بیماری گریوز نوعی اختلال سیستم ایمنی بدن است که منجر به تولید بیش از حد هورمون های تیروئیدی (پرکاری تیروئید) می شود. اگرچه تعدادی از اختلالات ممکن است به پرکاری تیروئید منجر شود، اما بیماری گریوز یک دلیل شایع آن است. از آنجایی که هورمون های تیروئیدی بر سیستم های مختلف بدن تأثیر می‌گذارند، علائم و نشانه های مرتبط با بیماری گریوز می‌تواند گسترده باشد و به طور چشمگیری بر سلامتی عمومی شما تأثیر بگذارد. اگرچه بیماری گریوز ممکن است روی هر کسی تأثیر بگذارد، اما در بین خانم ها و قبل از 40 سالگی بیشتر دیده می‌شود. اهداف درمانی اصلی این بیماری، مهار تولید بیش از حد هورمون های تیروئیدی و کاهش شدت علائم آن است.

علائم بیماری گریوز

علائم بیماری گریوز و نشانه های آن شامل موارد زیر است:

- اضطراب و تحریک پذیری

- لرزش ظریف دستها یا انگشتان دست

- حساسیت به گرما و افزایش تعریق یا پوست گرم و مرطوب

- کاهش وزن با وجود عادات عادی خوردن

- بزرگ شدن غده تیروئید (گواتر)

- تغییر در چرخه قاعدگی

- اختلال در نعوظ یا کاهش میل جنسی

- حرکات مکرر روده

- چشمهای از حدقه بیرون زده (افتالموپاتی گریوز)

- خستگی

- پوست ضخیم و قرمز رنگ معمولاً روی ساق یا قسمتهای بالای پا (درمپاتی گریوز)

- ضربان قلب سریع یا نامنظم (تپش قلب)

حدود 30 درصد از مبتلایان به بیماری گریوز، علائم و نشانه های افتالموپاتی گریوز را دارند. در افتالموپاتی گریوز، التهاب و سایر وقایع سیستم ایمنی بدن روی عضلات و سایر بافت های اطراف چشم شما تأثیر می گذارد و کاسه چشم حالت بیرون زدگی پیدا می کند. بعضی از شرایط پزشکی دیگر نیز می‌توانند باعث بروز علائم مرتبط با بیماری گریوز شوند. در صورت بروز هرگونه مشکل احتمالی مربوط به بیماری گریوز، به پزشک خود مراجعه کنید تا یک تشخیص سریع و دقیق انجام شود. اگر شما علائم مرتبط با قلب مانند ضربان قلب سریع یا نامنظم را تجربه می‌کنید، یا اگر دچار کاهش بینایی شده اید، به دنبال مراقبت های اضطراری باشید.

بیشتر بخوانید: هر آنچه که باید در مورد بیماری لوپوس، این بیماری شایع در خانم ها بدانید!

علل بیماری گریوز

بیماری گریوز به دلیل نقص و اختلال در سیستم ایمنی بدن ایجاد می‌شود، اگرچه دلیل دقیق این اتفاق و دیگر علل بیماری گریوز هنوز مشخص نیست. یک از پاسخ های طبیعی سیستم ایمنی، تولید آنتی بادی هایی است که برای هدف قرار دادن ویروس خاص، باکتری یا ماده خارجی دیگر طراحی شده اند. در بیماری گریوز به دلایلی که به خوبی درک نشده اند، بدن پادتنی بر علیه یک قسمت از سلول های غده تیروئید تولید می‌کند. به طور معمول، عملکرد غده تیروئید توسط هورمونی که توسط غده ریزی در پایه مغز (غده هیپوفیز) آزاد می‌شود تنظیم می‌شود. آنتی بادی مرتبط با بیماری گریوز، آنتی بادی گیرنده تیروتروپین (TRAb)، مانند هورمون تنظیم کننده هیپوفیز عمل می‌کند. این بدان معنی است که TRAb بر تنظیم طبیعی غده تیروئید اثر می‌گذارد و باعث تولید بیش از حد هورمون های تیروئیدی (پرکاری تیروئید) از آن می‌شود.

