بسیار اتفاق می‌افتد که در یک زمان کوتاه باید چندین کار را با هم همزمان انجام داده و به اتمام برسانید. در این شرایط حتما دچار دستپاچگی و اضطراب می‌شوید و شاید نتوانید به خوبی کارهای خود را انجام دهید و بر استرس و اضطراب شما افزوده می‌شود. این موقعیت ها به عنوان شرایط بحرانی نامیده می‌شود که نیاز به مدیریت شما دارد، سعی کنید تا حد امکان بر روی انجام یک کار تمرکز کرده و پس از اتمام آن، به سراغ کار بعدی بروید، برای کارها اولویت قرار داده و آن‌ها را به ترتیب اهمیت آن انجام دهید. همه ی ما در مقابله با شرایط بحرانی و زمانی که با تغییر بزرگی روبرو می‌شویم، یا احساس کنترل روی شرایط نداریم و اوضاع برایمان قابل پیش ‌بینی نیست، دچار استرس می‌شویم و به نحوی متفاوت واکنش نشان می‌دهیم. تنها باید سعی کنید بر خود مسلط شده و در شرایط بحرانی و زمانی که اوضاع مدام در حال تغییر است تصمیمات مهم نگیرید و تغییر بزرگ در زندگی خود ایجاد نکنید.

تعریف شرایط بحرانی

شرایط بحرانی را می‌توان موقعیتی توصیف کرد که معلول یک فشار روانی بزرگ است و باعث در هم شکسته شدن روال عادی زندگی و واکنش های اجتماعی می‌شود و آسیب ‌ها و تهدیدها و خطرهای زیادی را ایجاد می‌نماید.

به عبارتی باید اینگونه بیان کرد که شرایط بحرانی همچون یک حادثه ‌ای است که به طور طبیعی و یا توسط افراد انسانی به وجود می‌آید و دشواری و سختی  های زیادی را برای افراد ایجاد می‌کند و مقابله با شرایط بحرانی نیازمند تمهیدات و اقدامات اساسی و فوق العاده می‌باشد.

برای درست اندیشیدن در شرایط بحرانی، اعتماد به ‌نفس شما نقش اساسی دارد. زمانی که نظری را برای بهبود اوضاع ارائه می‌دهید، بهتر است از دانش و آگاهی تان در آن زمینه مطمئن باشید و لازم نیست که شما در مورد تمام امور بدانید. اما مهم است که در آن یک حوزه، به دانش و آگاهی خودتان اطمینان داشته باشید، این اعتماد به ‌نفس کمک‌ تان می‌کند تا حوا‌س ‌تان را جمع کنید و اگر ناگهان در شرایط بحرانی و دشوار واقع شدید، بتوانید آرامش‌ خود را حفظ کرده و درست فکر کنید و تصمیم بگیرید که چه عملی را انجام دهید.

بیشتر بخوانید: دلیل سردردهای خود را بشناسیم

واکنش های موثر در شرایط بحرانی

موضوع مهم و مورد توجه برای عمل در شرایط بحرانی این است که از کمک گرفتن از دیگران ابایی نداشته باشید و با مثبت ‌اندیشی به حل مسئله بپردازید. در ادامه به شما کمک می‌شود که برای مدیریت شرایط بحرانی چطور عمل کنید.

برنامه ‌ای برای حل موضوعات خود داشته باشید

هیچ یک از ما نمی‌دانیم که خارج از محل کار یا منزل چه اتفاقی ممکن است رخ دهد و باعث شود تحت فشار و تنش قرار گیریم، اما می‌توانیم ایده ‌هایی برای برخی موضوعات که ما را دچار سختی می‌کند، داشته باشیم و به این شیوه آسان تر با موضوع پیش آمده مواجه خواهیم شد.

انعطاف ‌پذیر باشید

شما ممکن است که با نهایت دقت برای انجام کارهایتان برنامه‌ ریزی کرده باشید، ولی باید بدانید که گاهی اوقات اتفاقات پیش بینی نشده ای روی می‌دهد که ممکن همه برنامه ریزی های شما را تحت ‌الشعاع قرار دهند و باعث اذیت شما شوند. در این  مواقع باید بتوانید در مدت زمانی کوتاه بر فکرتان مسلط شوید و با مسئله‌ی پیش آمده کنار بیایید.

