خانواده نعناعیان Lamiaceae یكی از بزرگترین خانواده های گیاهی است كه دارای پراكنش جهانی است و دارای حدودا 200 جنس مختلف آویشن کوهی یا همان آویشن وحشی خودرو و (2000 تا 5000) گونه از بوته های معطر و درختچه های كوتاه است. اغلب نعناعیان تولیدكننده ترکیب های شیمیایی همچون ترپن ها و انواع تركیبات ديگری هستند كه این تركیبات را می‌توان در قسمت های غده ای اپیدرمی برگ ها و ساقه و اندام های دیگر ذخیره می‌کنند، بررسی کرد؛ آویشن یک نوع ازگیاهان است که در لابه لای صخره ها و تخته سنگ‌ها به صورت وحشی و خودرو رشد می‌کنند، که عصاره ی دل کوه ها را برای سلامتی انسان‌ها و حتی حیوانات در جنگل ها به ارمغان می‌آورند.

ساختار آویشن

گیاه آویشن کوهی (L vulgaris Thymus) گیاهی است که ساختار بوته ای دارد دارای ساقه های چوبی یا علفی است این گیاه دارای برگ هایی است که کرک های سفید آن را پوشانده است. برگ های آن تقریباً دمبرگ ندارند یا دارای دمبرگ بسیار كوتاه هستند. آویشن دارای برگ های خاکستری روشن و شکل هندسی آن تقریبا بیضی است. آویشن کوهی گیاهی است كه به طور طبیعی در مزرعه ها و در نواحی نیمه خشک  یا معتدل گرم در دماهای بالا و جاهایی که نور خورشید شدید و مستقیم است بیشتر رشد می‌کند؛ میزان آب و خاك و مقدار نوری که به بوته ی این گیاه می‌تابد به طورمستقیم و خیلی زیادی رشد کلنی های آویشن کوهی یا پرورشی (وزن خشك ريشه و اندام هوایی) را تغییر می‌دهند و طبق تحقیقی شرایط نوری و میزان رطوبت خاک را بر میزان رشد آویشن بررسی کرده اند که آن قدر میزان شدت نور بر رشد خوب آویشن تاثیر می‌گذارد، رطوبت تاثیر چندانی نمی‌گذارد.

بیشتر بخوانید:‌ با تاثیر انواع عرق های گیاهی بر بدن آشنا شوید

شرایط نگهداری آویشن کوهی

به طور معمول آویشن در حجم زياد در آفتاب خشك می‌شود اما كیفیت محصول نهایی بسیار كم می‌شود، چاره ای اندیشیده شده و از دستگاه خشک کن مصنوعی با لامپ هایی مخصوص برای خشک کردن آویشن استفاده شود کیفیت محصول نهایی و یا همان آویشن خشک شده بسیار بالاتر و بهتر بوده. كیفیت اسانس آویشن کوهی بسته به ساختار ژنتیكی گیاه آویشن و اینکه گیاه در چه مرحله ای زندگی خودش است، و همچنین عامل های دیگری همچون زمان برداشت، محیط و غیره متفاوت خواهد بود. ما ایرانیان به مقدار زیادی آویشن استفاده می‌کنیم، و در موقعیت‌های جغرافیایی همچون قسمت‌های غربی و شمال غرب کشور که دارای آب و هوای مناسب رشد آویشن هستن تقریبا در اکثر غذاهای محلی بخاطر اینکه آویشن در کوهایشان وجود دارد، استفاده می‌کنند. آویشن به عنوان چاشنی، طعم دهنده و غیره استفاده می‌شوند. و همچنین در صنعت غذایی امروز به عنوان ترکیبی معطر دردسرهای لبنیاتی منجمد، ژلاتین ها و غیره استفاده می‌شود.

آویشن کوهی برای درمان چه بیماری هایی است

از قدیم الایام گیاهان و گل‌هایی که از دل سنگ ها سر بر می‌آوردند از دید اطبا و دانشمندان دارای خاصیت‌های بی‌نظیری بودند، بنابراین در گذشته بر روی این گیاه نیز تحقیقات بسیاری کردند و در درمان بیماری های زیادی ازآن استفاده کردند،‌ مانند:

1- دم کرده‌ی سرد از كل گیاه آویشن (ساقه، گل و برگ آویشن کوهی) برای رفع سوء هاضمه و دوره بهبودی بعد از بيماری و یک دم کرده مناسب برای رفع قاعدگی های دردناک و تشنج و غیره مورد استفاده است.

2- در بعضی کشورها مانند كلمبیا و كوبا، جوشانده گیاه تازه یا خشک شده به عنوان اشتها آور، درمان سرفه و سیاه سرفه و سرما خوردگی بسیار استفاده می‌کنند.

3- در بیماری های پوستی گاهی از اسانس آویشن کوهی محلول هایی تهیه می‌کنند، که باعث رفع مشکلات و درمان نواقص پوستی می‌شود.

4- اسانس آویشن با روغن زیتون مخلوط کرده و برای گرم کردن مفاصل بکار می‌رود. برای درمان مشکلات مفصلی و استخوان درد مسکن محسوب می‌شد.

5- تیمول به علت دارا بودن اثر ضدعفونی كننده، می‌تواند در بیماری های روده و گوارشی نقش به سزایی داشته باشد.

