منتشر کننده
سکته‌ی مغزی در کل دنیا اولین علت از کار افتادگی و در کشور های جهان سوم سومین علت مرگ و میر است. در کشور ما روزانه بیش از 200 نفر در اثر سکته‌ی مغزی جان خود را از دست خواهند داد و همچنین آمار نشان می‌دهد که درصد رخ دادن سکته ی مغزی در مردان بالاتر از زنان است.
برای اینکه مغز بتواند به طور طبیعی به فعالیت خود ادامه دهد نیاز است که خون رسانی به مغز مرتباً انجام گیرد. اگر یکی از رگ هایی که سبب خون رسانی به مغز می‌شوند پاره یا به وسیله ی لخته ی خون مسدود شوند باعث بروز سکته‌ی مغزی در فرد می‌شوند.
به سبب این اتفاق گردش خون ناحیه ی مذکور دچار اختلال شده و علائمی همچون اختلال در تکلم، فلج شدن بخشی از بدن یا علائمی خفیف و گذرا همچون تار شدن دید را در پی خواهد داشت.
در درمان سکته‌ی مغزی زمان اهمیت زیادی دارد به همین دلیل در صورت بروز علائم سکته ی مغزی از تماس با راننده یا پزشک خود بپرهیزید و به جای آن سریعاً با اورژانس تماس بگیرید. اگر مراحل درمانی سکته‌ی مغزی در 4 ساعت اولیه بروز سکته صورت گیرد درصد عوارض ناشی از آن کاهش خواهد یافت و حدود 30 درصد بیماران بدون کوچکترین عوارضی به بهبودی کامل دست خواهند یافت. خوشبختانه سکته ی مغزی قابل پیشگیری بوده و می‌توان با حذف و کنترل عوامل به وجود آورنده‌ی آن درصد بروز سکته‌ی مغزی را به شدت کاهش داد. این عوامل عبارت ان از سیگار کشیدن، چاقی، دیابت و رژیم غذایی نامناسب و پرچرب.
بیشتر بخوانید: ویتامین B12 رو میشناسی و با خواص و فوایدش آشنایی داری؟
علائم سکته‌ی مغزی
بعضی اوقات سکته ی مغزی به تدریج اتفاق می‌افتد اما احتمالا یک یا چند علامت ناگهانی را از خود بروز می‌دهد که به صورت زیر است:
- احساس سرگیجه و تهوع
- احساس سردرد ناگهانی و بسیار شدید بدون دلیل مشخص
- احساس بی حسی یا ضعف ناگهانی در صورت، بازو یا سایر اعضای بدن به ویژه در یک طرف بدن
- مشکل ناگهانی در بینایی و از بین رفتن دید در یک یا هر دو چشم
- سردرگمی یا ضعف در درک مفاهیم یا صحبت با فرد دیگر
- بروز مشکل در راه رفتن یا حفظ تعادل و هماهنگی در بدن
به منظور بررسی علائم ذکر شده در بالا برای خود یا شخص دیگر می‌توان از تست FAST استفاده کرد:
- F ابتدای کلمه‌ی Face (بررسی صورت): لبخند بزنید و ببینید که آیا یک طرف صورتتان افتاده یا توانایی حرکت ندارد
- A ابتدای کلمه‌ی Arms (بررسی بازوها): هر دو بازوی خود را بلند کنید. آیا یک بازو پایین تر می‌آید؟
- S ابتدای کلمه ی Speech (بررسی تکلم ): یک عبارت کوتاه را تکرار کنید یا از فرد مشکوک بخواهید یک جمله را بگوید. هرگونه ناتوانی در ادای کلمات یا گفتار نامفهوم را بررسی کنید.
- T ابتدای کلمه‌ی Time (زمان): زمان اهمیت زیادی دارد.با مشاهده‌ی هر کدام از علائم سریعاً به اورژانس زنگ بزنید.
عوارض ناشی از سکته مغزی
همانطور که گفته شد بسته به مدت زمان شروع به درمان پس از رخ دادن سکته و محلی از مغز که سکته آن را تحت تاثیر قرار داده، عوارض آن میتواند موقتی یا دائمی باشد.
فقدان حرکت ماهیچه ها
در بسیاری از مواقع عدم خون رسانی به مغز و یا کمبود جریان خون در مغز سبب فلج شدن بخشی از بدن خواهد شد. که در پی آن فرد بیمار کنترل خود را بر روی قسمتی از ماهیچه هایش از دست می‌دهد و یا هماهنگی میان ماهیچه ها به هم می‌ریزد که باعث می‌شود در یک سری از فعالیت های خود نظیر راه رفتن و لباس پوشیدن دچار مشکل شود. همچنین در اثر کم شدن کنترل بر روی حرکت ماهیچه ها صحبت کردن و غذا خوردن برای فرد بیمار سخت و دشوار خواهد شد و باعث می‌شود و باعث می‌شود فرد نتواند کلمات را به خوبی ادا کند و یا عمل بلع را به خوبی انجام دهد.
از دست رفتن حافظه و مشکل شدن فکر کردن
در افرادی که سکته ی مغزی را پشت سر گذاشته اند توانایی درست فکر کردن، به خاطر سپاری، استدلال و فهم مسائل کاهش می‌یابد.
مشکلات روحی و احساسی
کنترل عواطف و احساسات در این افراد کم است و مستعد افسردگی هستند. همچنین تغییرات رفتاری در آن‌ها دیده می‌شود. مانند گوشه گیری، کم شدن اعتماد به نفس، خلقیات متغیر و تحریک پذیری بالا از نظر روحی
درد
در این افراد ممکن است احساس درد، خارش یا سوزش، کرختی و بی حسی یا سایر احساسات عجیب در اندام هایی از بدن که تحت تاثیر سکته بوده اند حس شود.