تا شماره ده بشمارید

گاهی اتفاقاتی روی می‌دهد که آرامش شما را سلب نموده و تمرکز شما را می‌گیرد. ممکن است مسئله ی پیش رو کاملا بیرونی باشد و کاری از دست شما برنیاید، اما شما موظف هستید که به کار خود ادامه دهید. در این مواقع تا سعی کنید از شماره یک تا ده بشمارید و آرامش خود را حفظ نمایید و شرایط جدید را به دقت مورد بررسی قرار دهید.

نفس عمیق بکشید

این طبیعت هر انسان است که هرگاه دچار اضطراب می‌شود، تنفس او کوتاه و سریع می‌شود و این مسئله می‌تواند باعث کاهش خون رسانی به بافت مغز و ضعف شود. همچنین باعث می‌شود که قدرت تصمیم‌گیری فرد تحت تأثیر قرار گیرد. در این زمان بهترین کار این است که نفس عمیق بکشید و سعی کنید در هر بار دم، یک ثانیه نفستان را نگه دارید و سپس در بازدم، آن را از راه دهان خارج کنید. تا زمانی که آرامش پیدا کنید به این کار ادامه دهید.

اوضاع را برای خود بغرنج نکنید

معمولا در شرایط بحرانی ذهن انسان به صورت ناخودآگاه، بدترین اتفاق ممکن را پیش ‌بینی می‌کند که همین عامل باعث تشدید استرس و کاهش قدرت ذهن می‌شود، زیرا تصورات اغراق‌آمیز، قدرت فکر کردن و تصمیم‌گیری به موقع را از فرد می‌گیرد. سعی کنید به جای ترسانیدن خود با تخیلات و تصورات بیهوده، به فکر راه حل باشید.

به خودتان اعتماد کنید

در شرایط بحرانی دچار هراس و استرس نشوید، بدانید که شما توانایی رو به ‌رو شدن با مسئله را دارید. به خودتان و قدرت تفکرتان اعتماد کنید و باور داشته باشید که حتی در لحظات بحرانی هم می‌توانید، تصمیم درست و منطقی بگیرید.

مثبت اندیش باشید

به جای تفکر در مورد شرایط و اتفاقات بد،‌ سعی کنید که به جنبه ‌های مثبت موضوعات بیندیشید. مثلا تفکر در مورد اینکه سالم هستید و می‌توانید فکر کنید و راه حلی برای عبور از شرایط بحرانی بیابید. با مثبت اندیشی می‌توانید استرس و نگرانی را از خود دور کنید و در مقابله با  شرایط بحرانی موفق تر عمل نمایید.

از دیگران کمک بخواهید

بدانید که هیچ کس به تنهایی نمی‌تواند در برابر تمام مشکلات پیروز شود. به ویژه زمانی که فشار روانی زیادی به شخص وارد می‌شود. به هیچ عنوان حس شرم و خجالت در برابر کمک خواهی از دیگران نداشته باشید و زمانی که در شرایط بحرانی قرار می‌گیرید با دیگران مشورت کنید و بدانید که تنها نیستید.

بیشتر بخوانید: 14 مانعی که قاتل انگیزه‌ی شما هستند

تکنیک های مقابله با شرایط بحرانی

در اینجا چندین تکنیک و نکته مفید برای واکنش در شرایط بحرانی آورده ‌ایم که  برای شما بسیار مفید است، سعی کنید آن‌ها را به خاطر بسپارید و در شرایط بحرانی این تکنیک‌ها را به‌خاطر آورید و با تسلط بر خود، به افکارتان نظم ببخشید و بهترین راه حل را اتخاد نمایید.

آرام باشید: وقتی انسان تحت فشار است، هیچ حسی از آرامش نخواهد داشت، اما مشکل قضیه همینجاست، زیرا شما باید در آرامش باشید تا قدرت سنجش موقعیت و تصمیم گیری درست را داشته باشید. شما باید تمرین کنید و آرامش ‌تان را حفظ کنید تا در شرایط دشوار دستپاچه نشوید، صدایتان نلرزد و ذهن تان به خوبی شما را یاری نماید.