علت افتالموپاتی گریوز

این وضعیت ناشی از ایجاد کربوهیدرات های خاصی در ماهیچه ها و بافت های پشت چشم است که علت آن نیز مشخص نیست. به نظر می‌رسد همان آنتی بادی که می تواند باعث اختلال در عملکرد تیروئید شود، ممکن است تمایلی به بافت های اطراف چشم داشته باشد. افتالموپاتی گریوز اغلب همزمان با پرکاری تیروئید یا چند ماه بعد از آن ظاهر می‌شود. اما علائم و نشانه های افتالموپاتی ممکن است سال ها قبل یا بعد از شروع پرکاری تیروئید ظاهر شود. افتالموپاتی گریوز حتی در صورت عدم وجود پرکاری تیروئید نیز ممکن است رخ دهد.

فاکتورهای خطر بیماری گریوز

اگرچه هر کسی می‌تواند به بیماری گریوز مبتلا شود، اما تعدادی از فاکتورهای خطر می توانند احتمال ابتلا به بیماری گریوز را افزایش دهند. فاکتورهای خطر بیماری گریوز شامل موارد زیر است:

- سابقه خانوادگی. از آنجایی که سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری گریوز یک فاکتور خطر شناخته شده است، احتمالاً یک ژن یا چند ژن وجود دارند که می‌توانند فرد را مستعد ابتلا به این اختلال کند.

- جنسیت. زنان بسیار بیشتر از مردان در معرض ابتلا به بیماری گریوز هستند.

- سن. بیماری گریوز معمولاً در افراد جوانتر از 40 سال بروز می‌کند.

- سایر اختلالات خود ایمنی. افرادی که سایر اختلالات سیستم ایمنی بدن مانند دیابت نوع یک یا آرتریت روماتوئید دارند، خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری گریوز دارند.

- استرس عاطفی یا جسمی. وقایع استرس زا در زندگی یا بیماری ممکن است به عنوان محرک شروع بیماری گریوز در بین افرادی که از نظر ژنتیکی مستعد هستند، عمل کند.

- بارداری. بارداری یا داشتن زایمان قبلی ممکن است خطر ابتلا به این اختلال را افزایش دهد، خصوصاً در بین خانم هایی که از نظر ژنتیکی مستعد هستند.

- سیگار کشیدن. استعمال سیگار که می‌تواند بر سیستم ایمنی بدن تأثیر بگذارد، خطر ابتلا به بیماری گریوز را افزایش می‌دهد. افراد سیگاری که به بیماری گریوز مبتلا هستند نیز در معرض خطر ابتلا به افتالموپاتی گریوز هستند.

عوارض بیماری گریوز

عوارض بیماری گریوز می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

- مسائل مربوط به بارداری. از عوارض احتمالی بیماری گریوز در دوران بارداری می‌توان به سقط جنین، تولد زودرس، اختلال عملکرد تیروئید جنین، رشد ضعیف جنین، نارسایی قلبی مادران و پره اکلامپسی اشاره کرد. پره اکلامپسی یک وضعیت خاص برای مادر است که منجر به فشار خون بالا و سایر علائم و نشانه های جدی می‌شود.

- اختلالات قلبی. در صورت عدم درمان، بیماری گریوز می‌تواند منجر به اختلالات در ریتم قلب، تغییر در ساختار و عملکرد ماهیچه های قلب و عدم توانایی قلب در پمپاژ خون کافی به بدن (نارسایی احتقانی قلب) شود.

- طوفان تیروئیدی. طوفان تیروئیدی یک عارضه نادر اما خطرناک است که به عنوان پرکاری تیروئید یا بحران تیروتوکسیک نیز معروف است. وقتی پرکاری تیروئید شدید درمان نشود یا به طور نا مناسب درمان شود، این عارضه اتفاق می‌افتد.

- استخوان های شکننده. پرکاری تیروئید درمان نشده همچنین می تواند به استخوان های ضعیف و شکننده (پوکی استخوان) منجر شود. قدرت استخوان های شما تا حدودی به میزان کلسیم و سایر مواد معدنی موجود در آن ها بستگی دارد. تولید بیش از حد هورمون تیروئید در توانایی بدن شما برای ترکیب کلسیم در استخوان ها اختلال ایجاد می‌کند.