بیشتر بخوانید: عسل معجون سلامتی
عوامل خطرناکی که موجب بروز سکته‌ی مغزی
عوامل زیادی وجود دارد که موجب بروز سکته‌ی مغزی می‌شوند و همانطور که در بالا به آن اشاره شد می‌توان با حذف تعدادی از آن‌ها درصد احتمال بروز سکته‌ی مغزی را کاهش داد.
عوامل قابل پیشگیری و قابل درمان سکته‌ی مغزی
مواردی که در ادامه ذکر می‌شود فاکتورهای خطری هستند که به راحتی قابل تغییر اند
- کشیدن سیگار یا در معرض دود آن قرار گرفتن
- دیابت
- BMI بالا (اضافه وزن و چاقی)
- اعتیاد به الکل یا مواد مخدر و داروهای غیر مجاز
- بالا بودن سطح کلسترول
- مبتلا بودن به بیماری های قلبی عروقی
عوامل غیر قابل پیشگیری
- سن بالا (55 سال و بالاتر)
- جنسیت: احتمال بروز سکته‌ی مغزی در مردان بالاتر از زنان است
- داشتن سابقه ی قبلی یا خانوادگی در سکته‌ی مغزی و قلبی
- نژاد: درصد بروز سکته‌ی مغزی در آفریقایی ها و آمریکایی ها بالاتر از سفیدپوستان است
با توجه با موارد ذکر شده در بالا برای کاهش احتمال بروز سکته ی مغزی لازم است که:
- در صورت اعتیاد به الکل و دخانیات آن را ترک کنید
- با ورزش و تحرک بالا وزن خود را ایده آل نگه دارید
- قند و کلسترول خونتان را اندازه گیری کنید و رژیم غذایی سالمی را برای طبیعی نگه داشتن سطح قند و کلسترول دنبال کنید
- خواب کافی داشته باشید
- روزی حداقل 8 لیوان آب بنوشید
- مصرف ویتامین ها به خصوص ویتامین های گروه B را جدی بگیرید
- فشار خونتان را اندازه بگیرید
- عوامل استرس زا را در زندگی خود کاهش دهید.
- حبوبات و فیبر را در وعده های غذایی خود بگنجانید
- زیر نظر پزشک قرص آسپرین بچه مصرف کنید
به غیر از موارد بالا مصرف خوراکی های زیر توسط پزشکان توصیه شده است:
- شکلات تلخ که به کاهش کلسترول های مضر کمک می‌کند
- محصولات لبنی به خاطر دارا بودن کلسیم و منیزیم و ... که باعث کاهش فشار خون می‌شوند.
- مغزیجات به خاطر دارا بودن چربی های سالم
- سیر
- چای سبز
مراقبت های پس از سکته‌ی مغزی
مراقبت و درمان بعد از سکته‌ی مغزی تا حاصل شدن بهبودی پروسه‌ی زمان بری است. در این مدت نیاز است اطرافیان فرد بیمار را به خوبی زیر نظر داشته باشند و به او روحیه دهند.
- تشخیص افسردگی
سکته‌ی مغزی از نظر روحی بر روی بیمار و خانواده ی او تاثیر زیادی میگذارد و استرس و فشار های روانی زیادی به دنبال خواهد داشت. درصد بروز افسردگی در میان این بیماران بالا است .زیرا فردی که تا قبل از سکته از نظر فیزیکی کاملا سالم بوده است ممکن است برخی از توانایی هایش را از دست داده باشد و نیاز باشد که برای انجام کوچکترین کارهایش از دیگران کمک بگیرد. به خصوص علائم افسردگی در مردانی که تا قبل از آن مسئولیت مالی خانواده را بر دوش داشته اند بسیار شایع است. نشانه های افسردگی متنوع است و شدت و ضعف آن در هر فرد متفاوت است.
مهم ترین نشانه های افسردگی که می‌توان در یک فرد مشاهده نمود به صورت زیر است:
- ناآرامی و بی قراری بدون دلیل مشخص
- تغییرات اشتهایی (کم اشتهایی یا پرخوری)
- مشکلات خواب (خوابیدن زیاد یا کم خوابی)
- از دست دادن میل جنسی
- مشکلات تمرکزی
- احساس خستگی
- افکار مرگ یا خودکشی
بیشتر بخوانید: در مورد حمله ی قلبی چه می‌دانید؟
فیزیوتراپی، ورزش درمانی و آسیب شناسی
ورزش درمانی باعث بهتر شدن حرکت ماهیچه ها و بهبود یافتن قسمت های بی حس شده خواهد شد. فیزیوتراپیست میتواند مهارت هایی که فرد در اثر سکته از دست داده است را به او بیاموزد و مشکلات و نواقص حرکتی را برطرف کند. همچنین یک آسیب شناس زبان میتواند به بهتر شدن مهارت های گفتاری و کلامی بیمار کمک کند.
درمان های توانبخشی نیز سبب می‌شوند تا حدود بسیار زیادی حافظه و قدرت فکر کردن فرد بهتر شود.
از آنجایی که پروسه ی درمان برای فرد بیمار ممکن است خسته کننده باشد و همانطور که گفته شد احتمال ابتلا به افسردگی پس از سکته بسیار بالاست، لازم است در مراحل درمان از یک روانشناس برای کمک به فرد از نظر روحی کمک گرفت.
