فراوان ترین ماده در کره زمین آب است. آب به شکل های مختلفی همچون دریا ، باران ، رودخانه و... دیده می‌شود و در چرخه خود، مرتباً از حالتی به حالت دیگر تبدیل می‌شود، اما از بین نمی‌رود. هر گونه حیات موجود روی کره زمین محتاج آب است. انسان ها از آب آشامیدنی استفاده می‌ کنند، یعنی آبی که کیفیت آن مناسب سوخت و ساز بدن باشد. با رشد جمعیت، منابع آب طبیعی رو به تمام شدن هستند و این موضوع، سبب نگرانی بسیاری از دولت‌ ها در سراسر دنیا شده است در بعضی مواقع به دلیل مشکلات کمبود آب، این ماده را جیره بندی می ‌کنند تا مصرف آن را تعدیل نمایند. آب در فرایند های متابولیسمی بدن انسان، نقش حیاتی دارد. زمان گوارش غذا، مقادیر قابل توجهی آب مورد استفاده قرار می‌گیرد. تقریباً 70 درصد وزن بدن را آب تشکیل می‌دهد. برای عملکرد صحیح بدن، روزانه به 1 تا 7 لیتر آب نیاز دارد البته این میزان آب به میزان فعالیت بدن، دمای هوا، رطوبت و دیگر عوامل وابسته است. آب از طریق ادرار، مدفوع، تعریق و همچنین از طریق بازدم به شکل بخار آب دفع می‌شود.

بیشتر بخوانید:‌ چگونه در تابستان گرما زده نشویم؟

اهمیت آب در زندگی

خواص مهم آب باعث ارزشمند شدن این ماده شده است خواص آن عبارتند از:

- حلال بسیار خوبی است

- چگالی بالایی دارد و زمانی که یخ می‌زند یا حرارت می‌بیند، چگالی آن کاهش می‌یابد

- گرمای تبخیر آب بالاست. یعنی برای تبدیل مقدار کمی آب به بخار، گرمای زیادی لازم است. این خاصیت برای بدن ما بسیار کاربرد دارد زیرا گرمای اضافی بدن با تبخیر تنها مقدار کمی از آب بدن از طریق منافذ پوست تعریق کاسته می‌شود.

- کشش سطحی آب به طور شگفت انگیزی زیاد است. گاهی اوقات شاهد نشستن حشرات روی سطح آب بوده ‌ایم. اگر با دقت به طرز قرار گرفتن حشره روی سطح آب نگاه کنید، می بینید که سطح آب زیر پای حشره، مانند یک تشک ابری فرو می‌رود؛ اما پاره نمی‌شود.

- از دیگر خواص جالب آب، حالت جامد آن، یعنی یخ بودن آن است. هنگامی که آب بر اثر سرما به یخ تبدیل می‌شود، انبساط می‌یابد، بدین معنا که حجم بیشتری را اشغال می‌کند. بنابراین، حجمی از یخ که هم‌حجم آب اولیه است، جرم کمتری دارد. به این علت می‌گویند که چگالی یخ از آب کمتر است و همین موضوع موجب می‌شود که یخ روی آب شناور بماند. در حالی که در برخی موارد، چگالی ماده جامد از حالت مایع آن بیشتر است.

مدیریت منابع آب چگونه باید باشد؟

مدیریت منابع آب یعنی برنامه ریزی و توسعه، توزیع و مدیریت بهینه مصرف منابع آبی. برنامه ریزی برای مدیریت منابع آب، همراه با تخصیص آب به صورت عادلانه برای برآورده کردن نیازهای انسان است.  آب یک منبع ضروری برای حیات تمامی جانداران روی کره زمین است و فقط 3 درصد از آب های جهان، آب شیرین اند و از این مقدار حدود دو سوم آن به صورت یخ و یخچال موجود هستند. به مرور زمان، آب در حال مبدل شدن به یک منبع نادر است و دستیابی به آب تمیز و قابل شرب به یک محدودیت تبدیل شده است. در مدیریت منابع آب، سعی زیادی برای بهینه سازی مصرف آب و کاهش اثرات زیست محیطی مصرف آب در طبیعت وجود دارد. کشاورزی به عنوان بزرگترین مصرف کننده منابع آب شیرین دنیا محسوب می شود. این صنعت حدودا 70 درصد آب شیرین را صرف می کند. با افزایش روز افزون جمعیت و نیاز به غذا، کشاورزی نیز نا خواسته افزایش خواهد یافت و کمیاب بودن آب شیرین در آینده به عنوان یک معضل بزرگ خواهد بود.

شش نکته کلیدی برای حل مشکل جهانی آب مطرح شده است:

بالا بردن کیفیت داده های مربوط به منابع آب 2- حافظت بیشتر از محیط زیست 3- اصلاح حکمرانی آب 4- تصحیح مصرف آب در کشاورزی 5- مدیریت نیاز شهری و صنعتی 6- توانمند سازی فقرا و زنان در مدیریت منابع آب

از بزرگترین نگرانی ها برای آینده منابع آب، پایداری کنونی و آتی منابع آب برای تخصیص است. هرچه آب کمیاب تر شود اهمیت مدیریت آب درست افزایش پیدا می کند. یافتن یک تعادل بین نیاز آبی بشر و نیاز آبی محیط زیست، یک گام مهم در پایداری منابع آب است. در ایران، منابع آبی، با توجه به خشکسالی های چند سال های اخیر کاهش داشته تا جایی که در برخی استان ها وضعیت آب در تابستان وحشتناک و خطرناک است و برخی از سد ها خشک شده یا مقدار اندکی آب دارند پس نمی توان موضوع مدیریت منابع آب را نادیده گرفت.