گوش بدهید: تعجبی ندارد که گوش دادن برای درست فکر کردن در مواقع بحرانی ضروری است. زیرا درست گوش دادن باعث می‌شود که قبل از جواب دادن، سوال یا درخواستی که از شما شده را  کاملا واضح بفهمید و پاسخ درست ارائه دهید. اگر بدون گوش دادن جواب دهید، ممکن است در پاسخ، چیزی بگویید که اصلا لازم نبوده و یا متناسب موقعیت مورد نظر نیست و شرایط را برای شما دشوار تر نماید. برای گوش کردن درست به طرف مقابل سعی کنید که به طور مستقیم به کسی که از شما سؤال می‌پرسد نگاه کنید و علاوه بر گفتار، به زبان بدن او هم توجه داشته باشید و هدفش را از طرح سوال متوجه شوید تا بتوانید به درستی پاسخ دهید.

اگر به خوبی متوجه هدف از سوال طرف مقابل نشدید دستپاچه نشوید و جواب نادرست ندهید و با احترام از وی بخواهید سوال را برای‌ شما تکرار کند، به این شیوه، شما زمان بیشتری برای فکر کردن و پاسخ دادن خواهید داشت.

شاید تصور کنید که اگر بخواهید که سوال را مجدد برایتان تکرار کنند در این صورت شما در نظر فرد مقابل، مردد و نامطمئن به نظر خواهید رسید. اما این طور نیست. درخواست کردن برای تکرار سوال نشان می‌دهد که می‌خواهید جواب مناسبی به او بدهید. همچنین شما به فردی که سوال را پرسیده، فرصت می‌دهید تا سوال خود را به شیوه ای دیگر بیان کند و شاید این بار، سوال را  دقیق‌ تر بپرسد و شما هم هدف و منظور وی را بهتر درک خواهید کرد.

در موقعیت درخواست برای تکرار سوال دقت داشته باشید که آیا سوالش را دقیق‌ تر و با استفاده از کلمات بهتری از شما می‌پرسد، اگر اینطور است، هدف وی از طرح سوال مثبت است و فقط می‌خواهد اطلاعات بیشتری کسب کند. ولی اگر پرخاشگرانه ‌تر از دفعه‌ی اول سوال را تکرار کرد، آن وقت باید بفهمید که هدفش اذیت کردن شما بوده است.

تعلل کنید: گاهی پیش می‌آید که شما وقت بیشتری لازم دارید تا بتوانید افکارتان را سر و سامان دهید و بتوانید جواب درست و واضحی بدهید. در این مواقع بار دیگر سوال را برای خود به آرامی تکرار کنید. با این کار شما در پاسخ دادن کمی تعلل می‌کنید و هر آنچه که در لحظه ی اول به ذهن تان خطور می‌کند را بیان نمی‌کنید، بلکه شکل مثبت و خوشایندی به آن داده و پاسخ درست را ارائه می‌دهید که نتایج مطلوب تری برای شما خواهد داشت.

سعی کنید که موضوع مطرح شده را با جزئیات دقیق آن بررسی کنید و خود شما هم از طرف مقابل سوالاتی  را بپرسید تا سوء تفاهم ایجاد شده برایتان رفع شود، معنی کلمات را بپرسید، در مورد اصطلاحات فنی و تخصصی که ممکن است برای‌ شما مشکل ‌ساز شوند، بپرسید و از طرف‌ مقابل بخواهید کلمات و مفاهیم را روشن ‌تر بیان کند تا مطمئن شوید که هر دو دارید در مورد یک چیز حرف می‌زنید، ‌سپس می‌توانید به درستی فکر کنید و پاسخ دهید. انجام این کار باعث می‌شود که قضیه برای‌ شما واضح ‌تر شود.

سکوت کنید: اکثر افراد تصور می‌کنند که سکوت کردن نشانه ای از حالت ناراحتی است، ‌ولی بهتر است که این تصور ناردست را از خود دور کنید و در موقعیت و شرایط بحرانی که قرار دارید سعی کنید از سکوت استفاده کنید. در این صورت  به طرف مقابل چنین القا می‌شود که کنترل افکارتان را به خوبی در دست داشته و به توانایی خودتان برای دادن یک جواب حرفه‌ ای ایمان دارید. وقتی برای جواب دادن عجله می‌کنید، معمولا کلماتی که بیان می‌دارید‌ تند تند و با عجله و شاید بدون اندیشه باشد. ولی با سکوت کردن، هم به افکارتان سر و سامان می‌دهید و هم به مغزتان فرمان می‌دهید که سرعت کارهایش را پایین بیاورد.