6- آویشن در طب سنتی به عنوان آرام بخش، محرك جنسی و خلط آور مصرف می‌شده که آن را دم می‌کردند و از عصاره آن می‌نوشند. همچنین در استخر یا موقع حمام کردن برای كمی به مشكلات رماتیسمی و پوستی (كوفتگی بدن، و غیره) استفاده می‌شود.

روغن آویشن به عنوان یک جزء معطر ضد اسپاسم، ضد نفخ در قطره های سرفه و مرهم ها و پمادها استفاده می‌شود، از تیمول موجود در آویشن نیز استفاده های مشابهی می‌شود، مثلا در درمان مشکلات پوستی به عنوان لوسیون و مرهم و پماد به عنوان ضد قارچ استفاده می‌شود، به عنوان ضدکرم در مشکلات روده و گوارشی و روغن قرمز آویشن کوهی میکروب کش است و مقدار زیادی در دهان شویه ها، محلول های غرغره و خمیر دندان‌ها، صابون‌ها و مواد شوینده و ضدعفونی کننده و...استفاده می‌شود. در علم پزشکی جدید از آویشن در درمان سیاه سرفه، سل، برونشیت از آن نیز استفاده می‌کنند. تیمول به عنوان یک ضدعفونی کننده، روی زخم ها و جوش های صورت و بدن در دارو های پوستی استفاده می‌شود. از تیمول برای رفع عفونت‌های معده وروده استفاده می‌شود و باعث اسهال می‌شود چرا که بیشتر مقدار تیمول توسط روده جذب و توسط ادرار دفع می‌شود. از تیمول در ساختن داروهایی همچون شربت تیمکس و شربت تیمیان و قطره تیم آرتا استفاده می‌شود که به اسم داروهای ضد سرفه و خلط آور معروف اند.

بیشتر بخوانید:‌ آشنایی باپونه کوهی وتاثیرآن برروی سلامتی انسان

آویشن برای چه کسانی مضر است

1: آویشن برای کسانی که فشارخون بالا دارند، یابه نحوی از بالا رفتن یا افت فشار رنج می‌برند، توصیه نمی‌گردد.

2: آویشن کوهی یا همان آویشن وحشی بر روی هورمون‌های غده تیروئید، تاثیر بدی می‌گذارد.

3: ازمصرف آویشن در دوران شیردهی و بارداری اجتناب شود، چرا که طبق نظریه دانشمندان این احتمال وجود دارد که زنان باردار را در معرض سقط قرار بدهد، زیرا آویشن هورمون های محرک در قاعدگی را تحریک می‌کند.

4: آویشن برای بیماران قلبی نیز تا حدودی ضرر دارد، زیرا از خانواده نعناعیان است و این دسته از گیاهان برای ناراحتی های قلبی توصیه نمی‌شوند، و ممکن است تشنج، تند نفسی و ایست قلبی به همراه داشته باشد.

5: در بعضی موارد مشاهده شده است که آویشن باعث التهابات پوستی می‌شود.

6: آویشن می‌تواند با ترکیبات شیمیایی دیگر گیاهان ترکیب شود و آلرژی را به همراه داشته باشد و سلامت را به خطر بیاندازد. از عوارض دیگر آویشن می‌توان مسمومیت، تهوع، ناراحتی های معده، ناراحتی های گوارشی، اسهال، سردرد و سرگیجه به همراه داشته باشد.

بیشتر بخوانید: زرشک و تاثیر آن برسلامتی انسان

خاصیت آویشن در درمان بیماری های زنانه

آویشن گیاهی شگف آور است که در درمان بیماری های زنانه نقش پر رنگی ایفا می‌کند. ترشحات غیر طبیعی و بیماری های زنان می‌توانند شادابی و سر زندگی و سلامت روح و جسم و همچنین سلامت زندگی زناشویی را به خطر بیاندازد. ترشحات و عفونت‌های زنانه به چندین دسته تقسیم می‌شوند که آویشن می‌تواند که درمان تمام آن‌ها کمک کند، به ویژه درعفونت های واژینال شدید و خونریزی های رحم بسیار موثر بوده است. از دمنوش گیاه آویشن (به غیراز روزهای پریودی) می‌توان مصرف نمود، که خاصیت بسیاری دارد. گونه ای از آویشن به نام ولگاریس یا آویشن باغی یا معمولی، که به عنوان افزودنی و چاشنی به مواد غذایی اضافه می‌شود و دارای اثرات طعم دهنده عالی، محرک و بادشکن، بوی خوب و مزه و طعم تندی دارد و دارای دو جزء یا دو ترکیب شیمیایی فوق العاده باخاصیت است به نام های تیمول و کراواکرول؛ تیمول ترکیب فنلی و‌ مهم‌ترین ماده موثر آویشن بوده و اثر ضدعفونی کننده و ضد کرم دارد و همچنین مصرف آن برای رفع خارش دستگاه تناسلی مورد استفاده است. کارواکرول نیز اثر ضدعفونی کننده و ضد قارچی دارد که در ترکیب قرص های مترو نیدازول در درمان عفونت‌های مهبل زنان نقش مهمی دارد، این ماده موثر در آویشن همچنین در رفع انگل لوله های پنج تایی دستگاه تناسلی بانوان مورد استفاده است.