکنولوژی EEG، آزمایشی مناسب بر پایه اندازه گیری امواج مغزی کاربران است و در محتوای واقعیت مجازی صورت می‌گیرد.

* اولین بازی واقعیت مجازی «بیداری» نام دارد که محصول شرکت Neurable است. این بازی، تلفیقی از ارتباط ذهنی افراد با ماشین هاست.

* از عوارض واقعیت مجازی، عارضه سردرگمی، سرگیجگی و توهم، تشنج و صرع و نهایتاً از دست دادن حواس بینایی است.

* محتوای واقعیت مجازی موجب واقعیت پنداری ما و نهایتاً ایجاد احساسات عاطفی و همدلی می‌شود.