بیشتر بخوانید: با این نکات ساده به بمب انگیزه تبدیل بشین

سنجیده پاسخ دهید: در مقابله با شرایط بحرانی ممکن است از حالت عادی خود خارج شده و به ناگاه در جواب سوالات بسیار زیاد و یا خیلی کم حرف بزنید. اگر پاسخ‌ شما بسیار سریع و کوتاه باشد، ممکن است سوال پرسیدن از شما ادامه یافته و تبدیل به بازجویی شود، یعنی یک سوال دیگر هم  می‌پرسند و ناگهان متوجه می‌شوید که طرف مقابل کاملا جهت و نوع مکالمه را در کنترل خود گرفته و شما هم تحت فشار قرار گرفته و عصبانی هستید. اگر برعکس، زیاد و طولانی جواب دهید نیز ممکن است حوصله‌‌ی افراد سر برود و یا آدم خسته‌کننده ‌ای به نظر بیایید و حتی ممکن است اطلاعاتی به آن‌ها بدهید که بهتر بود نا گفته می‌ماندند. در این صورت بسیار پشیمان می‌شوید و از بدون فکر و یا زیاد حرف زدن خود ناراحت خواهید بود. به یاد داشته باشید که از شما نخواسته‌اند تا در مورد موضوع مورد نظر سخنرانی کنید. کسی که از شما سوال را پرسیده،  تنها قصد داشته که در مورد یک موضوع خاص اطلاعات بگیرد. به خواسته ‌اش احترام بگذارید و پاسخ مناسبی دهید تا اطلاعات لازم را دریافت نماید.

این تکنیک به شما کمک می‌کند تا متمرکز بودن را تمرین کنید و در شرایط بحرانی بتوانید بر یک مورد تمرکز نمایید و با خونسردی، راه حل اساسی را بیابید. زمانی که تلاش می‌کنید تا بر یک موضوع  واحد تمرکز داشته باشید و فقط یک مطلب در دفاع از حرف‌ خود می‌گویید، دیگر سعی نخواهید کرد که تمام مواردی را که به ذهن ‌تان می‌آید را بیان کنید.

آماده‌ی پاسخ باشید: با کمی تامل و دوراندیشی، می‌توانید به راحتی سوالاتی که ممکن است از شما پرسیده شود را پیش‌ بینی کنید و برای آن‌ها آماده باشید. تصور کنید که کارمند بخش بازایابی هستید و قرار است در جلسه‌ی بعدی در مورد میزان فروش برای رئیس شرکت صحبت کنید. به احتمال زیاد، گزارش شما  تعدادی از سوالات رئیس را پوشش خواهد داد. اما باید با خود بیندیشید که چه سوالات دیگری ممکن است در جلسه مطرح شود و چگونه باید به آن‌ها پاسخ دهید. باید تمام موارد و جزئیات گزارش کار خود را بررسی نمایید و اطلاعات بیشتری داشته باشید تا بتوانید پاسخ گوی سوالات بیشتر باشید و کار خود را موجه سازید. سعی کنید همواره از تکنیک بارش فکری استفاده نمایید و تمرین کنید و در آن دشوارترین و جزئی ترین سؤالاتی که ممکن است از شما بپرسند را بررسی کنید و جواب‌ های مناسب  برای آن سوالات آماده کنید. اینگونه در شرایط دشوار و جلسات کاری آسوده خاطر بوده و با اعتماد به نفس بیشتری حاضر می‌شوید.

دقت داشته باشید که شما باید هر آنچه را که در پاسخ به سوال طرف مقابل بیان داشتید را در یک عبارت کوتاه و مختصر تکرار کنید و به هیچ عنوان توضیحات بیشتر و اضافه تر ندهید. ممکن است در این مرحله و پس از گفتارخلاصه و جمع بندی‌ شما، سکوت برقرار شود. از اشتباه رایجی که بسیاری مرتکب می‌شوند، بپرهیزید و نخواهید که سکوت پیش آمده را با حرف های اضافه و بیهوده پر کنید! بدانید که این سکوت بدین دلیل ایجاد شده که فرد مقابل در حال تحلیل و بررسی گفته های شماست. پس معذب نشوید و از این فرصت برای تفکر و آرامش بیشتر استفاده نمایید.

شما به راحتی می‌توانید با تمرین مواردی که در بالا گفته شد و به کارگیری آن‌ها، مهارت درست اندیشیدن و حفظ آرامش در شرایط بحرانی را فرا گیرید و هنگام پاسخ‌ دادن با اعتماد به نفس کامل و بدون تنش صحبت کنید و به راحتی شرایط دشوار را مدیریت کرده و از آن عبور نمایید.