تصور زندگی بدون آب

همان طور که می دانید آب بعد از هوا مهم ترین ماده ی ضروری برای حیات موجودات زنده است. انسان ها با بی توجهی خود به مصرف بی رویه ی آب نه تنها آب را بیهوده و بیش از نیازشان مصرف می کنند بلکه با رفتار ناصحیح خود باعث آلودگی آن نیز می شوند. غافل از اینکه بدون آب حیاتی روی کره زمین وجود نخواهد داشت. موارد استفاده ی اصلی از آب شامل مصارف شهر و خانگی و مصارف کشاورزی و مصارف صنعتی است . آلوده شدن و تلفات آب و افزایش بی وقفه ی جمعیت، آب شیرین را که تولید آن تقریبا ثابت و محدود است، تهدید می کند. تلفات آب به وسیله ی انسان، با برداشت بی حساب و کتاب از منابع آب سطحی و زیرزمینی در مدت زمان طولانی و مصرف بیش از اندازه آب در منازل و مزارع و صنایع به وجود می آید. همه ی این موارد زندگی  ما را تهدید می کنند و حیات را به سمت نابودی می کشانند.

بیشتر بخوانید: خوردن هشت لیوان آب در روز ضروری است

برای پیشگیری از تلفات آب چه باید کرد؟

مصارف خانگی

همیشه به این موضوع فکر کنیم که مصرف بیش از حد آب، ایجاد خسارت برای محیط زیست و نسل های آینده است و ما در برابر آن ها مسئولیم. صرفه جویی در مصرف آب فقط برای زمان های خشکسالی نیست. هر قطره آبی که تلف شود نشانه یک قطره آب کمتر برای زندگی است پس به دنبال اصلاح روش مصرف آب و یافتن راه های صحیح مصرف این ماده ی گران بها باشیم . به طور مثال هنگام استحمام هر وقت لازم بود شیر آب را باز کنیم. برای شستن دهان و مسواک زدن تنها یک لیوان آب کافی است. برای شستن ظروف ابتدا ظروف غذا را از باقی مانده های غذا پاک کرده و پس از کف مالی ظرف ها را در یک لگن آب قرار دهیم. به این ترتیب آبکشی ظروف سریعتر و با مصرف آب کمتر صورت می گیرد. هنگام استفاده از ماشین لباسشویی بهتر است از حداکثر ظرفیت ماشین استفاده کنیم. شستن اتومبیل با شیلنگ آب کار اشتباهی است به جای اینکار می توانیم از یک سطل آب و یک تکه ابر یا پارچه استفاده کنیم .برای تمیز کردن حیاط خانه و جلوی در خانه از جارو استفاده کنیم یا برای کاستن مصرف آب در سیفون های مخزنی بهتر است یک یا دو بطری پلاستیکی را بعد از برداشتن برچسب کاغذی روی آن، پر از آب کرده، درب آن را بسته و سپس در داخل مخزن سیفون قرار دهیم. اینکار موجب می شود مقدار کمتری آب وارد مخزن سیفون شود و هر دفعه تا 5 لیتر آب صرفه جویی شود .

مصارف صنعتی

هر روزه میلیون ها لیتر آب جهت تولیدات صنعتی مورد استفاده قرار می گیرد. در نیروگاه های تولید برق، از آب برای سرد کردن لوله ها و دستگاه ها استفاده می شود و همچنین شستشو و نقل و انتقال مواد زاید کارخانه ها به وسیله آب است و همچنین ترکیب اغلب مواد شیمیایی با یکدیگر نیازمند به وجود آب است. صنایعی مثل نساجی، الکل سازی، کاغذسازی، صد درصد وابسته به آب هستند. از طرفی دیگر شستن فضولات و ضایعات صنایع به آب زیادی نیاز دارد و فاضلاب حاصله حاوی مقادیر زیادی مواد شیمیایی است که اکثرا سمی اند. اگر فاضلاب صنایع وارد جریان آب شود، باعث آلوده کردن آب ها و بیمار و مسموم کردن ماهی ها می شود.

برای کشورهایی مثل ایران که از لحاظ اقلیمی و موقعیت جغرافیایی در منطقه ی خشک و نیمه خشک کره ی زمین قرار دارند طی دو دهه ی آینده "آب" عامل بروز بحران خواهد بود. آلودگی عامل اصلی در کاهش و تباه سازی منابع آب شیرین در جهان به حساب می آید. آب عامل کلیدی توسعه ی پایدار به حساب می آید و امروزه در جهان مهمترین مولف قدرت اقتصادی و سیاسی است. آلوده شدن آب سلامت انسان و دیگر موجودات زنده را تهدید می کند.

از بین رفتن کره زمین در صورت مدیریت نادرست آب

بحران آب در ایران تبدیل به یک چالش شده و مشکلات ناشی از کمبود آب و استفاده نادرست از منابع آب در کشور ایران بسیار زیاد است. ایران هم ‌اکنون در حال تجربه کردن مشکلات جدی آب است. خشک‌ سالی‌ های مداوم همراه با برداشت بیش از حد آب‌ های سطحی و زیرزمینی از طریق شبکه بزرگی از زیرساخت‌ های هیدرولیکی و چاه‌ های عمیق، وضعیت آب کشور را به حالت بحرانی رسانده‌ است. از علامت های این وضعیت بحرانی خشک شدن دریاچه‌ ها، رودخانه‌ ها و تالاب‌ ها، کاهش سطح آب ‌های زیرزمینی، فرونشست زمین، تخریب کیفیت آب، فرسایش خاک، بیابان‌زایی و طوفان‌های گرد و غبار بیشتر است. اگر در مورد این موضوع به طور صحیح مدیریت صورت نگیرد موجب نابودی همه چیز خواهد شد.