تشخیص بیماری گریوز

راهکارهای تشخیص بیماری گریوز ممکن است شامل موارد زیر باشد:

- معاینه بدنی. پزشک چشم و گردن شما را معاینه می‌کند تا ببیند آیا آن ها تحریک شده یا بیرون زده هستند یا خیر و غده تیروئید شما بزرگ شده است یا خیر. از آنجا که بیماری گریوز متابولیسم شما را افزایش می‌دهد، پزشک نبض و فشار خون شما را بررسی می‌کند و به دنبال علائم لرزش می‌باشد.

- نمونه خون. پزشک شما آزمایش خون را برای تعیین میزان هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH)، هورمون تولید شده از هیپوفیز که بطور طبیعی غده تیروئید و همچنین سطح هورمونهای تیروئید را تحریک می‌کند، انجام می‌دهد. افراد مبتلا به بیماری گریوز معمولا دارای TSH پایین تر از سطح طبیعی و هورمون های تیروئیدی در سطح بالاتر هستند. تست آزمایشگاهی دیگر سطح آنتی بادی را که می‌تواند باعث بیماری گریوز شود اندازه گیری می‌کند. این آزمایش معمولاً برای تشخیص لازم نیست، اما نتیجه منفی آن می‌تواند نشان دهنده یافتن علت دیگری برای پرکاری تیروئید باشد.

- جذب ید رادیواکتیو. بدن شما برای تولید هورمون های تیروئیدی به ید نیاز دارد. با دادن مقدار کمی ید رادیواکتیو و بعداً اندازه گیری مقدار آن در غده تیروئید با دوربین اسکن تخصصی، پزشک شما می‌تواند میزان جذب ید توسط غده تیروئید شما را تعیین کند. این میزان تعیین می‌کند که مبتلا به بیماری گریوز یا وضعیت دیگری از انواع بیماری پرکاری تیروئید هستید یا خیر. این آزمایش ممکن است با اسکن ید رادیواکتیو ترکیب شود تا تصویری از الگوی جذب نشان داده شود.

- سونوگرافی. سونوگرافی از امواج صوتی با فرکانس بالا برای تولید تصاویر از ساختارهای داخل بدن استفاده می‌کند. سونوگرافی می‌تواند نشان دهد که غده تیروئید بزرگ شده است یا خیر، و بیشتر در افرادی که نمی‌توانند تحت تاثیر ید رادیواکتیو مانند زنان باردار قرار بگیرند، مفید است.

- تست های تصویربرداری. اگر تشخیص چشمی گریوز با یک ارزیابی بالینی ممکن نیست، پزشک شما ممکن است یک آزمایش تصویربرداری مانند سی تی اسکن با فناوری تخصصی اشعه ایکس که تصاویر مقطعی نازک تولید می‌کند، تجویز کند. همچنین ممکن است از تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) استفاده شود.

درمان بیماری گریوز

درمان بیماری گریوز معولا شامل مهار تولید هورمون های تیروئیدی و جلوگیری از تأثیر آن ها بر بدن است. برخی از درمان ها شامل موارد زیر است:

- درمان با ید رادیواکتیو. با این روش درمانی، شما ید رادیواکتیو یا رادیو ید را به صورت خوراکی مصرف می‌کنید. از آنجایی که تیروئید برای تولید هورمون به ید احتیاج دارد، رادیو ید به سلول های تیروئید می‌رود و رادیواکتیویته آن سلول های تیروئید بیش فعال را به مرور زمان از بین می‌برد. این باعث می‌شود که غده تیروئید شما کوچک شود و علائم آن معمولاً طی چند هفته تا چند ماه به تدریج کاهش می‌یابد.

- داروهای ضد غده تیروئید. این داروها در استفاده غده تیروئید از ید برای تولید هورمون اختلال ایجاد می‌کنند. این داروهای تجویز شده شامل پروپیل تیواوراسیل و متیمازول (تاپازول) هستند.

- عمل جراحی. جراحی برای برداشتن تمام یا بخشی از تیروئید شما (تیروئیدکتومی یا تیروئیدکتومی ساب توتال) نیز گزینه ای برای درمان بیماری گریوز است. پس از جراحی، به احتمال زیاد شما نیاز به درمان دارویی دارید تا بتوانید سطح هورمون های تیروئیدی را به میزان طبیعی خود برگردانید.